Трамп го направи најголемиот пресврт од Втората светска војна: Пет клучни работи што се менуваат

Американскиот претседател Доналд Трамп најави воведување драстични царински мерки кои ќе го променат глобалниот трговски поредок.

Нарекувајќи го 2 април „Ден на ослободувањето“, Трамп откри серија царини што ќе ги погодат Европа, Азија и многу од традиционалните трговски партнери на Соединетите држави.

Овие царински мерки, кои се движат од 10 до 50 проценти, испратија шокови на меѓународните пазари и доведоа до големи реакции од Брисел, Пекинг и другите клучни економски центри.

1. Европската унија е нападната: САД воведуваат царини од 20 отсто за сите стоки од ЕУ

Една од најконтроверзните одлуки е воведувањето царина од 20 отсто за сите производи од Европската унија. Трамп го обвини Брисел за „нефер трговски практики“ и рече дека ЕУ веќе наметнува царини од 39 отсто за американските производи.

Посебно се погодени секторите на автомобилската индустрија, земјоделските производи и фармацевтските производи. Трамп нагласи дека ЕУ со години го ограничува американскиот извоз, наведувајќи ги забраните за американско пилешко поради стандардите за безбедност на храната и високите царини за автоделови.

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен брзо реагираше, нарекувајќи ги мерките „неоправдани“ и најави можни контрамерки, вклучително и реципрочни царини за американските производи како технологијата и земјоделските производи.

2. Основна тарифа од 10 проценти за сите земји во светот

Според новите правила, сите земји во светот ќе се соочат со минимална царина од 10 отсто за стоките што се извезуваат во САД. Ова значи крај на долгогодишните договори за слободна трговија кои дозволуваа пониски царински стапки или целосна слобода на трговија со некои земји.

Сепак, некои држави добија значително повисоки стапки поради, како што тврди Трамп, „нефер практики“. Јапонија ќе се соочи со царина од 24 отсто, Јужна Кореја 25 отсто, додека Индија ќе добие тарифа од 26 отсто.

Администрацијата на Трамп прогласи „национална економска вонредна состојба“, тврдејќи дека овие царини ќе носат стотици милијарди долари годишно во американскиот буџет. Но, аналитичарите предупредуваат дека долгорочните последици може да бидат опасни, бидејќи погодените земји би можеле да возвратат со контрамерки.

3. 25 проценти царина за автомобили и автоделови

Една од најзначајните одлуки е воведувањето на глобална тарифа од 25 отсто за автомобили и автоделови. Оваа мерка особено ги погодува европските и азиските производители како германските брендови BMW, Mercedes и Audi, како и јапонските гиганти Toyota и Honda.

Производителите на автомобили ќе можат да аплицираат за ослободување, но многу клучни компоненти како што се моторите и погонските агрегати веќе се на листата на оданочени производи. Американските производители, како Форд и Џенерал Моторс, ја поддржуваат одлуката, тврдејќи дека ќе го зголеми домашното производство, но американските трговски партнери најавуваат можни тужби против одлуката.

4. Остар удар за Кина, Виетнам и Тајван

Кина, која Трамп често ја обвинува за „кражба на интелектуална сопственост“ и „нелојална конкуренција“, ќе се соочи со царина од 34 отсто за сите нејзини производи. Како одговор на кинеската царина од 67 отсто за американските производи, Трамп тврди дека САД ќе возвратат со истата мерка за „да ги заштитат американските работници“.

Покрај Кина, и Виетнам е погоден со царина од 46 отсто, додека Тајван ќе добие стапка од 32 отсто, најмногу поради неговата доминација во индустријата за микроскопи и микрочипови. Тајван е особено чувствителен на овие мерки, бидејќи веќе снабдува голем дел од американскиот технолошки сектор.

5. Тарифи од 10 проценти дури и за најблиските сојузници

Една од најнеочекуваните мерки е воведувањето царини од 10 отсто за производите од Велика Британија. Иако САД и Велика Британија се историски блиски сојузници, Трамп тврди дека Лондон веќе наметнува царини од 10 отсто за американските производи, па оваа одлука е донесена врз основа на „реципроцитет“.

Британскиот министер за економија Џонатан Рејнолдс ја изрази својата загриженост и рече дека Лондон ќе бара дипломатски начин да ги ублажи последиците од новите царини. Канада, Австралија и Мексико, кои исто така имаат силни трговски врски со САД, исто така се очекува да преговараат за можни исклучоци.

Што понатаму?

Реакциите на овие мерки се поделени. Економските советници на Трамп тврдат дека новиот трговски поредок ќе ја заштити американската индустрија и ќе обезбеди отворање нови работни места. Од друга страна, економистите предупредуваат дека овој потег може да предизвика рецесија и да го ослаби глобалниот економски раст.

Доколку другите земји воведат контрамерки, постои опасност од трговска војна од невидени размери. Светската трговска организација (СТО) веќе најави дека ќе ја проучува законитоста на овие мерки, додека владите на погодените земји почнаа да подготвуваат одговори.