,,На Трамп ќе му понудиме литиум и други вредни материјали вредни 100 милијарди долари!” Додик зборуваше и за ситуацијата во Босна и Херцеговина: „Нема да има војна, иако Бошњаците сакаат второ полувреме“ (фото)

Сè ќе биде добро, нема да има конфликти, нема да има војна, вели претседателот на Република Српска, Милорад Додик, во интервју за празничниот број на „Гласа Српска“  , кој вели дека „Бошњаците, муслиманите, сакаат некакво второ полувреме, тие би биле среќни да влезат во конфликтот затоа што мислат дека можат да постигнат некои од нивните цели.

Додик во големото интервју зборуваше за кризата која настана откако беше осуден за непочитување на одлуките на Кристијан Шмит, за начините за излез од таа криза, за други политички, но и најважни економски прашања, со посебен акцент на случајот „Вијадукт“ и други случаи на арбитражни спорови против Република Српска.

– Немаме намера да одиме во војна, но ќе ја браниме Република Српска со политички средства. Не не интересира ниту Сараево, ниту Тузла, ниту нешто во ФБиХ. Тие покажуваат дека ги интересира сè во Српска. За мене ФБиХ одамна е туѓа земја. Судот на Босна и Херцеговина направи многу прекршувања, проблематично е самото негово постоење. Сакам да им порачам на граѓаните дека во тој суд не можеме да сметаме ниту на закон, ниту на правда. Знаевме каква ќе биде пресудата, бидејќи се одлучуваше на политички план. Политичката злоупотреба на правосудните органи во Сараево е исклучиво функција на муслиманите. И јас се борам против тоа. Ако собориш авторитет како Милорад Додик, барем другите велат дека јас сум авторитет, тогаш што ќе биде со некој друг? Што ќе биде со другите претседатели на Републиката? Ќе им биде дозволено да потпишат указ за прогласување закон? Или се ќе побараат од Сараево – рече Додик. 

Kaко ќе заврши оваа криза е прашање кое го поставуваат многумина, од политичари до обични граѓани?

ДОДИК: Се бориме за некое идно време, а не за наша погодност. Се бориме за статусот на Република Српска. И ние велиме дека Српска може да биде во рамките на БиХ, но уставна БиХ, а не онаа што ја сакаат муслиманите. Како ќе се реши се? Ќе се реши, и тоа преку некаков облик на политика, бидејќи кризата е предизвикана од политички процес. И се повеќе луѓе во светот разбираат за што се работи. 
Има и гласови кои очигледно не ја разбираат ситуацијата, како Каја Калас.

Таа чита што има да каже, но не ја знае суштината. Пред седум-осум години Српска немаше видливи пријатели во Европа. Ги имаме денес. Партиите кои стануваат доминантни во Австрија, Германија, Франција или Италија ја разбираат ситуацијата, а да не зборуваме за Фидес на Виктор Орбан. Денес, според нашата проценка имаме 140-150 пратеници во Европскиот парламент кои без двоумење ќе застанат на страната на Република Српска. Тоа беше замислена именка пред 10 години. Партијата на слободата од Австрија, германската AfD, партијата на Марин Ле Пен, дури и партијата на Матео Салвини во Италија. Ја разбираат ситуацијата.

Кога на тоа ќе се додадат добрите односи со Србија, Русија, Азербејџан, Кина, подобрите односи со новата американска администрација, јасно е дека сме во добра позиција. Очекуваме новата администрација во Вашингтон да ја редефинира политиката во БиХ во наредните месеци и сигурно нема да биде како порано, еден амбасадор да има неспорно право да ја урне земјата. И тој (Мајкл Марфи, оп.а.) го направи тоа, сè со надеж дека ќе започнеме некоја процедура која ќе биде доволна да предизвика интервенција на меѓународната заедница. Сето тоа не се случи. Ја гледаме нервозата на бошњачките политичари, кои прават се за да ги натераат луѓето од ФБиХ да ја мразат Република Српска. Од друга страна, ја почитуваме бошњачката заедница овде и секој физички или вербален напад врз нив, не дај Боже, ќе предизвика наша сериозна реакција. Но, тоа не е случај овде, за разлика од Босна и Херцеговина, каде што црквите се ограбуваат, луѓето исчезнуваат, а повратниците се заплашени. Затоа ќе им порачам на луѓето во Српска да бидат мирни и да веруваат во тоа што го правиме. Јас верувам во тоа.

Тоа што го правиме бара жртва, но таа жртва ќе бидам јас, а не народот. Ако ми беше важна личната удобност, со два телефонски јавувања можев да завршам се, да кажам дека се согласувам со пресудата, со ова или она. Веднаш би се завршило. Но, тогаш што направив за иднината на луѓето? Ја закопав можноста за постоење на Република Српска. Затоа, решен сум да продолжам со мојата политика. Тоа подразбира елиминација на политичкото влијание врз правосудните институции и нивно доведување во уставни рамки. Значи, не сум ни против постоењето на суд или обвинителство на ниво на БиХ, но тоа мора јасно да се прецизира. Не може судот да го амнестира Насер Ориќ или да му суди на Атиф Дудаковиќ половина деценија. Го чекаат да умре и велат „таму, не е осуден“. Но, Милорад Додик беше осуден.

Сите тие случаи не се од вчера…

ДОДИК: Не се, но денес им е јасно на сите што сакаат да видат за што се работи. А се работи за тоа дека тука не можеш ништо да направиш ако Сараево не го одобри. Кога ја презедов премиерската функција во 2006 година и побарав да закажам седница на Владата за утре, секретарот ми рече дека тоа не е можно, дека треба да чекаме 10 дена. Кога прашав зошто, ми беше кажано дека сите материјали мора да бидат одобрени од ОХР. Замислете го тоа! Секако дека веднаш ја прекинав таа луда пракса. Ми рекоа дека го прекршувам Дејтон.

Како го кршам Дејтон ако никаде во Дејтон не пишува дека материјалите од Владата мора прво да одат во ОХР. Оттогаш почнаа моите проблеми со нив и траат 20 години. А што мислиш како би изгледала Србија денес да ја прифатев? Дека тие одлучуваат секој пат? Каде ќе бевме денес?

Дали се грижите за вашата безбедност?

ДОДИК: Не сум загрижен. Ме чува полиција на Република Српска. Тоа го направија кога јас бев член на Претседателството. И кој друг би можел да ме чува?

Забележливо е дека во вашата, како и во околината на другите функционери на Српска, има многу повеќе полицајци, припадници на специјалната единица…

ДОДИК: Тоа е логично и е само мерка на претпазливост и порака дека ништо не се обидуваат. Не сакам да пробуваат ништо и не сакам некој да се повреди. Ова ми одговара, затоа што не морам да одам во ФБиХ, ниту да преминам на нејзина територија. Што ќе правиме таму? Одиме во Москва, во Израел, во Србија, во Унгарија. На 9 мај пак ќе одам во Москва, без разлика што вели Каја Калас…

Изгледа прилично шокантно што некој од Брисел им се заканува на лидерите на земјите од ЕУ кои имаат намера да дојдат во Москва.

ДОДИК: Се е свртено наопаку. Имате пораки од Германија дека процесот на проширување мора експлицитно да се запре додека не се консолидира ситуацијата во ЕУ. Кој ќе го консолидира? Каја Калас?

Ситуацијата се влошува. И покрај тоа, јас се уште сум за ЕУ ​​и против НАТО. Но, каде Каја Калас добива право да се заканува некому? Тие мислат дека можат да управуваат и со земјите кои не се членки на ЕУ. А се што се случува во Европа ми личи на БиХ. Паралелно се одвиваат процесите на распаѓање на ЕУ и БиХ. На истите принципи. Таму Брисел изнесува позиции кои не го одразуваат ставот на цела ЕУ, овде Сараево форсира приказна која не е став на цела Босна и Херцеговина.

Дали трговската војна предизвикана од американските царини е последниот удар за Европа каква што ја знаеме? Ако САД почнат да склучуваат договори со одделни земји, тоа би значело почеток на крајот на ЕУ.

ДОДИК: Токму така. Многу добро разбираме за што се работи. Брисел не е партнер на Трамп, туку поединечни земји се. И се сугерира дека ќе се направи избор во тие тарифни броеви. Но, во Брисел се однесуваат како ништо да не се случува. Па, сега имаат шанса да видат како е да се бориш против САД.

Да се ​​вратиме за момент на првостепената пресуда. Како може да се заврши таа приказна, особено ако се има предвид делот од пресудата што се однесува на забраната за кандидатура. Знам дека сега ќе кажете дека Српска ќе ги спроведе изборите во 2026 година според сопствениот закон, но сето тоа е исклучително тешко да се замисли во пракса и носи голема неизвесност.

ДОДИК: Точно е дека работите се неизвесни. Оти ​​преку ЦИК може да ми забранат да се кандидирам. Јас сега зборувам хипотетички, и да ми забранат кандидатура, некој друг ќе биде кандидат во име на владејачката коалиција и ќе победи. И тогаш ќе бидам премиер. Не можат да ми забранат да бидам премиер, а за нив тоа е поопасно од тоа да бидам претседател.

Повторувам, зборувам хипотетички. Вистина е и дека ни го узурпираа правото на избори за парламент и претседател на Српска, како и локални избори на територијата на Српска. Каква врска има ЦИК со тоа? Се предвидуваше дека во ЦИК не може да има претходно политички активен човек, па поставија функционер од ПДП. Сè беше можно додека тој Марфи беше наоколу. Но, ќе видиме како ќе изгледа. Не сум толку сигурен дека муслиманите ќе продолжат да добиваат се што ќе побараат. Можеби е најдобро за нив да се свртат кон договор со нас. Сè уште имаат време, но во одреден момент може да биде предоцна и нема да сакаме да разговараме.

Дали повикот до српскиот персонал во СИПА и другите институции да заминат наиде на одговор што го очекувавте? Изгледа дека тие луѓе не се премногу заинтересирани да го прифатат.

ДОДИК: Точно е дека очекував да биде поинаку. Тоа е поразително. Има Срби кои се спремни да работат за Сараево и БиХ и против Република Српска. Оние кои остануваат во СИПА се подготвени да работат против Српска. Чекаме формирање на специјалното обвинителство и судот, па ќе постапиме. Во тие тела беа избрани луѓе кои не се подготвени за таква приказна. Се кандидираа за повисоки плати што ги дава меѓународната заедница, но денес имаат 20 отсто помала плата од нашата полиција.

Неодамна изјавивте за странски медиум дека Србија е подготвена да им отстапи наоѓалишта на литиум на исток на Американците за 100 милијарди долари. Дали е тоа добро пренесено, што точно сакаше да кажеш?

ДОДИК: Точно е дека тоа е комерцијалната вредност на тие руди, не само литиум, туку и други. Првата идеја во овој поглед беше шефот на Лопара, и треба да се знае, но и нему му беше јасно дека тоа не може да се направи без републичките власти кои воспоставија контакт со компанијата која продолжи да го истражува. Дотогаш имавме само нагаѓања. И тие го утврдија постоењето на тие руди. Таа компанија што го направила истражувањето се појавила со барање за концесија, но не ја добила. Во меѓувреме, истиот началник на Лопар одеднаш веќе не беше за таа приказна. Сега бараме начини да влеземе во тој бизнис. Пред се, екологијата е најважна и мора да има сите гаранции дека нема да има штета на населението и животната средина.

Сè уште никој нема издадено еколошка дозвола. Второ, кога веќе дојдовме вака и кога ќе видиме колку и е важна на Америка оваа приказна за минералите, тогаш застанавме и рековме „па, ајде да одиме кон нив“. Зошто Република Српска не можеше да го направи тоа? И тогаш се отвора приказната за државниот имот, се со намера таа локација да и се даде на германска компанија. И тогаш на сцена стапува Кристијан Шмит и започнува целата приказна. Го имате и Уставниот суд кој ги носи одлуките што ги носи. Иако не ги препознаваме, некој странец се грижи за тоа. Одиме на работа, се доближуваме до администрацијата на Трамп, ветивме разговори на таа тема и на нашите пријатели од Унгарија, нема да ги заобиколиме. Напротив, тоа ќе ни помогне во тоа.

Разговараме неколку дена пред одбележувањето на 80-годишнината од последниот пробив на затворениците во логорот Јасеновац. Дали силно ја чуваме културата на сеќавање на клучните историски настани?

ДОДИК: Да не беше создадена Република Српска, речиси сигурно ќе беше заборавена, како во поранешна Југославија. Ова сега е работа на цела Република Српска. За Јасеновац се зборува насекаде и секогаш.

Заедно со Србија работиме на изградбата на меморијалниот центар, а бидејќи е во пограничниот дел, мора да заземе одреден став и Хрватска. Сè уште ги чекаме. Сакаме да го направиме тоа, не само во Јасеновац, туку и на други места. Историски, важно е да се мапираат сите места на големосрпско страдање.