Кои болести можат да се пренесат преку трансфузија?

Само здрави луѓе донираат крв за трансфузија. Иако лицето кое донира крв изгледа здраво и се чувствува добро, може да биде заразено со микроорганизам (вирус, бактерија, паразит). Болеста не може секогаш да се забележи.

Трансфузија на крв е медицинска процедура при која крвта или нејзините компоненти (како што се плазма, црвени крвни зрнца, тромбоцити) се даваат на лице преку интравенска (IV) линија. Ова се прави за да се надомести изгубената крв или за лекување на болести кои влијаат на крвните компоненти.

Кога е потребна трансфузија на крв?

▪ По голема загуба на крв од траума, операција или породување
▪ Кај пациенти со тешка анемија или крвни заболувања (како што се таласемија, леукемија)
▪ За зголемување на тромбоцитите (кај пациенти со ризик од крварење)
▪ За време на третман на рак или хемотерапија

Многу луѓе редовно донираат крв на пациенти на кои им е итно потребна крв. Оваа донирана крв мора внимателно да се чува во специјално дизајнирани кеси на одредена температура.

Кога лекарот препишува трансфузија на крв за пациент, крвта му се дава со вметнување игла во вената. Другиот крај на оваа цевка е поврзан со кесата што ја содржи крвта или крвниот производ. Потоа крвта полека поминува од кесата во циркулаторниот систем на пациентот.

Генерално, луѓето на кои им е потребна трансфузија на крв добиваат крв од ист тип, но некои крвни групи се компатибилни со други. На пример, во итна ситуација, секој може да прими крвна група 0 негативна, а луѓето со крвна група AB позитивна можат да примат крв од која било ABO група. Луѓето со крвна група О негативна се познати како универзални дарители, додека оние со крвна група АБ позитивна се познати како универзални приматели.

Сепак, преку трансфузија на крв, лице кое на прв поглед изгледа здраво може да ја пренесе инфекцијата на примателот на крвта.

Преку трансфузија на крв, лице кое на прв поглед изгледа здраво може да ја пренесе инфекцијата на примателот на крвта.

Најчестите болести што можат да се пренесат преку трансфузија се:

▪ Хепатитис Б (HBV)
▪ Хепатитис Ц (HCV)
▪ ХИВ (Вирус на човечка имунодефициенција)
▪ Сифилис
▪ HTLV I/II (вируси кои можат да предизвикаат невролошки заболувања или леукемија)
▪ CMV (Цитомегаловирус) – особено опасен за пациенти со слаб имунитет
▪ Вируси на хеморагична треска, како што е ебола (во многу ретки случаи)
▪ Маларија (Plasmodium spp.)
▪ Токсоплазмоза
▪ Трипанозомијаза (болест на спиење, во ендемски земји)
▪ Лајшманиоза (во некои региони)

Како се предизвикува инфекцијата?

• Преку сексуални патишта – хетеросексуални и хомосексуални
• Со повеќекратна употреба на игли, шприцеви, инструменти
• Интравенозно земање лекови
• Од мајка на дете
• Со трансфузија на крв.

Како да го спречиме ширењето на инфекцијата?

За да се спречи ширењето на инфекции за време на трансфузија на крв, потребни се низа строги мерки за безбедност и контрола. Еве ги главните чекори:

1. Ригорозно тестирање на донираната крв. Присуството на инфективни агенси кај навидум здрави луѓе може да се открие со тестирање на нивната крв.

2. Внимателен избор на донатори . Детален прашалник за медицинска историја и неодамнешни патувања. Дарителите можат да помогнат во избегнувањето на ризикот од пренесување на микроорганизми од крвта на дарителот во крвта на примателот со искрено пополнување на прашалникот или, доколку дале крв, со тоа што подоцна ќе го известат својот специјалист за трансфузија дека нивната крв можеби не е соодветна за употреба.

3. Стерилизација и употреба на опрема за еднократна употреба . Иглите, кесичките за крв, епруветите итн. мора да бидат стерилни и само за еднократна употреба. Ова спречува инфекција од контаминирана опрема.

4. Правила за складирање и транспорт. Крвта мора да се чува на одредени температури и услови за да се спречи раст на бактерии.

5. Обука на медицински персонал. Персоналот треба да биде обучен да ги следи протоколите за безбедна трансфузија.

6. Систем за следливост. Секоја единица крв мора да има уникатен код за да се овозможи следење во случај на проблем.

Овие мерки се стандардни во повеќето современи болници и центри за крв, и ја прават трансфузијата многу безбедна постапка.