СЕ ЗА ХЕЗБОЛАХ: Вториот најжесток противник на Израел, по Хамас, влегува во војна со еврејската држава, имаа голема операција во Бургас во Бугарија!? (ФОТО)

Од Елена Последно обновено Окт 15, 2023

Кога нешто последователно се случува во Газа, тогаш во прашање е Хамас, а кога нешто несакано се случува на југот на Либан, таму е Хезболах.

Тие би рекле две групации кои се разликуваат верски и доктрински, Хамас е сунитски, а Хезболах е шиитски. Всушност, едната и другата страна се обединети само во едно, а тоа е исчезнување на Израел, пишува ТВ Фронт .

Хамас ја започна својата операција рано наутро во саботата со координиран напад на југот на Израел, каде што за само неколку часа ја растера израелската армија, полиција, уби бројни цивили во Кибуцим и дошол на речиси 10 километри од палестинската управа на Западниот брег.

За тоа време Хезболах се закануваше вербално, а потоа се случија и првите препукувања. Стариот познаник на Израел, кој ја извојува оваа победа во Втората либанска војна, повторно се огласи како никогаш посилен со нови крстаречки или противбродски ракети за да не потсети дека се „посилни од кога било“.

Кој е Хезболах без кого нема конфликт или мир без нив во последните 14 години. Соработуваат со сите чиј противник е Израел, а богато искуство стекнаа во 10 години војна во Сирија.

Хезболах (во превод Божја партија, партија), либанската шиитска исламска организација (движење и политичка партија), беше формирана од две крила – воено и политичко – во 1982 година по првата воена интервенција на Израел, кога ја нападна оваа блискоисточна земја растргната од крвави граѓанска војна од 1975 година.

Оваа организација првенствено беше формирана како милиција задолжена да се бори против Израел. Потеклото на оваа организација може да се најде во иранската револуција од 1979 година и доаѓањето на власт на Хомеини. Значајна улога, особено во вооружувањето на оваа организација, имаше и Сирија, на која Хезболах ѝ возврати кога во Сирија изби граѓанската војна на страната на Асад, покрај редовната армија, иранските Пасдарани, Хезболах исто така се бореше.

Од самиот почеток тие се прославија со самоубиствените напади врз израелските војници, а меѓу нивните жртви беа американски маринци во 1983 година, како и француски падобранци кои беа затрупани под куп урнатини кога бомбашите самоубијци ги погодија маркираните згради.

Во периодот од 1982 до 2000 година, кога Израел се повлече од јужен Либан, неколку стотици израелски војници загинаа како жртви на самоубиците од „Фарма Шеба“.

Оваа шиитска исламистичка организација има и свое политичко крило. Во периодот од 1990 година, од крајот на граѓанската војна во Либан, а особено по израелското повлекување од југот на Либан, тоа политичко крило презеде многу важна улога.

Во земја распарчена од системска корупција, Хезболах за кратко време стана многу популарен, пред се благодарение на програмата „Либан според иранскиот модел“, преку која му помагаа на локалното население со различни програми поврзани со здравјето (отворање здравствени домови , клиники и болници), едукација и социјална грижа за населението кое живее на улица или е „фрлено“ на работ на сиромаштијата.

Поради овие мерки, Хезболах беше многу популарен не само меѓу шиитското население, туку и меѓу христијаните, кон кои имаа благонаклонет однос за разлика од сунитите.

Пет периоди од развојот на Хезболах

Во развојот на Хезболах има околу пет периоди на развој: Првиот од 1983 до 1988 година; Вториот од 1989-1995 година; Третиот 1996-2000 година; Четвртиот од 2000 до 2006 година и Петтиот од 2007 до денес.

Првиот период, кој се однесува на периодот на израелска агресија или инвазија во Либан, беше обележан со киднапирања и самоубиствени напади. Во јавноста силен впечаток оставија три напади во 1983. Припадниците на Хезболах нападнаа различни цели, израелски воен конвој, американска и француска воена база, со возила полни со експлозиви. Експлозиите предизвикаа огромни жртви, што ги натера САД и Франција да ги повлечат своите воени сили од Бејрут. Тие напади во историјата се означени како први самоубиствени напади со употреба на експлозиви. Во тој период Хезболах беше вклучен и во герилската војна против Израел. Тогашниот лидер на Хезболах, Абас ал Мусави, никогаш јавно не ја признал одговорноста за тие напади.

Во вториот период, односно по 1985 година, Хезболах се претвори од самоубиствени напади во интензивна герилска војна против израелската армија во јужен Либан. Многумина шпекулираа за причината за ваквата ненадејна промена на тактиката. Одговорот беше да се изгуби организацијата на мрежата, бидејќи посветеноста на самоубиствените мисии ја ослабна оваа организација во војната со бројните локални милиции. Во тој период посериозна обука врз нив презема Иран. Во тој период, една од најсилните шиитски милиции Амал доживува јакнење, а важна улога игра и Сирија, а значење добиваат и медиумските и психолошките операции.

Најкарактеристичен пример беше зголемувањето на поддршката и влијанието кај локалното население во јужен Либан. Имено, Хезболах веќе тогаш систематски обновил околу 1.000 куќи уништени во конфликтот со израелската армија. Активноста за помош на локалното население набрзо станала константа на политиката на Хезболах, поради што ова движење почнало да ужива се поголема популарност меѓу населението.

Во тој период приоритет се дава на напад на израелски цели. Сите овие фактори придонесоа Хезболах на југот на Либан да започне да организира нова инфраструктура. Регрутирањето се вршеше преку различни спортски натпревари, каде што најсилните беа избрани и обучени да им се придружат на елитните единици составени од 50 мажи.

Во февруари 1992 година, Израел успеа да го елиминира Абас ал Мусави, тогашниот лидер на Хезболах. Неговата смрт предизвика внатрепартиска борба во која преовладуваше сегашниот лидер Хасан Насрала. Смртта на Мусави не успеа да го ослободи Хезболах како целина. Со доаѓањето на Насрала, Хезболах започна меѓународни акции, а два месеци по смртта на Мусави, следеше бомбашки напад во Аргентина.

Третиот период следеше паралелно со серија терористички напади во странство. Со низа психолошки операции Хезболах успеа да ја убеди јавноста, особено израелската, дека цената што ја плаќа еврејската држава е превисока. Хезболах продолжи со својата серија на киднапирања на израелски војници, беше засилено собирањето разузнавачки информации, со вклученост на голем дел од локалното население на сите нивоа за собирање информации. Конечната одлука на Израел да се повлече од јужен Либан во 2000 година го воведе ова движење во третата фаза.

Таа трета фаза ја одбележа фазата кога Хезболах стана политичка партија од воена формација. Хезболах учествува на сите локални и парламентарни избори, освојувајќи во просек по осум места во парламентот. Гласачката база станува толку силна што дури и христијаните кои гласаа за претставници се свртуваат кон Хезболах. Во 2002 година, бројот на борците на Хезболах се движеше помеѓу 20.000-25.000 борци.

Четвртиот период започнува во 2002 година и завршува со Втората либанска војна во август 2006 година, во која Хезболах се покажа како сила за почитување. Во тој период Хезболах значително се вооружа со широк опсег на противтенковски ракети, дострел на тактички ракети со дострел од 50 до 150 километри со значителна помош од Иран и Сирија. Во тој период се формира нова стратегија каде се преведуваат и изучуваат сите дела и мемоари на израелските генерали, офицери и политичари. Од таа војна Хезболах извојува пироска победа која ја зацврсти оваа партија, особено кога се вложија огромни пари во обнова на уништените куќи и инфраструктура.

Петтиот период започнува од 2007 година, кога Хезболах се ориентира од воена акција кон политичка акција. Учествува на сите избори каде добива значителна поддршка. Новата пресвртница за ова полувласт започна во 2012 година со избувнувањето на граѓанската војна во Сирија, во која оваа партија учествува со свои борци, а за возврат кај нив се пренесува ракетна технологија и сложени борбени системи, поради што Израел спроведува превентивни напади врз потенцијални цели до денес.

Од средината на 1990-тите, Хезболах формираше и своја медиумска мрежа (телевизиски и радио станици), како и неколку дневни весници и неделни весници кои шират пропаганда во корист на оваа организација.

Военото крило на Хезболах отсекогаш било поважно од политичкото. Обуката на новорегрутираните членови ја спроведуваа припадници на Иранската револуционерна гарда, сириски војници. Силата на военото крило на Хезболах се проценува на 30.000 борци, организирани во бригади, од кои секоја е способна за независни операции иако се подредени на централна команда.

Хезболах е присутен во секој град или село каде што живеат шиити. Сè функционира преку Комитетот за локална безбедност со кој претседава офицер кој добил воена обука во Иран. Дополнителните тренинзи се одржуваат во Балбек на терените таму и во долината Бека, но и во Иран.

Сите борци на Хезболах имаат свое лично пешадиско оружје, вклучително и рачно противтенковско оружје што го чуваат дома. Некои проценки велат дека бројот на такви борци е околу 15.000. Инаку, интересно е што ниту една либанска влада од 1990-тите досега не се обидела да го разоружа Хезболах. Напротив, сите легално избрани власти во Либан го признаа легитимитетот и статусот на Хезболах како национално ослободително движење.

Помеѓу 1982 и 25 мај 2000 година, кога израелската армија конечно се повлече од јужен Либан, Хезболах водеше герилска војна против Израел и јужната либанска армија, која беше под покровителство на еврејската држава.

Со повлекувањето на Израел, Хезболах прогласи победа во таа војна, што дополнително го зголеми угледот на организацијата меѓу шиитското население. Исто така, треба да се забележи дека Хезболах се поврза со милитантни палестински организации кои добија значителна помош преку подземни канали во ракетно оружје, што Израел ќе го почувствува од прва рака во 2006 година, кога масовно ракети полета кон Израел.

Убиството на Рафик Харири и новиот подем на Хезболах

Убиството на Рафик Харири, инаку сунит, го забрза повлекувањето на сириската армија од Либан, а притисокот врз Хезболах се зголеми. Но, и покрај тоа, во 2005 година Хезболах излезе на избори и освои две ресори во новата либанска влада.

Меѓутоа, работата не остана само на политиката. Есента на 21 ноември 2005 година, Хезболах изврши масовен ракетен напад врз еврејските населби преку границата. Израел одговори со серија ракетни напади врз инфраструктурата на Хезболах. На дванаесетти јули 2006 година, во операцијата „Кредибилно ветување“, Хезболах ја нападна територијата на Израел и уби двајца израелски војници, а третиот го зема како заложник и го префрли во Либан. Ова беше причината за почетокот на Втората либанска војна.

Елитните израелски единици со околу сто тенкови го нападнаа југот на Либан. На локацијата „Вади Салуки“ дошло до голем судир меѓу израелските елитни единици на бригадата „Голани“, оклопни единици, падобранци и поморски командоси, како и резервисти. Во престрелката, повеќе од 50 тенкови Меркава беа уништени или оштетени, десетици војници беа убиени. Во Израел доживеа шок кога се виде дека Хезболах ја доби војната и Израел мора да се повлече.

Угледот на Хезболах достигна огромни димензии

Шест години подоцна, Хезболах влезе во нова граѓанска војна во соседна Сирија, каде што застанаа во станот на Башар ал Асад.

Лисицата на Хезболах

Освен на територијата на Либан, Хезболах почна да ги извршува своите самоубиствени напади и надвор од оваа разурната земја. Често се случуваше бомбашите самоубијци да ги втурнат своите камиони во нивните цели. Зачетник на оваа тактика беше Имад Мухније, висок припадник на Хезболах, кој најпрво беше шеф на безбедноста на шеикот Мухамед Хасан Фадлах, духовниот водач и татко на Хезболах.

Првата операција на Мухније беше напад со камион полн со експлозиви врз командата на израелската армија во Тир на 11 ноември 1982 година. Во тој напад загинаа 74 војници. Овој напад е означен како прв самоубиствен напад со автомобил-бомба.

Вториот пат името на Мухније беше споменато во киднапирањето на американски авион на аеродромот во Бејрут на 19 јуни 1985 година. Поради неговата итрина, тој го доби името „Лисицата на Хезболах“. Славата ја стекна со киднапирањето на агенти на ЦИА во Бејрут, а беше и организатор на специјалните единици на Хезболах.

Повторно се слушна за него на 17 март 1992 година, кога пикап се паркираше пред израелската амбасада во Буенос Аирес. Во страшната експлозија загинаа 22 лица, над 100 се ранети, а зградата беше оштетена.

Две години подоцна, на 18 јули 1994 година, оперативците на Хезболах активираа камион-бомба пред зградата на Аргентинско-израелската асоцијација во Буенос Аирес, при што загинаа 85 луѓе, а беа повредени над 200. Израел веднаш го впери прстот кон Хезболах што се покажа како точно. Траги од Мухније се забележани и во Ирак по американската окупација и почетокот на вооружениот бунт. Неговото движење било забележано на југот на Ирак, каде што живеат мнозинството шиити, а бил поврзан и со војската на Мокдате ал-Садр, кого дури ни американските тенкови не можеле да го избркаат од предградијата на Багдад, познати како „Садр Сити“.

Во разузнавачките кругови остана запаметен и како творец на т.н келии на спијачи ширум светот кои во секој момент се подготвени на самоубиствени акции. Неговото влијание се прошири од Северна Америка, преку Западна Европа до Блискиот Исток, Северна Африка и Азија.

Израелските оперативци на Мосад дојдоа до неговата глава на 12 февруари 2008 година во Дамаск кога бил убиен од бомба поставена во неговиот теренец. Бомбата не била поставена под теренецот, туку во потпирачот за глава на возачкото седиште, каде што бил вметнат експлозив и далечински активиран. Главата на Мухније била разнесена од експлозив.

Балканска одмазда

Одмаздата за смртта на Мухније следеше токму на Балканот во бугарското одморалиште Бургас на 18 јули 2012 година. Нападот го изврши бомбаш-самоубиец на Хезболах на паркингот на аеродромот Сарафово, кога загинаа шест израелски туристи, а 30 беа повредени. Инаку, нападот во Бургас имаше и една симболика: беше извршен истиот ден кога автомобил беше разнесен пред зградата на Аргентинско-израелското здружение во 1994 година.