Од каде доаѓа името „Бадник“ и каква порака им испраќа Бадник на домаќините: Зошто е осветлено ова дрво?

Божиќ како празник не може да се замисли без гранки од даб.

Бадник е увертира за празникот, а сите подготовки започнуваат токму со потрагата по ова дрво во мугрите на Божиќ. Иако денес е нешто подостапно и полесно да се добијат гранки од даб, во некои куќи сè уште се негува традицијата да се оди во шума за да се исечат. За ова, но и за другите верувања и симболи за ова дрво, раскажа Весна Марјаовиќ, етнолог.

Што симболизира Бадник?

– Се верува дека Бадник е поврзан со душите на предците, бидејќи се верувало дека душите на предците престојуваат во бор или даб.

Дополнително, од старата словенска религија е зачувано верувањето дека Бадник е поврзан со богот Перун, како врховен словенски бог. Но, наметнувањето на Бадник им било познато и на другите народи низ Европа во претхристијанско време – наведува етнологот.

Меѓутоа, во христијанството Бадник добива ново значење. Ова младо дрво, обично даб, е симбол на Исус Христос.

Палењето новогодишни дабову ја претставува топлината на Христовата љубов. Бадник е и потсетник на дрвото кое овчарите го донеле во пештерата за да може новороденото Богомладенче да се стопли во студената пештера.

Кој оди да сече Божиќни гранки и која е вистинската процедура?

Машките членови на семејството одат да сечат гранки уште пред зори. Гранките се сече со ракавици, а гранки се ставаат пред влезот на куќата за да динесат среќа и бериќет.

Се сече така што гранката треба да паѓа на исток. Местото каде што е исечено дрвото се посипува со вино и пченица и се остава дел од култниот колач. Потоа мажите го носат исечениот дел на рамениците и имаат ракавици на рацете. По донесувањето на гранките се остава на источниот дел од ѕидот на куќата, надвор. Навечер се внесува во куќата откако претходно ќе се исече на три до пет форми и ќе се стави на огништето. Не треба да се запалат гранките туку да се осветлат.

Со овој чин нашите предци веруваа дека му помагаат на „младото сонце“ да зајакне.

Од каде потекнуваат имињата Божиќ и Бадник?

– Божиќ, т.е. Бадник најверојатно дошол од бдението, бидејќи тоа е ноќ кога не се спие и се буди во пресрет на прославата на раѓањето на Исус Христос, но и на новата ера, новата година и новиот вегетациски период – вели Марјановиќ.