Тие се во врска од 1994 година: Зошто Јордан соборува ракети што се упатуваат кон Израел

Најинтензивниот конфликт меѓу Израел и Иран започна минатата недела, кога израелските сили започнаа воздушни напади врз воени и нуклеарни инсталации, како и врз цивилна инфраструктура.

Кога Иран го започна својот одговор, серија од стотици ракети првично не успеаја да стигнат до Израел. Иако добар дел беше неутрализиран од израелските сили, како и од меѓународните партнери на земјата, како што се САД, улогата на арапските земји во регионот е особено интересна.

Џордан како најфасцинантен случај

Земји како Ирак, Сирија и Јордан индиректно се вклучија во овој конфликт, соборувајќи ирански ракети што летаат кон Израел.

Иако е јасно дека се случи промена на режимот во Ирак и Сирија, кои сега може да се сметаат за прозападни, Јордан е најинтересниот случај, со оглед на тоа што оваа земја има стабилна влада под водство на кралот Абдула бин Ал Хусеин.

Историјата на односите меѓу Јордан и Израел започна во 1948 година, кога, за време на арапско-израелската војна, Јордан ја презеде контролата врз Западниот Брег и источниот дел од Ерусалим.

Тие ја задржаа контролата врз тој дел од Палестина до 1967 година, кога Израел ја презеде контролата врз територијата за време на Шестдневната војна, а шест години подоцна, за време на Јом Кипурската војна, Јордан значително го намали своето воено присуство во Палестина.

Сепак, за да ги ставиме односите меѓу Јордан и Израел во контекст, треба да го споменеме и „Црниот септември“, односно војната меѓу Палестинската ослободителна организација (ПЛО) и јорданската армија.

Конфликтот започна поради палестинските групи, собрани во ПЛО, кои бараа соборување на хашемитската кралска династија, која ја презеде власта во Јордан во 1921 година.

Војната што се водеше меѓу ПЛО и Јордан наскоро ја вклучи и Сирија, а за време на конфликтот се вклучи и Израел, на страната на јорданската влада. Овој конфликт дополнително ги зајакна врските меѓу Тел Авив и Аман.

Годината што ги зацврсти добрите односи

Иако формално го завршија конфликтот во 1973 година, Јордан и Израел потпишаа прекин на огнот во 1994 година и воспоставија дипломатски односи, со што Јордан стана втората арапска држава, по Египет, што го призна Израел како независна држава.

Со американското ветување за простување на долгот и под закана дека ПЛО, омразена од јорданското кралско семејство, ќе стане посилна по договорите од Осло, кралот Хусеин потпиша мировен договор.

Покрај отпишувањето на долгот во вредност од 698,4 милиони долари, Јордан доби и трговски договор потпишан во 1996 година, како и голем број економски проекти. Покрај тоа, на Јордан му беше доделена позицијата на главен партнер на САД во регионот, заедно со Израел и Саудиска Арабија.

Врските на кралското семејство со Палестина и пророкот Мухамед

Јорданското кралско семејство е уникатно по своите врски со последниот пророк, Мухамед, од кого директно потекнува хашемитското водство на Јордан.

Исто така, кралицата Ранија Ал Абдула од Јордан е по потекло од Западниот Брег. Од почетокот на конфликтот меѓу палестинската група Хамас и Израел во октомври 2023 година, таа јавно зборуваше за бројните злосторства на Израел во Газа.

Сепак, судејќи според фактот дека Јордан продолжува да соборува ракети од Иран, како и од групата Хути во Јемен, се чини дека овие факти немале никакво влијание врз односите меѓу Аман и Тел Авив.

Иако соборувањето ракети е оправдано со „одбрана на воздушниот простор“, јасно е дека Јордан избира стабилност, која, како што може да се протолкува периодот од 1994 година до денес, носи партнерство со Израел, а индиректно со САД, наместо солидарност со другите арапски земји, како и со Палестина, во регионот.