Сами Тубаил, осумгодишно девојче, ја чешла косата со чешел, гледајќи се себеси во огледало, а потоа почнува да плаче. Тоа ја потсетува Сем на сеќавањата од животот пред 7 октомври 2023 година, кога таа имаше долга коса и играше надвор со своите пријатели во северниот дел на Газа, во Џабалија. Оттогаш, таа и нејзиното семејство, како и 1,9 милиони Палестинци, се принудени да ги напуштат своите домови, јавува Си-Ен-Ен.
„Толку сум тажна што немам ниту едно влакно за чешлање“, рече Сами држејќи ја главата во рацете.
,,Држам огледало затоа што сакам да ја чешлам косата, навистина сакам повторно да имам коса“.
УНИЦЕФ, агенцијата за деца на Обединетите нации, во извештајот минатиот јуни процени дека на речиси сите 1,2 милиони деца во Газа им е потребна психолошка поддршка, особено на оние кои биле изложени на повторени трауматски настани.
„Зошто не ми расте косата?”
Минатата година, лекарите дијагностицираа губење на косата на Сами како резултат на шок, особено откако куќата на нејзиниот сосед беше погодена од израелски воздушен напад во август. Сите овие околности придонеле за нејзината алопеција, состојба која предизвикува опаѓање на косата.
Извештајот објавен кон крајот на минатата година од War Child Alliance и Центарот за обука за управување со кризи во Газа укажува на сериозното психолошко влијание на израелските напади врз децата во текот на изминатата година. Извештајот, заснован на анкети на повеќе од 500 старатели на ранливи деца, открива дека 96% од децата сметале дека смртта е неизбежна, а речиси половина изразиле „смртна желба“ поради израелскиот напад.
Менталното здравје на Сами се влошило откако ја задевале за нејзиното губење на косата. Надвор, таа носи розова, шарена марама за да ја покрие главата.
„Мамо, уморна сум – сакам да умрам. Зошто не ми расте косата, ќе останам ли засекогаш ќелава?”, Сама ја праша мајка си Ом-Мохамед.
„Сакам да умрам и да имам коса во рајот, ако даде Господ“, рекла девојката.
„Нашата куќа беше бомбардирана и имаше толку многу спомени во неа. Мои слики, дипломи, фустани и многу работи, но куќата беше уништена и оттогаш не сум ја видела“, рече Сами.
„Трошоците за превоз се превисоки, а и да тргнеме, нема вода, а не знаеме каде би останале“, продолжи таа.
Ментално здравје во Газа
Обезбедувањето услуги за ментално здравје во Газа отсекогаш било предизвик. Др. Јасер Абу Џамеи, директор на Програмата за ментално здравје на заедницата (GCMHP), рече дека за време на израелскиот напад, неговиот персонал претрпел траума, што го отежнувало обезбедувањето помош.
,,Повеќето од мојот персонал работат од раселените области“, рече Абу Џамеи.
Една од техниките што ја користат е терапијата со цртање, која им овозможува на децата да ги изразат своите чувства.
Едно дете рече: ,,Моите пријатели се во рајот, но најдоа едно без глава“, рече Абу Џемеи.
Седумгодишниот Анас и осумгодишната Доа од Газа ги загубија родителите во израелски напад. Дојде дрон и експлодираше врз нив“, рече Анас.
Баба Ом-Алабед истакнува дека децата се длабоко погодени и дека Анас чувствува тага кога ги гледа другите деца со нивните мајки.

Манал, шестгодишно девојче, се присети на моментот кога нејзината куќа била уништена и нејзините родители биле убиени.
„Имаше прашина во устата, врескав, тие копаа со лопата, а нашиот сосед велеше: „Ова е Манал, ова е Манал“.
„Дури и со завршување на војната, на децата им е потребна стабилност за да им помогне да закрепнат. Децата никогаш нема да бидат исти како пред војната, но со правилен третман можат делумно да закрепнат“, вели израелскиот психолог и професор на Универзитетот во Пенсилванија Една Фоа.