Правилата за патување во ЕУ остануваат непроменети, системот ЕТИАС повторно одложен
Македонските граѓани и годинава ќе може да патуват во ЕУ без дополнителни процедури откако унијата повторно го одложи воведувањето на Европскиот систем за информации и овластување за патување (ЕТИАС), кој сега се очекува да стане оперативен во последниот квартал на 2026 година.
Овој систем ќе бара од граѓаните на земјите ослободени од визи, како што е Северна Македонија, да добијат одобрение пред да патуваат во земјите од Шенген зоната.
Ова е трето одложување на примената на овој систем. Системот првично беше најавено дека ќе се применува од почетокот на 2022 година, а последниот датум беше мај 2025 година.
Системот за влез/излез (EEС), кој ќе собира биометриски податоци при влез и излез од Шенген зоната, е планиран да започне со работа во октомври 2025 година и има за цел да ја модернизира граничната контрола и да спречи идентитетски измами.
Овие одложувања значат дека патниците од Северна Македонија ќе можат да продолжат да патуваат во Шенген зоната без ETIAS до крајот на 2026 година. Сепак, се препорачува редовно следење на официјалните информации за да се биде информиран за евентуални промени во регулативите
Имено, според Генералниот директорат за миграција и внатрешни работи на ЕУ, EТИАС се очекува да биде готов дури во последниот квартал на 2026 година.
Сепак, планираниот преоден период на запознавање ќе започне во тој момент, а EТИАС нема да стане задолжителен до крајот на 2027 година, пренесува веб-страницата Schengen.news.
Имплементацијата на системот EТИАС е поврзана со имплементацијата на системот за влез/излез (ЕЕС), кој затоа треба да се воведе порано.
По повеќекратните одложувања, ЕУ се согласи постепено да го воведува ЕЕС од октомври оваа година.
Постепеното спроведување на ЕЕС значи дека земјите-членки ќе можат постепено да го лансираат новиот граничен систем во период од шест месеци.
Доколку ЕУ одлучи да воведе ЕЕС во октомври 2025 година, земјите-членки ќе мора да регистрираат десет проценти од патниците кои ја преминуваат границата по првиот месец.
Во текот на првите 60 дена, системот може да работи без да остава биометриски податоци. Сепак, по три месеци, во јануари 2026 година, сите земји-членки треба да го користат EEС со биометриски функционалности, а во април 2026 година треба да заврши воведувањето на системот EEС.
Откако EEСќе биде целосно имплементиран, EТИАС ќе стапи на сила. Како што објаснија властите на ЕУ, EТИАС ќе се имплементира шест месеци по EEС, што значи околу октомври 2026 година.
„Правилата за патување се сменија за повеќето европски земји. Шест месеци по EEС, околу 1,4 милијарди луѓе од 59 земји и територии без визи мора да имаат дозвола за патување за да влезат во 30 европски земји за краток престој“, соопшти Дирекцијата за внатрешни работи на ЕУ и за внатрешни работи.
Значи, иако се очекува да биде подготвен за имплементација од октомври 2026 година, EТИАС ќе биде опција само за првите шест месеци, што претставува преоден период и за патниците и за граничните служби.
За време на периодот на транзиција, кој би траел од октомври 2026 година до април 2027 година, патниците ќе треба да аплицираат за EТИАС , но ќе им биде дозволено да влезат во Шенген зоната во овој период дури и без дозвола за патување под услов да исполнуваат други критериуми за преминување на границата.
По шестмесечен преоден период, во април 2027 година, EТИАС ќе стане задолжителен за сите, освен за оние кои влегуваат во ЕУ за прв пат од крајот на периодот на транзиција.
Оваа група патници ќе има грејс-период од шест месеци, до октомври 2027 година. Земајќи ги предвид овие пресметки, тоа значи дека EТИАС ќе стане задолжителен за повеќето во април 2027 година и целосно задолжителен за сите патници без визи во октомври 2027 година.
Кога ЕТИАС ќе стане задолжителен, патниците ќе треба да аплицираат онлајн, да платат такса од 7 евра, и да добијат одобрение кое ќе важи три години или до истекот на пасошот. Се препорачува патниците да аплицираат навреме пред патувањето, бидејќи процесирањето може да трае од неколку минути до 30 дена.
Секој македонски државјанин што сака да влезе во ЕУ повеќе од 90 дена или за други цели, освен оние дозволени според програмата ЕТИАС, ќе треба да аплицира за шенген-виза. Дополнителни детали може да се најдат со посета на https://etias.com/ .
