Проклетството на фараонот: митови и реалноста на египетските гробници
Покрај тоа што е едно од најважните археолошки откритија на 20 век, гробницата на Тутанкамон се покажа и како инспирација за безброј митови, филмови и псевдоархеолошки теории.
Поточно, таканареченото „фараонско проклетство“ стана глобално признат феномен кога лордот Карнарвон, кој спонзорираше експедиција за пронаоѓање на кралот Тут, почина само неколку месеци по посетата на гробницата.
И покрај оваа сомнителна случајност, има малку докази кои укажуваат на каква било поврзаност помеѓу откривањето на фараонот и брзата смрт.
Водачот на експедицијата, Хауард Картер, на пример, живеел уште 17 години откако го отстранил кралот од неговото вечно почивалиште, пренесува Телеграф.
Што се однесува до Карнарвон, тој беше на работ на смртта многу години пред да почине – страдајќи од повторливи инфекции на белите дробови – откако беше тешко повреден во сообраќајна несреќа во 1903 година.
Далеку од тоа дека е проколнат, може да се каже дека до крајот живеел фасцинантен живот. Тој подлегнал на труење на крвта од инфекција предизвикана од комарци во мај 1923 година, пишува iflscience .
Сепак, Карнарвон можеби ја донел „проклетството“ врз себе преку бизнисот. За да ја финансира познатата експедиција, тој ги продал ексклузивните права на сите информации за гробницата на весникот „Тајмс“ од Лондон, со што практично му дал монопол на сите факти поврзани со Тутанкамон и неговото откритие.
Додека светот беше воодушевен од приказната што се појави во Тајмс, другите медиуми очајнички бараа нешто да објават и почнаа да измислуваат работи.
По смртта на Карнарвон, новинарите ширум светот имаа напорен ден, пишувајќи секакви шпекулативни приказни за тоа како дошло до неговата смрт.
Според Дејвид Силверман, куратор на светски познатата изложба на Тутанкамон во музејот Пен, пишувајќи во 1987 година, многу новинари во тоа време намерно погрешно ги протолкувале натписите пронајдени во гробницата за да имплицираат проклетство.
Еден весник, на пример, тврди дека пасусот гласел дека „Ќе ги убијам сите што ќе го поминат овој свет праг, каде што живее кралот засекогаш“, иако таква порака всушност не беше пронајдена.
Друг погрешно протолкувал дел од египетската книга на мртвите што бил врежан во гробот, погрешно преведувајќи го како „оние кои ќе влезат во овој свет гроб наскоро ќе бидат посетени од ангелите на смртта“.
Сепак, иако нема клетви што може да се најдат никаде во близина на телото на кралот Тут, хадуата (збир на духовни практики, традиции и верувања што ги создадоа поробените Афроамериканци на југот на САД) беа врежани во други гробници на антички египетски.
Познат пример предупредува дека „оние кои ќе ја уништат оваа гробница ќе умрат од болест која ниту еден лекар не може да ја дијагностицира“, иако не е јасно на чија гробница е напишана оваа закана.
Меѓутоа, генерално, клетвите биле испишани само на гробовите на приватни лица, бидејќи египетските кралеви веќе биле заштитени со низа магии познати како „Текстови на пирамидата“ и затоа не им била потребна дополнителна заштита.
А сепак, и покрај целосното отсуство на вистински фараонски клетви, вредните набљудувачи постојано бараа причини да веруваат дека нарушувањето на древниот крал може да има смртоносни последици.
Една статија – објавена во списание што еден филозоф на науката ја опиша како „обид за институционализирање на псевдонауката“ – дури сугерира дека Египјаните ставале нуклеарен отпад во „згради“ под некои гробници, предизвикувајќи фатални компликации по здравјето на археолозите.
Настрана смешните шпекулации, некои легитимни студии открија дека античките гробници може да содржат габи, мувла или други потенцијално штетни микроби кои би можеле да ги загрозат истражувачите кои ги голтаат.
Сепак, засега нема индикации дека некој египтолог некогаш бил заразен со таков патоген, што е уште еден клинец во ковчегот на фараоновото проклетство.
