Орбан тргна во војна: „Итна интервенција – не ограбуваат“

За да ги смири Унгарците поради зголемената инфлација, премиерот Виктор Орбан воведе контрола на цените на основната храна во супермаркетите и ја обнови својата борба против странските трговци.

Економистите проценуваат дека оваа мерка може да донесе краткорочно олеснување за потрошувачите, но не значи многу за жителите од руралните средини далеку од супермаркетите.

Инфлацијата повторно порасна во Унгарија, достигнувајќи 5,7 отсто во февруари, што е повисока отколку во која било од 27-те членки на Европската унија. Потрошувачките цени ширум ЕУ се зголемија во просек за 2,7 отсто, пишува SEEbiz.

Премиерот Орбан, кој се кандидира за уште еден мандат следната година, ги ограничи маржите на супермаркетите на 30 основни прехранбени производи. Сега може да биде 10 проценти над трошоците за големопродажба.

Мерката, која вклучува производи како што се јајца, млеко и месо, ги ослободува трговците на мало со пониски годишни приходи, со што се заштедуваат локалните бакалници.

Набргу по стапувањето на сила на мерките, Орбан ги обвини странските трговци дека ги „ограбуваат Унгарците“ со нивните „прекумерни и неоправдани зголемувања на цените“.

Наведувајќи маржи од 42 отсто на пилешки крилца или 70 отсто на јогурт, Орбан рече дека „итната интервенција“ е дизајнирана да ги заузда трговците кои „се грижат само за профитот“.

Откако се врати на власт во 2010 година, тој постојано се свртуваше против големите меѓународни трговски синџири кои почнаа да цветаат во неговата земја по падот на комунистичкиот режим, истиснувајќи ги помалку конкурентните домашни намирници.

Во последниве години, унгарските власти воведоа мерки со кои се казнуваат мултинационалните компании, додека парите на даночните обврзници се одлеваат во економските сектори како што се банкарството и телекомуникациите. Некои од овие големи домашни компании подоцна беа продадени на луѓе блиски до Орбан.

Но, големите европски синџири како што се Spar, Lidl и Tesco доминираат во унгарскиот малопродажен сектор, па владата прибегна кон воведување протекционистички мерки, вклучително и данок на супер профит .

Минатата година австрискиот синџир супермаркети Спар ја обвини унгарската влада за дискриминација на странски компании, а Врховниот суд на ЕУ пресуди во негова корист во посебен случај.

Здружението на унгарските трговци, кое претставува многу од водечките трговци во земјата, ги отфрли обвинувањата на владата за профитерство.

Тие велат дека профитот се намалува или се претвора во загуби, при што мултинационалните компании мора да плаќаат данок, за разлика од нивните помали унгарски ривали.

Дополнителен месечен товар од околу 3,7 милиони евра се очекува за Spar поради контролата на цените, се наведува на страницата за финансиски вести Portfolio.

Габриела Хеслер, шеф на унгарскиот SPAR, предупреди на драстични мерки како што се можни отпуштања „доколку сегашната регулаторна средина не се подобри“.

Економистите предупредуваат дека трговците на мало би можеле да ги зголемат цените на другите прехранбени производи за да го надоместат изгубениот приход, што на крајот би имало спротивен ефект.

„Првично, тој може да содржи инфлација бидејќи е широк спектар на производи“, изјави за АФП Дејвид Немет, водечки аналитичар во K&H Bank.

Орбан наметна слични ограничувања на цените во 2022 и 2023 година, кога инфлацијата скокна до 26 отсто по руската инвазија на Украина.

Немет рече дека најновите мерки, исто како и претходните, ќе ја „зајакнат инфлацијата“ на долг рок, при што цените веројатно ќе се зголемат по постепено укинување на ограничувањата, додаде тој.

Според Евростат, Унгарија, заедно со Бугарија, е на последното место според потрошувачката на домаќинствата во ЕУ во 2023 година.