ФОТО | НЕКОГАШ РАЈ НА ЗЕМЈАТА, А ДЕНЕС ПЕКОЛ – Последните жители на местото проголтани од морето: Уживаа во звукот на брановите, сега останаа без ништо

Поплавите предизвикани како последица од најбрзото подигање на нивото на морето во светот и сè побруталните зимски бури го уништија Ел Боске, оставајќи купишта урнатини и уништени патишта – места каде некогаш стоеле домовите.

Луѓето масовно започнале да се населуваат во Ел Боске во текот на 1980-тите години за да ловат риба. Тргнувајќи кон Мексиканскиот Залив, рибарите се враќале со кофи полни со риба, а тоа било повеќе од доволно да се нахрани и да се изгради заедница – три училишта, мала црква и игралиште за кошарка на песок.

Но потоа, климатските промени го свртеа морето против градот. Принудени да ги напуштат куќите што ги изградиле, мештаните чекаат помош од Владата и живеат во изнајмени станови кои едвај можат да си ги дозволат.

Климатскиот Самит на Обединетите нации познат како COP 28 конечно се согласи овој месец за фонд од повеќе милијарди долари за да им помогне на земјите во развој да се справат со глобалното затоплување. Но, ќе дојде предоцна за жителите на Ел Боске, заглавени меѓу економски виталната национална нафтена компанија на Мексико и еколошката опасност што таа ја поттикнува.

Уништен знак на влезот од градот вели дека повеќе од 700 луѓе живееле во Ел Боске пред две години. Сега ги има едвај десетина. Помеѓу тие бројки лежат моштите на изгубената заедница. Во една стара, бетонска рибарска зграда, една од ретките преостанати цврсти згради, огромните фрижидери со налик на ковчег станаа импровизирани складишта за нештата – слики, мебел, ДВД-а и слично – што семејствата ги оставиле зад себе.

Гвадалупе Кобос е еден од ретките луѓе кои сè уште живеат во Ел Боске. Дијабетична жена има импровизиран фрижидер за својот инсулин откако секоја поплава предизвикува прекин на струја. 

„Односот на жителите со морето е како токсичен брак“, вели Гвадалупе Кобос, гледајќи во брановите и додала: „Те сакам кога сум среќна, нели ? И кога сум лута ќе земам се што ти дадов“.

До осум милиони Мексиканци ќе бидат раселени поради поплави, суши, бури и лизгање на земјиштето предизвикани од климатските промени во следните три децении, според Советот за миграција на градоначалниците, коалиција која ја истражува внатрешната миграција на Мексико.

„Заедно со брзото зголемување на нивото на водата, зимските бури наречени ‘nortes’ изедоа повеќе од 500 метри во внатрешноста од 2005 година“, вели Лилија Гама, професорка по екологија и истражувач на крајбрежните ранливости на државниот Универзитет „Табаско Хуарез“.

„Претходно, ако дојдеше ‘nortes’, ќе траеше еден или два дена. Плимата ќе влезеше, малку ќе се подигне и ќе исчезне“, вели Лилија Гама.

Сега зимските бури беснеат со денови, заробувајќи ги малкуте преостанати жители на Ел Боске во нивните домови доколку не се евакуираат доволно рано. Затоплувањето на климата предизвикува почести бури бидејќи го погодува ултра студениот поларен воздух, а потоа бурите траат подолго – поттикнати од потопол воздух, кој може да задржи повеќе влага.

Локалните научници велат дека уште една силна бура може засекогаш да го уништи Ел Боске. Преселувањето, забавено од бирократијата и недостатокот на ресурси, се уште ќе трае со месеци.

Додека сонцето заоѓаше над плажата, Гвадалупе Кобос, позната како Доња Лупе на нејзините соседи, покажала на десетина мали, портокалови ѕвезди на хоризонтот – платформи за нафта што горат на гас.

„Има пари таму, но не за нас“, вели таа.

Кога беше создаден Ел Боске, државната нафтена компанија „Пемек“ започна да истражува во Заливот – тројно го зголеми производството на сурова нафта и го претвори Мексико во голем меѓународен извозник.

Додека меѓународната заедница ги повикува земјите да ја намалат употребата на фосилни горива, единствената водечка причина за климатските промени, Мексико планира да отвори нова рафинерија следната година во својата најголема земја која произведува нафта, на само 80 километри западно од Ел Боске.

Морињата во Новиот Мексикански Залив веќе се зголемуваат три пати побрзо од глобалниот просек, според студија во март.

Острата разлика е делумно предизвикана од менувањето на шемите на циркулација во Атлантикот додека океанот се загрева и се шири.

Забрзувањето, исто така, ги зајакна огромните крајбрежни бури како ураганите Сенди и Катрина, велат истражувачите, и двојно ги зголеми рекордните поплави од Заливот до Флорида.

„Во 10-те години пред забрзувањето, можеби сте имале период на прилично бавно покачување на нивото на морето. Така, луѓето можеби стекнале чувство на сигурност долж брегот, а потоа дошло до забрзување. И работите се менуваат многу брзо“, вели водечкиот научник Сонке Дангендорф.

Кога Еглиса Ариас, баба на две деца, сама се преселила во Ел Боске, била возбудена што за првпат има своја градина, а морето ретко и претставувало проблем. Нејзината куќа била поплавена во невремето на 3. ноември и изнајмила стан на копното.

„Ми недостига сè, звукот на морето“, вели таа.

Областите на брегот познати како Емералд Кост во државата Веракруз се погодени од бури, поплавени и паднати во морето.

Според едно истражување, Табаско ќе биде потопен до 2050 година.

Кога семејството Ќоло побегнало од својот дом на 21. ноември, тие заминале среде ноќ, со 10 деца под церада поради дождот. Сега тие вежбаат математика на телефоните. Во основното училиште книгите се на под со влажни страници, а во предучилишна азбуката едвај виси на ѕидот.

Кога AP News го посети Ел Боске кон крајот на ноември, умерена бура поплави еден пат до заедницата, правејќи го пристапен само пеш или мотоцикл.

Истиот ден, засолништето беше затворено, очигледно трајно.

Во меѓувреме, новите домови нема да бидат готови до есента 2024 година, според Раул Гарсија, прв човек на одделот за урбан развој на Табаско, кој додаде дека – „Би сакал да го направиме тоа побрзо“.

Пратениците, како и самиот Раул Гарсија, велат дека процесот е премногу бавен и дека на Мексико му се потребни нови закони за да се намали бирократијата и брзо да се стават пари на располагање на жртвите од климатските промени. Мексико има фонд за адаптација на климата, но до 2024 година поголемиот дел од него ќе биде потрошен на проект за воз кој веќе беше широко критикуван за уништување на делови од џунглата Јукатан.

Наместо тоа, претседателот Андрес Мануел Лопез Обрадор, роден само неколку часа во внатрешноста, го направи развојот на нафтата клучен дел од неговата националистичка платформа. Тоа може да се промени доколку анкетите се покажат точни и поранешната градоначалничка на Мексико Сити и успешен научник Клаудија Шајнбаум биде избрана за претседател следната година. И покрај тоа што е штитеничка на Андрес Мануел Лопез Обрадор, таа ветува дека ќе го посвети Мексико на одржливост, ветување кое е поитно од кога било.