Сајбер-напади – Ризик од протекување на податоци на граѓаните

Во Националниот центар за одговор на компјутерски инциденти при Агенцијата за електронски комуникации во текот на оваа година пријавени се вкупно 155 инциденти, од кои 12 се посериозни, информира Јетон Акику, директор на Радио Слободна Европа. Агенција за електронски комуникации во Македонија.

„Оваа бројка е само поврзана со случаите кои се доставени до Националниот центар за одговор на компјутерски инциденти, но треба да се напомене дека оваа бројка е всушност поголема, така што не е реална, бидејќи согласно законот, институциите – наведуваат а приватните немаат законска обврска нужно да ги презентираат инцидентите. Бидејќи ја немаат задолжителната презентација, некои од нив не ја ни прават презентацијата“, вели Акику.

Со цел да се соочиме со сајбер напади“, Министерството за информатичко општество во Северна Македонија пред извесно време најави формирање на агенција за дигитализација која ќе има задача да ја координира сајбер безбедноста на сите институции во земјата, но во оваа насока не е ништо конкретно. уште направено.

Експертите за информатичка технологија велат дека формирањето центар што ќе управува со одбранбениот систем од сајбер напади е повеќе од потребно. Во спротивно, според нив, не само што ќе биде блокирано работењето на институциите во земјава, туку може да дојде до истекување на информации, со што сериозно ќе се наруши заштитата на личните податоци на граѓаните.

„За решавање на проблемите поврзани со сајбер нападите се потребни експерти за информатичка технологија. Оваа рамка очигледно недостасува во земјава, а малкумина што се таму не сакаат да се ангажираат поради платите кои се ниски во јавниот сектор во споредба со оние што ги добиваат во приватниот сектор каде што се претежно ангажирани. Недостигот на инвестиции во сајбер безбедност значи дека веб-страниците на институциите на Македонија остануваат лесна мета за напаѓачите“, вели Филип Симеонов, експерт за сајбер безбедност.

Тој за Радио Слободна Европа посочува дека оваа негрижа може многу да ја чини државата.

Недостаток на рамка

Директорот на Агенцијата за електронски комуникации (АЕК), Јетон Акику, тврди дека недостига соодветен кадар од експерти за информатичка технологија.

„Состојбата со сајбер безбедноста воопшто не е многу лоша, но не е многу добра. Сајбер безбедноста е проблем со кој во последно време се соочува целиот свет, не само земјите од Западен Балкан, туку и развиените земји. Државните институции, како и приватниот сектор, треба да вложат сериозни инвестиции, особено во човечки ресурси, бидејќи сметам дека проблемот во Северна Македонија е недостатокот на соодветни човечки ресурси кои можат да се справат со сајбер нападите“, вели тој.

Сајбер нападите врз државните институции зачестија по почетокот на руската воена агресија во Украина, потврди Министерството за информатичко општество и администрација. Велат дека земјите од регионот може да очекуваат вакви напади во иднина.

Во текот на оваа година сајбер нападите неколку недели го блокираа здравствениот систем, поради што здравствените работници останаа без плата. Додека пак, во текот на изминатата година земјоделците неколку месеци останаа без субвенции како резултат на сајбер нападот на официјалната веб-страница на ова одделение.

Дури и веб-страницата на Владата е хакирана неколку пати.

Мета на сајбер напади е и Агенцијата за комуникации

Дури и Агенцијата за електронски комуникации беше цел на сајбер напади во април годинава. Директорот на оваа институција Јетон Акику информира дека хакерите побарале одредена вредност за отклучување на системот. Тој објаснува дека не станале плен на уцени, туку експертите за информатичка технологија брзо успеале да го решат проблемот предизвикан од хакерите.

Радио Слободна Европа го праша Министерството за внатрешни работи колку сајбер напади врз државни институции се пријавени годинава до Секторот за компјутерски криминал и дигитална форензика и во колку случаи ова одделение открило кој стои зад сајбер нападите.

Но, до објавувањето на овој текст нема одговор од МВР.

Ниту Обвинителството до објавувањето на текстот не одговори на прашањето на РЕЛ за бројот на истраги за сајбер напади.

Експертите за сајбер безбедност велат дека алармот за земјава го претставува тоа што најголем дел од веб-страниците на државните и јавните институции го немаат ниту основниот сертификат во однос на сајбер безбедноста. Во меѓувреме, граѓаните за да дадат одредени услуги ги ставаат своите лични податоци во нив, сметајќи дека се заштитени.