Се повеќе млади злоупотребуваат лекови за смирување

Се повеќе млади пијат лекови за смирување, а многу од нив тоа го прават без лекарски рецепт, мешајќи го со алкохол, кој може да биде потенцијално опасен, предупредуваат експертите.

Психијатарот Лела Трниниќ објаснува дека средствата за смирување се лекови кои се препишуваат за смирување на внатрешната напнатост, страв и анксиозност и дека најчесто се лекови од групата на бензодиазепини (бензедин, лоразепам, бромазепам).

„Тоа се лекови кои делуваат на ниво на централниот нервен систем, делуваат и го потенцираат инхибиторниот невротрансмитер систем, кој потоа делува на одредени структури кои генерираат емоции, а тоа е патот на ефектот кога пациентот ќе ја земе терапијата, да почувствува помирна и поопуштена“, изјавила таа за Танјуг.

Тој додава дека постојат повеќе индиции за препишување на вакви лекови, дека се препишуваат за анксиозни состојби, при разни афективни и други психијатриски нарушувања и посочува дека не секоја вознемиреност и напнатост е причина веднаш да се земе седатив.

„Потребно е поплаките да траат одредено време, да влијаат на функционалноста на пациентот, да не поминат. За човек да се чувствува постојано вознемирено, потешко е да ги извршува своите работни или семејни активности. А потоа неопходно е оваа личност да контактира со стручни лица кои би процениле кој лек треба да го земе.Денес имаме искуство дека луѓето го земаат по препорака на пријатели, соседи, но тоа не е најдобриот начин да се започне некоја терапија. “, рече Трниниќ.

Кога станува збор за дозата на лекот што ја даваат лекарите, таа наведува дека тие генерално советуваат најмала доза која може да предизвика одредено подобрување и дека за некои соматски заболувања се советува лекот да се зема пократко.

„Бидејќи се работи за лекови кои кога се земаат долго време, особено во високи дози, предизвикуваат психичка и физичка зависност, се јавува толеранција. Лекот веќе не е ефикасен до степен до кој бил корисен за пациентот, ја зголемува дозата и кога терапијата нагло се прекинува, се јавуваат пореметувања на симптомите на повлекување. Многу е опасно пациентот да одлучи што да пие, колку и во кој временски период“, рече Трниниќ.

Предупредува да не се консумираат лекови за смирување и алкохол истовремено, кој има и инхибиторно дејство, па можно е во зависност од дозата на препаратите да се појават здравствени состојби кои можат да бидат опасни по животот на пациентот. Таа посочи дека е забележлив тренд на зголемување на менталните болести, анксиозноста и депресијата кај младите, особено по пандемијата на коронавирус.

„Младите живеат во предизвикувачко време. Многу често во некои истражувања опишуваат дека чувствуваат страв, дека се чувствуваат вознемирени, дека им е тешко да одговорат на задачите од образовната сфера, дека има емоционални проблеми, дека има проблеми. во социјалното функционирање, а понекогаш и семејни проблеми. Забележува дека многу рано почнуваат да земаат седативи, бидејќи на тоа гледаат начин значително да ги намалат проблемите што ги имаат“, рече Трниниќ.

Тој ги советува луѓето кои имаат одредени нарушувања подолго време да контактираат со експерти, кои можат да проценат и да направат индивидуален план за лекување, додавајќи дека во денешно време психијатрите не се ограничени само на употреба на средства за смирување за лекување на анксиозност.

„Има и други лекови кои се поефикасни во оваа смисла, за да ги немаме ризиците што постојат со овие препарати и кои можат да доведат до значително намалување на симптомите кај пациентите и подобар квалитет на живот“, рече Трниниќ.

Тој додава дека лекарите за анксиозни нарушувања советуваат психотерапија и наведува дека постојат и нефармаколошки методи на лекување како физичка активност, дружење, методи за релаксација на мускулите и други. Нина Шашиќ од невладината „Ре Генерација“ вели дека средствата за смирување се лекови на рецепт, дека кај нас најчесто се бензедин, бромазепам и ривотрил и наведува дека се работи за контролирани супстанци кои обично се препишуваат за нарушувања кои содржат анксиозност.

„Нашето истражување и нашата работа со млади луѓе покажаа дека употребата на овие супстанции е релативно широко распространета и се зголемува во последниве години, особено по Ковид. Мислам дека причината за ова е зголемената количина на анксиозност и психо-емоционални пореметувања кои младите се почесто се среќаваат“, изјави Шашиќ за Танјуг.

Тој наведува дека употребата на овие лекови, бензодиазепини, е донекаде честа појава во ноќниот живот, главно на забави, фестивали, клубови, барови и слично. Шашиќ вели дека на младите не им е тешко да примаат фармакотерапија и дека е сосема прифатливо и значајно на млад човек поради некоја причина да му се препише таа терапија.

„Проблемот настанува кога овие супстанции се земаат или со други супстанции во комбинација или кога се земаат во дози повисоки од препорачаните, кога се земаат без препорака, односно без рецепт“, рече Сашиќ.

Бидејќи лековите се даваат на рецепт, додава таа, постои пропишана терапија, која вклучува упатства како и во која количина да се пијат, па проблемот настанува кога се пие во дози повисоки од препорачаните, одеднаш или во комбинација со алкохол, особено во контекст на ноќниот живот, односно рекреативна употреба.

„Ова е проблем бидејќи и бензодиазепините и алкохолот се депресанти на централниот нервен систем, што значи дека ја забавуваат неговата работа и во својот состав може да се појават, особено во поголеми дози или количини, феномени како губење на меморијата, губење на свеста, респираторна депресија е потенцијално многу опасна ситуација“, истакнува Сашиќ.

Тој додава дека е застапена употребата на дроги по земање супстанци кои имаат спротивен ефект врз централниот нервен систем, односно супстанции кои се стимуланси на централниот нервен систем, како што се кокаин, амфетамин (спид) и МДМА (екстази), па дека ефектот од земањето на лековите е откажан од тие супстанции.

Шашиќ истакнува дека мешањето на средства за смирување со канабис е исто така потенцијално опасно и истакнува дека е важно да се запамети дека секое мешање на различни психоактивни супстанции носи одредени ризици кои не се мали.

„Дури и да имате лично искуство од минатото кое вели дека ништо трагично не се случило, тоа не значи дека нема да се случи следниот пат, бидејќи има голем број фактори кои влијаат на тоа“, истакнува Шашиќ.

Зборувајќи за дозите на лекови кои младите ги земаат, таа наведува дека во ноќниот живот се случува да пијат повеќе таблети, што е особено проблематично кога тоа се прави заедно со употреба на алкохол. Шашиќ вели дека одлуката за употреба на овој вид лекови ја имаат експертите за ментално здравје и дека е важно да се знае дека фармакотерапијата не е единствениот елемент на терапијата и дека секогаш треба да се комбинира со психотерапија.

“Дали има алтернатива зависи од случај до случај. Ако вашиот лекар смета дека ви треба таков тип на терапија, тој ќе може да ја одреди дозата и ќе ви даде друг елемент од терапијата. Фармакотерапијата треба да биде поддршка во повеќето случаи психотерапија, поддршка за закрепнување“, заклучи таа.

Тој им кажува на сите што земаат лекови надвор од препораките на лекарот да се обратат кај некого за помош и поддршка.