Францускиот премиер се соочува со колапс на владата – кои се можните сценарија?

Францускиот премиер Франсоа Бајру ризикува да го изгуби клучното гласање за доверба во парламентот следниот понеделник.

Резултатот би можел да предизвика пад на владата, одложувања во буџетскиот план или дури и предвремени избори, објавува „Телеграф“.

Францускиот премиер Франсоа Бајру ќе се соочи со клучно гласање за доверба во парламентот на 8 септември, тест што би можел да ја собори неговата кревка влада.

Именуван во декември минатата година од францускиот претседател Емануел Макрон, Бајру се бори да одржи малцинска коалиција во длабоко поделеното Национално собрание.

Ако изгуби – што се чини дека е најверојатниот исход – Франција би можела да влезе во уште еден период на политичка неизвесност.

Еве некои од различните сценарија што би можеле да ја обликуваат француската политика во наредните недели.

Зошто се одржува гласање за доверба?

Самиот Бајру го предизвика гласањето за доверба, невообичаен потег во француската политика.

Во срцето на ќорсокакот е планот на Бајру за ограничување на јавните финансии на земјата. Неговиот буџетски план за 2026 година се фокусира на значително намалување на дефицитот од 5,8% минатата година на под 4,6% следната година, што би барало големи намалувања на трошоците и потенцијално нови даночни мерки.

Еден од најнепопуларните предлози е да се скратат два официјални празници од вкупно 11 што ги има Франција, предлагајќи го „како пример“ Велигденскиот понеделник, како и 8 мај, ден со кој се одбележува крајот на Втората светска војна во Европа.

Иако тој го опишува како суштинско значење одржувањето на долгот „на одржливо ниво“, опозициските партии го осудуваат како премногу строго и социјално неправедно. Најавени се масовни протести за 10 и 18 септември низ целата земја.

За разлика од предлогот за недоверба инициран од опозицијата, ова гласање е коцкање од страна на премиерот да докаже дека има легитимитет да владее.

Кои се можните исходи?

Најверојатно: Падот на владата на Бајру

Следниот понеделник, Бајру ќе одржи политички говор, по што ќе следи дебата, а потоа гласање во парламентот. За соборување на владата се потребни 289 гласа од вкупно 577.

Можно сценарио, земајќи ги предвид крајно десничарскиот Национален собир, екстремно левичарската партија LFI, Комунистичката партија, Зелените и Социјалистичката партија, објавија дека ќе гласаат против шефот на владата.

Откако ќе биде отстранет, Бајру и неговите министри ќе бидат принудени да поднесат оставка од владата. Неговиот кабинет ќе биде ограничен на секојдневните работи сè додека Макрон не именува наследник.

Претседателот ќе се соочи со неколку опции. Тој би можел да назначи друг премиер од своите редови. Макрон би можел да се сврти и кон личност од граѓанското општество или политичар од друга политичка партија кој би можел да изгради коалиција.

Друга можност би била технократски кабинет предводен од висок државен службеник, широко прифатен од партиите.

Сепак, сите овие сценарија се соочуваат со истата пречка: номинираниот кандидат би можел да се соочи со уште едно гласање за недоверба во длабоко поделениот Долен дом, поделен меѓу левицата, централно-десничарската и крајната десница.

Неверојатно сценарио: Бајру преживува

Иако е малку веројатно, Бајру би можел да помине. Ова би барало значителни отстапки од другите партии, особено во однос на неговиот буџетски план.

Оваа недела, премиерот ќе се сретне со различни партии за да преговара за својот опстанок пред гласањето следната недела.

Доколку биде успешен, Бајру ќе види дека неговата стратегија за намалување на дефицитот ќе биде одобрена во принцип, но потоа ќе мора да преговара за какви било мерки со непријателски настроен парламент.

Неговиот опстанок ќе биде кревок во најдобар случај, само одложувајќи го институционалниот ќорсокак.

Можност за распуштање и предвремени избори

Откако Макрон донесе ненадејна одлука да го распушти парламентот на 9 јуни 2024 година, Франција е заглавена во хронична нестабилност.

Францускиот устав сега му дозволува на претседателот повторно да го распушти парламентот откако ќе истече едногодишниот период на чекање. Новите парламентарни избори би требало да се одржат во рок од 20 до 40 дена.

Крајната десница долго време го поддржуваше ова сценарио, убедена дека овој пат ќе победи, откако доби 33% во првиот круг од изборите во јуни 2024 година.

Сепак, Националниот собир заврши на третото место во вториот круг, бидејќи левицата и поддржувачите на Макрон направија заеднички напор да го блокираат напредувањето на крајната десница во што е можно повеќе области.

Во неодамнешната анкета на Ifop спроведена за француските медиуми, 63% од испитаниците сакаа Националното собрание да се распушти и да се одржат нови парламентарни избори.

Сепак, Макрон постојано повторуваше дека повикот за предвремени избори не бил негов прв избор.

Што ако Макрон поднесе оставка?

Соочени со повторени политички ќорсокаци од распадот во 2024 година, некои го покренаа прашањето дали Макрон треба да поднесе оставка.

Хипотезата останува исклучително малку веројатна. Францускиот претседател постојано инсистираше дека ќе го отслужи својот мандат до 2027 година, и покрај политичките турбуленции со кои се соочува.

Тврдокорниот лидер на крајната левица, Жан-Лук Меланшон, рече дека „Макрон е хаос“ и побара негова оставка доколку гласањето за доверба предложено од Бајру на 8 септември не успее.

Меланшон, исто така, тврдеше дека постапката за импичмент ќе започне кон крајот на септември.

А што е со буџетот за 2026 година?

Падот на владата на Бајру автоматски би го блокирал предлог-законот за буџетот за 2026 година. Новиот кабинет би можел да презентира ревидирана верзија, по вообичаениот законодавен процес.

Во случај да нема влада до крајот на 2025 година, посебна одредба би овозможила буџетот за 2025 година да се продолжи во 2026 година, обезбедувајќи континуитет на државните приходи и трошоци. Но, таквото привремено решение дополнително би го ослабнало фискалниот кредибилитет на Франција во очите на агенциите за кредитен рејтинг и Европската Унија.