Пластиката загадува и кога гори: Емисиите на штетни гасови би можеле да се зголемат три пати до 2050 година
Тековното глобално производство на пластика генерира емисии еднакви на работата на 600 електрани на јаглен.
Истражувачите предупредуваат дека емисиите на стакленички гасови од производството на пластика би можеле тројно да се зголемат до 2050 година, при што индустријата сама ќе согорува речиси една петтина од преостанатиот буџет за јаглерод.
Врз основа на анализата на научниците од калифорнискиот истражувачки центар „Лоренс Беркли Национална лабораторија“, пластичната индустрија е одговорна за четири пати повеќе штетни емисии што доведуваат до глобално затоплување отколку воздушниот сообраќај.
Во исто време, сегашното глобално производство на пластика создава емисии еднакви на работата на 600 електрани на јаглен.
Пластиката е петрохемиски производ кој главно се произведува со преработка на сурова нафта, гас или јаглен. Затоа, процесот на производство започнува во наоѓалиштата на фосилни горива. Јагленот, нафтата или гасот мора прво да се ископуваат или да се извлечат, а потоа да се обработат во процес што резултира со големи емисии.
Петрохемикалиите се разградуваат за да се добијат соединенија како што е етилен, потребни за производство на пластика. Дополнителните емисии доаѓаат од процесот на полимеризација – комбинирање на тие соединенија за да се формираат поголеми молекули, кои потоа се обликуваат во производ, се објаснува во извештајот.
За да ги проценат вкупните емисии поврзани со производството на пластика, авторите го испитуваа влијанието на стакленички гасови на девет од најчестите видови пластика што се користат за производство на пластична амбалажа, шишиња со вода, пакување топли пијалаци и многу повеќе.
Производството на пластика би можело да го искористи јаглеродниот „буџет“ во светот.
Во 2019 година, производството на пластика сочинуваше пет проценти од емисиите на CO2, 12 проценти од глобалната побарувачка за нафта и 8,5 проценти од побарувачката за гас, се вели во документот.
Ако производството се зголемува за четири проценти секоја година, емисиите од глобалното затоплување би можеле да достигнат 6,78 гигатони до 2050 година, што е еднакво на емисиите од повеќе од 1.700 електрани на јаглен, покажа студијата.
Клучниот фокус на глобалните климатски планови е на целосна декарбонизација на електричната мрежа , што би можело да ги ограничи последиците од производството на пластика. Сепак, и во тој случај, емисиите од оваа индустрија би биле огромни, бидејќи 70 проценти доаѓаат од суровините што се користат во производството, а не од електричната енергија што се користи во преработката.
Тоа значи дека, дури и ако светското производство на електрична енергија целосно да се декарбонизира до 2050 година, производството на пластика би предизвикало 5,13 гигатони штетни гасови таа година и сочинува од 15 до 19 отсто од преостанатиот глобален буџет за јаглерод, според сценариото на годишна стапка на раст од четири отсто, се наведува во извештајот. Јаглеродниот буџет е количината што може да се испушти во воздухот без да се зголеми просечната глобална температура за 1,5 степени Целзиусови.
Влијание врз климата и здравјето
Наодите беа објавени пред четвртиот состанок на Меѓувладиниот преговарачки комитет за глобалниот договор за пластика, кој се одржува во Отава, Канада.
„Овој извештај им дава на преговарачите најсилните научни докази досега за потребата да се запре и да се смени експанзијата на производството на пластика“, изјави за Гардијан Нил Тангри, директор на Глобалната алијанса за алтернативи за согорување.
Се проценува дека до крајот на 21 век, производството на пластика може целосно да го потроши јаглеродниот буџет во светот. Групата, исто така, сугерира дека ограничувањето на производството на пластика може да донесе огромни климатски придобивки.
„Доколку овој договор ги принуди компаниите значително да го намалат производството на пластика – според нашите пресметки за најмалку 12 проценти годишно – сè уште можеме да ја задржиме глобалната цел од 1,5 степени можно“, рече Тангри.
Намалувањето на производството на пластика може да има други позитивни ефекти , вклучително и врз јавното здравје, велат авторите.
Петрохемикалиите, составен дел на пластиката, ги трујат заедниците во непосредна близина на производствените капацитети со токсични материи кои можат да предизвикаат рак.
Пластиката исто така загадува на крајот на својот животен век ако се запали во печка или се испрати на депонија.
Милиони тони пластичен отпад завршуваат во океанот, зголемувајќи ја опасноста за морските организми и екосистеми. Разградувањето на пластиката во микропластика ги внесува овие загадувачи во синџирот на исхрана, што му штети на здравјето на луѓето.
Микропластиката е пронајдена во виталните органи како што се мозокот, бубрезите и црниот дроб .
