Топењето на мразот во Гренланд предизвикува раст на морскиот свет
Ледената покривка на Гренланд губи околу 270 милијарди тони мраз годишно, а тоа има свои последици.
Ново истражување на американската вселенска агенција НАСА откри неочекуван ефект од топењето на мразот во Гренланд, а тоа е зголемување на бројот на ситни океански живи организми. Ова би можело да има импликации за морскиот екосистем и глобалниот јаглероден циклус.
Научниците користеле моќни компјутерски модели за да ги проучат тешко достапните океански води околу Гренланд. Лабораторијата за млазен погон на НАСА во Јужна Калифорнија и Технолошкиот институт во Масачусетс го развија компјутерскиот модел ECCO-Darwin.
Овој модел комбинира милијарди податоци за да ги симулира врските помеѓу океанската физика и морскиот живот, дозволувајќи им на истражувачите да проучат како топењето на мразот влијае на екосистемот.
Ледената покривка на Гренланд претрпува големи промени поради климатските услови. Нејзината ледена покривка, дебела од 1,5 до 2 километри, губи околу 270 милијарди тони мраз секоја година. За време на врвот на летното топење, таа испушта повеќе од 1.363.800 литри свежа вода во морето, особено од глечери како Јакобсхавн. Свежата вода се меша со солената вода подолу, создавајќи турбулентни облаци.
Научниците од НАСА веруваат дека водата од топењето на глечерите делува како лифт, подигнувајќи клучни хранливи материи како железо од нитрати од длабокиот океан до површината осветлена од сонцето. Овој процес ги напојува ситните организми наречени фитопланктон.
Сепак, директното набљудување на овој процес во оддалечените и ледени крајбрежни води на Гренланд е неверојатно предизвикувачка задача.
„Се соочивме со класичниот проблем на обидот да разбереме систем кој е оддалечен и закопан под мразот. Ни беше потребен компјутерски модел кој ќе ни помогне“, рече Дастин Керол, океанограф на Државниот универзитет во Сан Хозе, кој е поврзан со JPL.
Моделот ECCO-Darwin е користен за проучување на оддалечените океански области.
За да го решат огромниот математички проблем со симулирање на интеракцијата на биологијата, хемијата и физиката во фјорд, научниците изградија „модел во рамките на модел во рамките на модел“.
Фокусот беше ставен на еден турбулентен фјорд во подножјето на глечерот Јакобсхавн, кој е најактивен на ледената покривка. Тимот ги користеше суперкомпјутерите на НАСА за да го симулира „отекувањето“ на глечерот и пресмета дека хранливите материи што ги носи водата создадена од топењето на глечерите би можеле да го зголемат растот на фитопланктонот во текот на летото во областа на проучување за значителни 15 до 40 проценти.
Откритието помага да се објасни зошто претходните сателитски податоци покажаа зголемување од 57 проценти на растот на фитопланктонот во арктичките води помеѓу 1998 и 2018 година.
Всушност, на 16 јуни 2024 година, сателитот „Аква“ на НАСА направил слика од голем цвет на фитопланктон во Северниот Атлантски Океан. Според извештаите, цветот, широк околу 500 милји, се наоѓал источно од Гренланд и јужно од Исланд.
Фитопланктонот, иако е помал од врвот на игла, е клучен за планетата и за океанскиот синџир на исхрана. Овие организми апсорбираат јаглерод диоксид и ги хранат крилот и другите мали животни, создавајќи храна за поголеми суштества како риби и китови.
Научниците не се сигурни дали ова зголемување на фитопланктонот ќе има долгорочен позитивен ефект врз морскиот свет и риболовот.
Со оглед на тоа што се предвидува дека топењето на мразот во Гренланд ќе се забрза, неговото влијание врз екосистемот, од нивото на морето до соленоста на крајбрежните води, сè уште се анализира. Истражувачкиот тим планира да ги прошири своите симулации за да го разбере влијанието по должината на брегот на Гренланд и пошироко.
Ледената покривка на Гренланд покрива 1,7 милиони квадратни километри, нејзината просечна дебелина е 2,3 километри и содржи 7 проценти од светската слатка вода.
Дивиот свет на Гренланд вклучува неколку познати арктички животни како што се поларната мечка, мошусниот вол, арктичката лисица и ирвасот, иако бројот на копнени цицачи е мал.
