Дениз де Валенсија и нејзиниот сопруг легално престојуваат во Шведска веќе шест години.
И двајцата се вработени, плаќаат даноци, изнајмиле стан во Стокхолм, купиле автомобил, добиле шведски возачки дозволи и никогаш не го прекршиле законот.
Сепак, за неколку месеци веројатно ќе треба да ја напуштат Шведска и да го изградат своето постоење од нула во друга земја.
И тие не се единствените, илјадници шведски граѓани кои легално престојуваат во земјата врз основа на привремени дозволи за работа се на удар.
Имено, од 1 ноември Шведска ја удвојува минималната бруто плата што треба да ја имаат странските државјани за да ги задржат работните дозволи. Отсега се бараат најмалку 27.360 шведски круни месечно (околу 2.400 евра), или 80 отсто од просечната плата во земјата, наместо досегашните 13.000 круни (околу 1.150 евра). Оваа промена не се однесува само на новите работни имигранти, туку и на постојните, под услов да немаат веќе постојана работна дозвола. Граѓаните на земјите-членки на ЕУ, сезонските работници, професионалните спортисти и тренери, бебиситерите и другите категории имигранти се исто така изземени од новите правила.
„Откако дојдовме во Шведска, не сме направиле никакво кривично дело. Зошто ме тераат да ја напуштам Шведска? Дали сум криминалец затоа што работам како чистачка? Дали станав закана за државата? изјави Дениз де Валенсија за веб-страницата local.se.
Официјалната причина за оваа драстична промена, според толкувањето на Шведската агенција за миграција, е регулирањето и подобрувањето на условите за работа на имигрантите. „Поголемиот услов за егзистенција ќе ја зајакне позицијата на работниците имигранти на пазарот на трудот, ќе спречи фрлање на платите за работниците имигранти и ќе ја обесхрабри конкуренцијата со ниски плати“, се вели на веб-страницата на агенцијата, која проценува дека врз основа на новите регулативи, 10 до 20 проценти од идните барања ќе бидат одбиени, пренесува Индекс.
Работодавците протестираат
Построгите услови за работните имигранти се резултат на договорот меѓу централно-десничарската владејачка коалиција и екстремно десничарските шведски демократи, но дури и претходната социјалдемократска влада најави потег во таа насока. Несомнено е дека мотивацијата за промената била желбата да се намали доаѓањето на помалку образовани странци, како и да се отворат повеќе можности за невработените шведски граѓани. Сепак, како што рече еден шведски работодавач: „Нема многу Швеѓани кои сакаат да работат на работни места за чистење“.
Токму кај работодавачите ова зголемување предизвика најмногу протести. Сметаат дека државата не треба да ги одредува платите на вработените, туку состојбата на пазарот и продуктивноста и стручноста на работниците. Тие предупредуваат дека цели деловни сектори како што се услужните индустрии, домовите за стари и изнемоштени лица, малопродажбата, земјоделството, шумарството и чистење и рехабилитација би можеле да останат без соодветна работна сила.
„Ова е бесмислена дебата. Ниту еден од работодавците што ги претставувам не би барал работници од другата страна на светот ако може да ги најде дома. Митот е дека имигрантите земаат работа од други, туку обратно – имигрантите создаваат нови работни места“, изјави тој за Dagens Nyheter Jonas Silhamar, претседател на Visita, здружение на работодавачи во туристичката индустрија, додавајќи дека сè уште е тешко да се најдат компетентни готвачи, келнери и хотелски персонал денес во Шведска.
Шведското здружение на работодавачи неодамна нарача студија за работната имиграција во Шведска од 2015 до 2020 година и откри дека компаниите кои вработуваат странски работници денес имаат 10 отсто поголем раст на обртот од споредливите компании кои го користеле домашниот пазар на труд.
„Имиграцијата на работна сила има позитивен ефект врз економскиот раст. Ако не можат да најдат работници со соодветни вештини, работодавците мора да се воздржат од проширување на нивниот бизнис. Мислам дека шведската влада си пукаше во нога со оваа промена“, вели Карин Јохансон. , потпретседател на шведското здружение на работодавачи.
Министерот: Барањето е разумно
Министерката за имиграција Марија Малмер Стенергард не ги прифаќа аргументите на работодавците и вели дека државата нема да се меша во колективните преговори меѓу работодавачите и синдикатите, туку дека странските вработени ќе мора да потпишат договор за работа со споменатата сума за да добијат работна дозвола. .
„Ова барање првенствено ќе влијае на луѓето кои работат во индустријата за чистење, ресторани за брза храна и услуги за домашна нега. Мислам дека е разумно овие работни места да ги преземат вработени кои веќе се во Шведска“, објасни министерот Малмер Стенергард.
Тезата дека шведските граѓани мора да бидат вработени наместо работните имигранти не е без основа кога ќе се земе предвид релативно високата августовска стапка на невработеност во Шведска од 7,6 проценти. Сепак, Шведска има и трета највисока стапка на вработеност во Европската унија – дури 69 отсто од граѓаните на возраст од 15 до 74 години работат барем неколку часа неделно, што значи дека можеби нема премногу луѓе кои се подготвени да преземат какви било работа каде било во Шведска. .
Најголем дел од приговорите на новите правила доаѓаа од секторите за здравство и социјална помош. Имено, се стравува дека недостигот од медицински персонал и екипирани домови за различна помош ќе достигне критично ниво. Платите во шведското здравство се доста конкурентни, но само откако лекарите и медицинските сестри имигранти ќе добијат шведска лиценца за работа. За време на адаптацијата, образованието и учењето јазик имаат значително помали приходи, а таквата состојба може да трае со месеци.
„Ова ќе доведе до потешкотии во наоѓањето кадар за целиот сектор за здравство и социјална помош. Ќе направиме се за да ги активираме луѓето кои моментално се надвор од пазарот на трудот, но тоа нема да биде доволно. Мора да имаме модели кои ја олеснуваат ситуацијата, а не предлози кои создаваат пречки“, рече Андерс Хенриксон, претседател на Асоцијацијата на шведски општини и региони.
Апсурдноста на одредбата
Особено проблематично поради недостигот на работна сила може да биде северниот дел на Шведска, каде во следните 10 години 100.000 нови жители мора да се преселат (или да се родат, што е нереално) за да се одржи сегашниот стандард и да се задоволат потребите за работна сила. Во текот на 2022 година пристигнале само 2.000 од нив.
Апсурдноста на владината одредба за платите за работниците имигранти најдобро ја разоткрија синдикатите на северот на Шведска. Синдикатот на комуналните услуги во градот Умеа на брегот на Ботнискиот залив одлучи минималната бруто плата од 27.360 круни да ја земе буквално и сега ја бара таа сума како основа за сите свои членови.
„Владата одреди сума која гарантира добра егзистенција. Затоа мора да постапиме соодветно. Некои од нашите членови се срамно платени. Ги повикувам локалните власти на преговарачка маса да ги зголемат почетните плати за нашите членови“, рече шефот на синдикатот. Етел Хенриксон.