Трамп тврди дека постигнал „вечен мир“ во земја на вечни војни: Дали сето тоа е само голема илузија?

Американскиот претседател Доналд Трамп се чини дека излезе како победник од најтешката криза во односите на САД со Исламската Република Иран .

Трамп го искористи скромниот ракетен одговор на Иран во понеделникот на американското бомбардирање на неговите нуклеарни постројки како знак дека Техеран сака да ја прекине ескалацијата.

„ ЧЕСТИТКИ НА СВЕТОТ, ВРЕМЕ Е ЗА МИР !“, објави Доналд Трамп на социјалната мрежа Truth.

Воодушевувањето на првиот човек на САД сугерира дека тој смета дека вмешаноста на Америка во конфликтот е завршена – барем засега.

Потоа тој објави дека прекинот на огнот меѓу Иран и Израел ќе стапи на сила подоцна во вторник. Прекините на огнот на Блискиот Исток често се кревки и краткотрајни, како што покажуваат нападите на Израел и Иран во часовите пред да се воспостави прекинот на огнот.

Но, американскиот претседател веќе почна да го слави својот имиџ на миротворец и главен преговарач, само 48 часа откако американските „невидливи“ бомбардери го нападнаа Иран.

„Мислам дека примирјето е неопределено. Ќе трае засекогаш“, изјави Трамп за NBC News во понеделник вечерта, предвидувајќи дека Израел и Иран „никогаш повеќе нема да пукаат еден кон друг“.

Тоа е смело тврдење, со оглед на репутацијата на Блискиот Исток како „гробишта на американските претседателски амбиции“. И покрај сите маркетиншки вештини на Трамп, настаните ќе одлучат дали ова е навистина пробив или уште една илузија, пишува CNN .

Дали Соединетите Американски Држави, како што тврди Трамп, навистина го обезбедија уништувањето на нуклеарната програма на Иран, што е егзистенцијална закана за Израел? Или сето тоа е класична Трампова измама, а очигледно исчезнатите залихи од високо збогатен ураниум што лесно може да се претвори во бомба укажуваат на подлабока криза што допрва доаѓа?

„Господар на хаосот“

Брзото завршување на борбите би го обликувало претседателствувањето на Трамп и би оставило значаен белег врз неговата надворешна политика, која досега беше обележана со неуспеси како што е застојот на мировните напори во Украина. Но, дали светот ќе го промени своето мислење за „Господарот на хаосот“ ако тој навистина помогне во намалувањето на тензиите во крвавиот регион?

Што е следно со Израел ? Дали Трамп му верува на премиерот Бенјамин Нетанјаху да ги запре нападите врз Иран? И дали Израел конечно ќе преземе чекори за ублажување на страдањата на палестинските цивили во Газа?

И во Техеран, дали понижувањето на религиозниот режим и колапсот на неговата мрежа на страв низ целиот Блиски Исток ќе ја донесат политичката пролет по која копнеат многу Иранци?

Победата на Трамп

Американскиот претседател може да тврди дека го постигнал најзначајниот надворешно-политички и воен успех во своето претседателствување. Трамп презеде ризик што многу скептици го сметаа за неодговорен – дека може да ги нападне нуклеарните постројки на Иран без да ги вовлече САД во уште една блискоисточна војна како Ирак.

Засега, се покажува дека бил во право. Иако првично се двоумел во врска со нападот на Израел врз Иран, што изгледало како обид да го вовлечат во конфликтот, тој успеал да ја преземе контролата и да ја искористи можноста сериозно да ја ослаби нуклеарната програма на Иран – без значителни трошоци за САД.

Неговиот пристап изгледаше како ризичен тренд, но тој покажа стратешка остроумност и решителност, и ќе биде запаметен по разорната мисија со бомбардерот Б-2 што полета од Мисури.

Ако конфликтот сега стивне, Трамп би можел да ја зајакне својата политичка позиција, барем во рамките на Републиканската партија, и да го смири дел од базата на MAGA која сметаше дека го прекршил своето ветување да не започнува нови војни.

Кризата, исто така, откри како изгледа вториот претседателски мандат на Трамп. Таа покажа дека не е ниту марионета на неоконзервативните јастреби, ниту заробеник на изолационистичката идеологија „Америка на прво место“. Исто така, беше формиран тесен круг на доверба: претседателот на Генералштабот Деј Кејн, директорот на ЦИА Џон Ратклиф и пратеникот на Трамп, Стив Виткоф . Иднината на директорката на Националното разузнавање Тулси Габард и министерот за одбрана Пит Хегсет изгледа помалку сигурна.

Претседателот е решен повторно да се обиде да постигне договор со Иран за нуклеарната програма преку преговори. Но, тој исто така покажа дека е подготвен да употреби огромна воена сила, потресувајќи ја карикатурата на неговата дипломатија од типот „Трамп секогаш се откажува“.

Сепак, кризата, исто така, ги истакна проблематичните аспекти на лидерството на Трамп.

Тој ги воведе САД во вооружен конфликт без претходна подготовка на јавноста и ја политизираше мисијата со исклучување на демократите од процесот. Тој ги игнорираше и Конгресот и неговата уставна улога, покажувајќи дека продолжува да дејствува како претседател само на еден дел од Америка.

Тој сè уште не ги објавил разузнавачките информации врз основа на кои тврдел дека Иран е „на недели“ од нуклеарно оружје, иако американските разузнавачки служби заклучиле дека Техеран не донел таква одлука.

Тој, исто така, ги отфрли обидите на сојузниците да посредуваат во мирот, што е јасен сигнал за нова ера кога на САД не им е грижа за сојузите и ги следат своите интереси.

Тој веќе ја пишува својата верзија на историјата на она што го нарекува „12-дневна војна“. Неговите тврдења дека ја елиминирал нуклеарната програма на Иран изгледаат како обид да се предвидат какви било информации што укажуваат на спротивното. Ќе биде потребна голема политичка храброст некој во владата да му противречи.

Каде е сега нуклеарната програма на Иран?

Клучно прашање кое останува неодговорено е каде е сега нуклеарната програма на Иран.

Во обраќањето до нацијата во саботата навечер, Трамп рече дека целта на мисијата е да се уништи капацитетот за збогатување на ураниум и да се елиминира нуклеарната закана што ја претставува водечкиот светски спонзор на тероризмот.

Првичните извештаи сугерираа дека објектите во Исфахан, Натанц и Фордоу биле сериозно оштетени. Но, прерано е за самофалби на Трамп.

Директорот на Меѓународната агенција за атомска енергија, Рафаел Гроси, за Си-Ен-Ен изјави дека Иран „сè уште има“ залихи од 400 килограми ураниум збогатен до 60% – близу до нивото од 90% потребно за нуклеарна бомба.

Трамп е убеден дека неговиот пристап ќе го принуди Иран да се врати на преговарачката маса . Но, иранските лидери може да дојдат до спротивен заклучок – дека нивната единствена надеж за опстанок лежи во набавка на нуклеарно оружје за да се заштитат. Во моментов нема индикации дека условот на Трамп за договорот – целосно запирање на збогатувањето на ураниум – ќе биде прифатен.

„Од перспектива на неширење оружје, одлуката на Трамп да го нападне Иран беше неодговорна ескалација што веројатно ќе го приближи Иран до оружје на долг рок“, рече Келси Девенпорт од Здружението за контрола на оружје.

Експертот за неширење оружје, Џозеф Сиринчионе, за Си-Ен-Ен изјави дека не е можно да се „бомбардираат“ иранските знаења или залихи од збогатен ураниум – и дека Иран би можел да ги обнови капацитетите. Тој предупреди дека Иран би можел да изгради бомба за пет дена и дури десет бомби за три недели.

Променетиот Блиски Исток

Истрелувањето ракети од страна на Иран кон американската база во Катар – лесно неутрализирано – ја покажа слабоста на режимот кој ја изгуби контролата врз сопствениот воздушен простор.

Мрежата на Корпусот на Исламската револуционерна гарда – Хезболах во Либан, Хамас во Газа и Хутите во Јемен – беше осигурувањето на Иран од напад. Но, 20 месеци израелски напади ги уништија тие посредници и го оставија Техеран изложен. Израел сега е доминантна сила, додека сојузниците на САД како Саудиска Арабија и Катар добиваат на сила.

Во Иран владее политичка неизвесност. Претстојната промена на власта по Хамнеи станува уште потензична. Иако има повици за промена на режимот во Вашингтон и Израел, сценариото на засилена репресија е поверојатно.

Ќе биде интересно да се набљудува односот меѓу Трамп и Нетанјаху. Доколку сака, Трамп би можел да го искористи големиот долг што Израел сега му го должи за да инсистира на мир во Газа.

Оваа најнова епизода од „Шоуто на Трамп“ можеби ќе заврши, а можеби и не.