СЕ ПОГОЛЕМ Е СТРАВОТ ОД ОПШТА ВОЈНА – Западниот Брег се ‘буди’, оружје се трупа, а ситуацијата е на работ на ескалација

Големото бомбардирање на Израел на Појасот Газа како одговор на минатонеделниот напад на Хамас предизвика бран на насилство на Западниот Брег, предизвикувајќи загриженост дека регионот може да добие уште еден фронт со тековниот конфликт. 

По нападот на Хамас, кој резултираше со смрт на приближно 1.400 Израелци, пред се цивили во јужен Израел, еврејските доселеници беа насочени кон Палестинците, а безбедносните сили се судрија со демонстрантите. Палестинските здравствени власти известуваат за најмалку 56 смртни случаи на Западниот Брег и Источен Ерусалим, а Обединетите нации оваа недела ја нарекуваат најсмртоносна за Палестинците на Западниот Брег од 2005 година, со повеќе од 1.100 повредени.

Конфликтот во Појасот Газа зеде огромен биланс, со повеќе од 2.300 Палестинци убиени во изминатата недела, од кои половината беа жени и деца. Овие жртви предизвикаа протести низ Западниот Брег, вклучително и градови како Рамала, Џенин и Наблус. Гневот и тагата се опипливи бидејќи многумина чувствуваат силна културна и социјална врска помеѓу Појасот Газа и Западниот Брег.

Неодамнешното насилство уследи по продолжената израелска воена операција на Западниот Брег како одговор на нападите во Израел претходно оваа година. Вкупно 35 Израелци, вклучително и 26 цивили, беа убиени до август оваа година, што доведе до зголемување на тензиите и насилството што му претходеа на нападот на Хамас.

Политичката ситуација во Израел, со вклучувањето на ултра-националистичките партии во коалициската Влада на Бенјамин Нетанјаху, ја зголеми загриженоста за проширувањето на еврејскиот суверенитет на Западниот Брег. Конфликтите меѓу доселениците и Палестинците често се претставуваат како самоодбрана од доселениците.

На Западниот Брег е забележан бран на вооружени доселеници кои ги напаѓаат палестинските домови и уништуваат имот, како што е потврдено од извештаите на Обединетите нации. Ситуацијата дополнително се комплицира со присуството на палестинските милитантни групи на Западниот Брег, кои складираат нелегално оружје, од кое дел доаѓа од Ирак и Сирија. Ова го дестабилизира регионот и го нагласува намаленото влијание на палестинската управа врз безбедноста, со нови милитантни групи кои се борат за власт.

Народот на Либан, особено, внимателно го следи секој чекор на Израел, плашејќи се дека нивната земја ќе биде вовлечена во конфликт. Либан мина низ четири тешки години, обележани со економска криза поради која многу од неговите жители едвај врзуваат крај со крај. Експлозијата во пристаништето Бејрут, пандемијата на Ковид-19 и финансискиот колапс предизвикаа проблеми, а Либанците се надеваат дека уште една војна нема да биде додадена на нивната листа на кризи.

Овие тензии се влошени со ситуацијата во Голанската висорамнина, сириска земја окупирана од Израел југоисточно од Либан. Хезболах, шиитска милитантна група, наводно ги преселила елитните трупи на Голанската висорамнина, зголемувајќи го ризикот од насилство.

Вклучувањето на Иран е исто така причина за загриженост. Иранскиот министер за надворешни работи, Хосеин Амир-Абдолахиан, предупреди дека Хезболах е подготвен да се вклучи, доколку Израел не ја прекине својата воена кампања во Појасот Газа. Ова ги зголеми стравувањата дека Либан може да биде турнат во војна од надворешни сили, особено Иран.

Секоја понатамошна ескалација во регионот внимателно ја следат САД, кои испратија две ударни групи на носачи на авиони во областа. Претседателот Џо Бајден јавно ги предупреди надворешните актери, вклучително Иран и Хезболах, да не се мешаат.

Вооружен со околу 150.000 прецизно наведувани ракети испорачани од Иран, Хезболах има способност да напаѓа насекаде во Израел, а неговите воени единици се споредуваат со некои од најподготвените воени единици во западните земји. Неодамнешните израелски воздушни напади врз аеродромите во Дамаск и Алепо во Сирија се толкуваат како обиди да се спречи Хезболах да испорачува оружје од Иран и како предупредување за Сирија да не се меша, бидејќи сириската поддршка за Хезболах може да биде значајна во Голанската висорамнина.

Привремената Влада на Либан е немоќна да управува со настаните, призна премиерот Наџиб Микати, а земјата е без целосно функционална Влада од октомври 2022 година поради нејзината длабоко поделена политика. Како што се интензивираат граничните судири, постои зголемена загриженост дека судирите би можеле да се претворат во војна од целосен обем, при што некои министри сугерираат дека земјата може да се соочи со целосен колапс.

Минатото на Либан е обележано со лузните на војната, особено со бруталната и долготрајна граѓанска војна од 1975 до 1990 година, во која се судрија шиитите, сунитите, друзите и христијаните. Околу 120.000 луѓе загинаа, а милион луѓе ги напуштија своите домови.

Либан, доколку повторно биде фатен во конфликт со Израел, најверојатно ќе се соочи со многу потешки последици од војната.