Што содржи долгоочекуваниот Извештај за скрининг?

Европската комисија го објави нацрт-извештајот за скрининг на Македонија, кој се однесува на главното преговарачко поглавје „Основни права“, кое влијае и на бугарските барања. Извештајот треба да биде прифатен од земјите-членки откако ќе го разгледаат и можеби ќе ги кажат своите забелешки, но од она што сега може да се прочита разликата меѓу него и годишните извештаи на ЕК за Македонија за малцинските права – не е голема или суштинска.

Во извештајот, од почетокот, во Уставот, се нагласува дека добрососедските односи и регионалната соработка се „суштински дел од процесот на проширување“, изјава која веројатно не би била тука, доколку не беа притисоците од Бугарија. Се додава дека, согласно член 47 од Рамката за преговори со Македонија, Европската комисија ќе и придаде особено значење на определбата на Македонија да ги исполни овие два услови. Она што следи е исто како и претходно.

Во извештајот, по испитувањето на состојбата со човековите (и во исто време етничките) права, се наведува дека „нашата правна и институционална рамка е делумно усогласена со правото на ЕУ и европските стандарди за основните права“.

„Правната рамка, вклучително и правата на луѓето кои припаѓаат на малцинствата, во голема мера е воспоставена, но имплементацијата треба да се зајакне за да се гарантира целосното уживање на човековите права во пракса, особено во смисла на континуирано адресирање на препораките на телата меѓународната организација за следење на човековите права“, се наведува во документот. Потоа се наведени различните видови права, полот, правата на притворените, затворениците, децата… па се до етничките права, каде се наведува дека „капацитетот и независноста на институциите одговорни за заштита на правата на лицата кои припаѓаат на малцинствата или заедниците“, со заклучок:

„Северна Македонија се обврза дека ќе започне и ќе ги постигне соодветните уставни измени како приоритет, со цел во Уставот да се вклучат граѓаните кои живеат во границите на државата и кои се дел од други заедници.

Нешто повеќе се бара во делот за говор на омраза каде што се оценува дека е потребна „ревизија на кривичното право“ за да се вклучат одредби за борба против него. Овој преглед, според наодот во извештајот за преглед на ЕК, „мора да биде во согласност со директивата на Европскиот совет 2000/43 која обезбедува еднаков третман на лицата без разлика на расното или етничкото потекло“, кое здружение нема такво нешто кај нас. Понатаму, се нагласува дека правната рамка за гонење на говорот на омраза треба да се подобри во согласност со Општата препорака. Обвинителството мора да биде обучено за да осигура дека инцидентите со говор на омраза и злосторствата од омраза се навремено откриени и ефективно истражени, а одговорните ќе бидат изведени пред лицето на правдата – несомнено на задоволство на Бугарија.

Во однос на правата на заедниците (термин што ЕК го прифаќа од нас, земјата на малцинствата), се препорачува понатамошна работа за интеграција на општеството и стратегијата „Едно општество за сите“, со обезбедување доволна политичка поддршка и соодветно финансирање. . за промовирање на мултиетничкото општество, но многу поинтересни се забелешките во колумната за корупција и конфискација на имот, каде што се вели дека нашата земја треба да донесе нов закон со кој ќе им се конфискува имотот на криминалците, дури и ако го кријат во странство.

„Конфискацијата на криминален имот не се користи доволно во кривичната постапка. Не постои стратешки или систематски пристап за идентификување и конфискација на криминални средства лоцирани во странство или недостапни. „Конфискацијата на криминалните средства мора да стане стратешки приоритет во борбата против организираниот криминал, тероризмот и корупцијата на високо ниво во земјата“, се вели во извештајот за преглед.

Што се однесува до спроведувањето на антикорупциската стратегија, се вели дека е многу бавно, дека се реализирани само 10 отсто од планираните активности до 2020 година, дека за ова постои јасен недостаток на политичка волја кај институциите. дека тие продолжуваат да истражуваат и отвораат судења за корупција од висок профил, но дека бројот на успешни е ограничен, односно дека постои неусогласеност помеѓу бројот на започнати судења и бројот на завршени судења, при што многу од нив станале застарени претходно за одлуки кои доаѓаат. Оценката е дека корупцијата е широко распространета во многу области од јавниот и финансискиот живот и продолжува да предизвикува сериозна загриженост во ЕК. Затоа, зголемувањето на бројот на казните станува стратешки приоритет на ЕК.

Недостигот на политичка волја е очигледен и за реформата во јавната администрација, иако се забележува дека законската регулатива е подготвена. Според извештајот, има неправедна разлика во платите, нема транспарентност за износите и додатоците на плата кои се даваат без јасни критериуми.

Според критиките, колкав е уделот на таканаречениот „Баланс“ кој, според оценката на извештајот, „веќе не ги исполнува целите, бидејќи процентот во формулата не ги одразува податоците од пописот на населението“.

„Паралелните процедури за регрутирање воспоставени за зголемување на вработеноста на малцинствата во јавниот сектор, во нивната примена, може да ги нарушат принципите на заслуги, ефективност и правична застапеност и да влијаат на независноста на институциите при изборот на нивните вработени според потребите, следете ги барања за правична застапеност“, се вели во Извештајот