МАШИНЕРИЈАТА НА ПУТИН – Руската нафта сепак тече на Запад со помош на овие две земји: “Тие најдоа дупка во системот…’
Иако руската нафта официјално треба да биде минато кај западните автомобили, се чини дека тоа не е така.
„Имав пријател кој живееше во Њујорк во 1990-тите години и се жалеше дека лебарките влегуваат во неговиот стан низ секоја можна дупка. Истото се случува и со Русија и нејзините производители на енергија“, тврди Олег Устенко, економски советник на претседателот на Украина, Володимир Зеленски, кој во интервју за еминентниот весник Politico го критикуваше продорот на западните санкции кои ја хранат руската воена машина, а потоа со тие пари пукаат во Украина.
„Тие ‘дупки’ во санкциите мора да ги поправиме за да престанат да течат крвави пари во Русија“, посочи Устенко.
Руската сурова нафта за која зборува Устенко тврди дека е поголем извор на приход за руската каса од, на пример, гасот. Сепак, за разлика од гасот, кој претежно се транспортира со цевководи, суровата нафта е потешко да се следи на нејзиното патување низ глобалниот пазар. И тука, велат критичарите, се јавуваат проблеми. Нафтата, како што објаснува весникот Politico во написот со наслов „Руската нафта влегува во Европа преку задната врата“, лесно е да се помеша со пратките додека се во транзитна земја и да се прикрие нејзиното потекло. Процесот на обработка ги отстранува трагите од потеклото и го олеснува заобиколувањето на санкциите. Истото се случува поради комплицираната мрежа на танкери под знамињата на крајбрежните територии кои транспортираат ширум светот.
Еден од оние кои тврдат дека руската нафта продолжува да истекува на западниот пазар во големи количини е Михаил Ходорковски, поранешен руски олигарх и поранешен прв човек на енергетскиот гигант Yukos, а денес голем критичар на Кремљ.
„На глобалниот пазар на нафта, вообичаена практика е да се заменуваат и мешаат видовите“, објаснува тој и додава: „Резултатот од ембаргото е значително зголемување на цените на транспортот за Русија. Има значителна прераспределба на приходите во корист на посредниците и одреден степен на намалување на цената поради стеснувањето на пазарот“, тврди Ходорковски.
Другиот соговорник на Politico, Саад Рахим, кој е главен економист во компанијата Trafigura, смета дека руската нафта сепак стигнува во Европа по кружен пат: „Од почетокот на санкциите, рускиот извоз е горе-долу ист. Можно е руската нафта сè уште да се купува на европскиот пазар“.
Кога станува збор за точките кои Москва ги користи за да продолжи непречено да ја пласира нафтата на пазарот, се споменуваат две земји. Еден од нив е Азербејџан, земја која неодамна го спомена францускиот претставник Франсоа Белами во своето прашање до Европската комисија. Азербејџан е почетната точка на нафтоводот Баку – Тбилиси – Џејхан, со кој управува БП. Претставникот Белами смета дека е невообичаено што земјата значително – за 242.000 барели дневно – го зголемила извозот меѓу април и јули минатата година. Азербејџан го негира извозот на руска нафта преку споменатиот гасовод.
Од Европската комисија за весникот одговорија дека ја истражуваат можноста за заобиколување на санкциите, но и дека бројките што ги наведува претставникот се однесуваат на периодот пред да стапат во сила санкциите, па во тој случај не може да се зборува за нивно прекршување. Според податоците што ги анализираше Politico, БП неодамна преку таа рута транспортираше значително помало количество сурова нафта во ЕУ.
Турција се наведува како втора нестабилна точка. Турската политичка елита одби да учествува во санкциите наметнати кон Русија, а Анкара поради тоа и профитира, па дури и се наметнува како посредник во преговорите со Кремљ. Финскиот центар за истражување на енергија и чист воздух (CREA) објави на крајот на минатата година, како што пишува Politico, дека Турција стана центар на руската нафта.
Олег Устенко, советник на украинскиот претседател Володимир Зеленски, тврди дека има доволно докази дека некои меѓународни компании купуваат нафтени производи направени од руска нафта и ги продаваат во Европа. „Тие постапуваат целосно законски, но и целосно неморално“, кажа Устенко и побара од властите да преземат мерки.
Politico потсетува дека британската невладина организација Global Witness, која меѓу другото ја истражува корупцијата во искористувањето на ресурсите и трговијата, во понеделникот објави извештај во кој се наведува дека руската нафта се купува по цени над 60 долари, што е лимитот што минатата година во декември беше договорен од земјите од групата Г-7 како дел од санкциите со цел намалување на странските приходи на Русија.
„Руската нафта што блика низ целиот свет не е аномалија, туку лајтмотив на западните санкции. Владите ја оставија задната врата широко отворена за индустријата за фосилни горива, а трговците и големите нафтени компании ги искористуваат овие дупки во системот за да продолжат да го прават тоа“, коментира Маи Роснер, активист вклучена во подготовката на извештајот на весникот Politico.
