Калифорнија се отцепува од САД?! Покрената е нова иницијатива, се огласи и Доналд Трамп

Заканите на американскиот претседател Доналд Трамп дека ќе го запре федералното финансирање за катастрофи доколку Калифорнија не го промени начинот на кој управува со водата изгледаат како далечно минато.

Два дена по тие изјави, Трамп имаше само пофални зборови за таа сојузна држава.

– Не може да има златна доба без Голден Стејт. Тоа е одлична земја, фантастична – рече претседателот со помирувачки тон додека тој и неговата сопруга Меланија ги обиколија локациите изгорени од пожарите низ Лос Анџелес.

По излегувањето од претседателскиот авион на Air Force One, го пречека гувернерот на Калифорнија, Гевин Њусом, кој срдечно го прегрна.

„Јутарњи лист“ наведува дека, доколку не знаевме ништо за односот меѓу овие двајца политичари, ќе помисливме дека се стари пријатели, а не повремени жестоки ривали. Но, Трамп, кој на прв поглед пружа рака на помирување и ветува соработка во обновата на Калифорнија, малку им значи на оние жители кои денес повеќе од кога било сонуваат за отцепување од остатокот на Соединетите држави.

Имено, нова иницијатива за гласање, која ги прашува гласачите дали Калифорнија треба да стане независна држава, доби официјално одобрение за собирање потписи.

Оваа идеја не е нова – тоа ќе биде барем трет обид на калифорниските сецесионисти да постигнат Calexit и да соберат доволно потписи за да ја стават иницијативата на гласачкото ливче. Но, за да успеат ќе треба да соберат 546.651 потпис, што не е лесна задача, а рокот за поднесување потписи истекува на 22 јули.

Доколку навреме се соберат потписите, на гласачкото ливче во ноември 2028 година ќе биде поставено прашањето: „Дали Калифорнија треба да ги напушти Соединетите Американски Држави и да стане слободна и независна држава?“. Ако најмалку 50 отсто од регистрираните гласачи излезат на гласање, а 55 отсто од нив гласаат потврдно, тоа би се сфатило како „гласање недоверба на САД“ и „израз на волјата на народот на Калифорнија“ за независност.

Но, тоа нема да ја промени актуелната влада во Калифорнија или односот со остатокот од САД.

Дури и ако овој прв чекор помине, не е јасно дали Калифорнија навистина ќе стане независна, бидејќи за тоа ќе биде потребна согласност од остатокот од САД. Се проценува дека организацијата на изборите и формирањето нова комисија која ќе ја разгледува одржливоста на Калифорнија како независна држава Американците ќе ги чини околу десет милиони долари. Многу Калифорнијци, уморни од постојано критикување од страна на републиканците, сметаат дека идејата за суверенитет е сè попривлечна.

Истражувањето на Југо од февруари минатата година покажа дека 29 отсто од Калифорнија би ја поддржале независноста на државата на изборите.

И покрај гласната и финансиската поддршка од технолошките магнати и ризичните капиталисти од Силиконската долина, Трамп успеа да освои помалку од 40 отсто од гласовите во Калифорнија, што на крајот убедливо ѝ припадна на Камала Харис, неговата ривалка од таа држава.

Заладените односи меѓу претседателот Трамп и калифорниските власти, предводени од гувернерот Њусом, силно влијаат на динамиката на односите меѓу Калифорнија и Вашингтон. Веднаш по победата на Трамп на изборите во ноември 2024 година, калифорниските власти се мобилизираа да се спротивстават на републиканската политика за прашања како што се репродуктивното здравје и животната средина.

Гувернерот Њусом ги повика локалните законодавци да ги „бранат вредностите и основните права на Калифорнија“ пред претстојната администрација на Трамп. Но, настрана политичките причини, има уште еден фактор – Калифорнија има доволно економска моќ сериозно да размисли за отцепување. 

Со население еквивалентно на Канада, економијата на Калифорнија, доколку оваа држава беше независна, ќе беше петта во светот. Во 2023 година, Калифорнија генерира 3,9 трилиони (3.900 милијарди) долари, што е 14 отсто од американскиот БДП. Калифорнија е одговорна и за девет отсто од вкупниот извоз на САД, 17 отсто од земјоделските производи и 18 отсто од компјутерските и електронските производи.

Калифорнијците имаат и најголеми нето придонеси: во 2022 година, тие уплатиле 72 милијарди долари повеќе во буџетот отколку што внеле, според анализата на Ројтерс. Загубата на таков економски субјект ќе биде сериозен удар за САД и ќе бара нови трговски договори и работни дозволи.

Сепак, експертите по уставно право предупредуваат дека приврзаниците на сецесионистичкото движење не треба да се возбудуваат премногу. Рори Литл, експерт за американски уставни прашања, јасно и недвосмислено изјави во весникот Сан Франциско Стандард дека отцепувањето е правно невозможно бидејќи Уставот на САД не предвидува таква можност.

Граѓанската војна заврши со победа на Унијата, што ја зацврсти идејата дека државите немаат право еднострано да ја напуштат Унијата. И покрај сите правни пречки, идејата за отцепување може да послужи како чип за договарање.

Во ситуации кога федералните власти или претседателот зборуваат лошо за Калифорнија или се обидуваат да наметнат неповолни политики што им штетат на интересите на таа сојузна држава, спомнувањето на отцепување може да ја промени динамиката на односите и да ги принуди федералните власти посериозно да ги разгледаат барањата на Калифорнија.

Така, дури и ако идејата за отцепување не е реална, споменувањето може да биде ефективна политичка алатка за привлекување внимание и постигнување подобри преговарачки позиции.