Хамбургер одгледан во лабораторија хит во менијата: Дали навистина може да го победи традиционалниот?

Рајли Џексон од „Ајви Фарм Технолоџис“ со седиште во Оксфорд подготвува стек кој изгледа, мириса и се однесува како вистинско парче месо. Она што го разликува од класичниот говедски стек е фактот што е создаден во лабораторија – од клетки од крава.

Целта е да се имитира вистинско говедско месо колку што е можно повеќе.

За разлика од веганските алтернативи што веќе се на пазарот, како што се „сланина“ од грашок или „стекови од соја“, месото одгледано во лабораторија е биолошки вистинско месо, освен што не доаѓа од фарма, туку од лабораториски сад.

Оваа технологија, позната како култивирано месо, веќе се продава во некои делови од светот и би можела да се појави на полиците во продавниците за прехранбени производи и менијата во рестораните во Велика Британија во следните неколку години – секако, под услов да се добие соодветно регулаторно одобрение.

Поддржувачите веруваат дека ова е потенцијално решение за зголемениот притисок врз животната средина предизвикан од индустриското производство на месо. Традиционалната фарма за добиток произведува огромни количини на стакленички гасови, особено метан, и троши големи количини вода и земја. Сепак, лабораториското месо може да се одгледува во контролирани услови, со значително помало влијание врз природата – барем теоретски.

Но, не е сè толку едноставно. Критичарите тврдат дека еколошките придобивки се преценети. Голем предизвик е огромната количина на енергија потребна за раст на клетките, како и недоволната транспарентност на самиот процес. Без податоци за реалните емисии на CO₂ за време на производството, тешко е да се процени колку е навистина одржлива оваа технологија.

Килограм лабораториско месо може да произведе само 1,65 кг CO₂ – што е помалку од конвенционалното говедско месо. Но, во полоши сценарија, оваа бројка се зголемува на 22 кг, што го доведува во прашање неговото „зелено“ месо. Исто така, CO₂ останува во атмосферата со децении, додека метанот од добитокот исчезнува по 12 години, што дополнително ги комплицира споредбите.

Моментално, единствената британска компанија што поднела барање за одобрение за производство е „Ајви Фарм“. Нивниот план е прво да понудат колбаси и бургери што комбинираат класично и лабораториско месо, како поприфатлива опција за широкиот пазар.

Иако Сингапур, САД и Израел веќе дозволуваат продажба на култивирано месо, засега производите главно се појавуваат во луксузни ресторани, поради високата цена и ограничениот производствен капацитет. Во САД, некои јадења од култивиран лосос и пилешко веќе се нудат во луксузни ресторани.

Но, се поставува прашањето: дали ваквите производи навистина можат да го заменат традиционалното месо или се резервирани само за елитата? Многумина стравуваат дека индустријата би можела да остане во рацете на неколку мултинационални компании, што дополнително би ја продлабочило нееднаквоста во исхраната.

Иако компании како австралиската „Воу“ експериментираат со месо од препелица кое не е вообичаено за секојдневна потрошувачка, нивната цел не е имитација, туку создавање нов вид храна – вкусна, здрава и достапна по цена. Но, критичарите како д-р Крис ван Тулекен предупредуваат дека ваквите технологии им служат на интересите на инвеститорите повеќе отколку на вистинските решенија за глобалниот глад и животната средина.

На крајот на краиштата, без оглед на потенцијалните здравствени, еколошки или етички придобивки, судбината на лабораториското месо ќе биде одлучена од две работи: вкус и цена. Доколку потрошувачите се задоволни, можно е оваа технологија да го промени начинот на кој се храниме. Ако не, тоа ќе остане уште еден обид за добра идеја која не го поминала тестот на пазарот.