„OТКРИЕН“ ФРАНЦУСКО-ГЕРМАНСКИОТ ПРЕДЛОГ: Австрискиот дипломат јасно порача – „Тоа не е конечно решение, туку Србија мора да ИЗБЕРЕ!“
Главната поента е дали Србија треба да одлучи дали сè уште сака западни инвестиции.
Европската унија сака успех во нормализирање на односите меѓу Косово и Србија веќе оваа година, а фактот што ниту Косово ниту Србија не го прифатија француско-германскиот предлог со ентузијазам значи дека можеби и не е толку лош, изјави искусниот австриски дипломат Волфганг Петрич.
Петриќ посочува дека доколку предлогот биде прифатен, ќе има тешки фази на патот до неговото исполнување и за Белград и за Приштина.
Најважниот пример е тоа што, од една страна, Белград сака Приштина конечно да почне да го спроведува договорот за ЗСО. Таа заедница, или како и да се нарече, мора да се воспостави, чекор по чекор. Од друга страна, Приштина сака да оди во правец на признавање, а тоа нема да биде можно веднаш. Важно е Белград да разбере дека е важно да се подобрат условите за живеење на Србите во Косово. Тоа е она што таков договор би го донел со себе и тоа е клучно – вели Петрич во интервју за Косово онлајн.
Како што рече, тоа е важен чекор кон нормализација, но сепак не значи постигнување конечен договор.
-Тоа е предлог, а тоа значи дека има конкретна идеја како да се излезе од ситуација која трае предолго, а во која нема напредок, бидејќи дијалогот во последната година и половина или две години служат само за гаснење пожари, но не успеваат да доведат до нормализација на односите. Француско-германскиот предлог не го дефинира конечното решение, туку е важен среден чекор на патот кон нормализирање на односите меѓу Белград и Приштина. Нема формално дипломатско признавање, но според моделот на германско-германска соработка треба да се преземат важни чекори на прагматичен начин во меѓусебната нормализација на односите“.
Компромисот е туѓ збор за Курти
Австрискиот дипломат посочува дека присуствувал на различни средби меѓу Александар Вучиќ и Хашим Тачи и имал впечаток дека на некој начин се почитуваат.
Во преговорите се бара одредена доверба во другата личност. Аљбин Курти е друга личност, личност за која, очигледно, терминот „компромис“ е туѓ збор. И тој не е единствениот во регионот. Во регионот нема култура на компромис, бидејќи се смета дека компромисот е нешто во што треба да се изгуби, што не е точно – оценува Петрич.
Како што вели, нема сомнеж дека војната во Украина е причината поради која Берлин и Париз се особено активни.
– Војната во Украина, односно стравот дека овие несигурности може да се прелеат на Балканот, регион кој традиционално е во тешка ситуација, со руско влијание. Тоа е ситуација во која треба да ги решиме проблемите во сопствениот двор, а потоа со полна сила да се посветиме на вистинскиот проблем, Украина и Русија – открива Петриќ.
Два „столбови“ на влијанието на Русија врз Србија
Австрискиот дипломат смета дека „внатрешната и надворешната политика на Србија, вклучително и кон Косово, се потпира на два столба врз кои значително влијае Русија“.
– Првата е енергијата, испораката на руски гас за Србија по поволна цена, што е многу важно за граѓаните, стопанството, па дури и за инвеститорите. Второ, Русија е гарант дека нема да има признавање на Косово, освен кога Белград ќе се согласи на тоа. Руското вето ја поддржува и српската политика кон Косово. Затоа сега е тешко да се бара од Белград целосно и фронтално да се сврти против Москва. Дополнително, целосното оддалечување од Русија за Белград би значело дека се откажува од важниот руски столб во ОН. Тоа е незгодно прашање и треба да се разбере. На крајот на краиштата, мислам дека Србија во многу области веќе јасно сигнализираше на која страна е во оваа војна“, вели Петриќ.
Тој се осврна и на фактот дека во Приштина одбиваат да формираат ЗСО.
-Во Приштина го отфрлаат ЗСО, но не кажуваат дека и во одлуката на Уставниот суд од која секогаш го цитираат само првиот член, во вториот член јасно стои дека таква заедница може да постои. Двете страни со помош на ЕУ и САД треба да се обидат да станат поконкретни, што може да се најде во договорот, а што не, како да се приближат. Дојде време за конкретни преговори – смета Петрич.
„Мора да се формира ЗСО“
Курти, како што вели, не може да го одбие формирањето на ЗСО.
– Договорените договори мора да се почитуваат, така што и Приштина мора да го почитува тој принцип. Курти може да каже дека не го сака ЗСО на одреден начин, но не може да го одбие формирањето на самата ЗСО. Принципот на меѓународното право и правните држави е дека потпишаните договори мора да ги почитуваат идните влади. Без тоа немаше да има меѓународни односи – тврди Петрич.
Искусниот дипломат не се плаши дека ЗСО ќе биде новата Република Српска.
– Не се плашам од тоа, бидејќи се работи за српски општини, во оние области каде што можат сами подобро да се снајдат, да го добијат тоа право, да можат да се обединат и дека во политичка смисла можат заеднички да ги изнесат своите барања. во Приштина. Ако го земеме за пример комуналното претпријатие, не верувам дека некое комунално претпријатие би ги заобиколило албанските куќи. Затоа мислам дека треба да почнеме да разговараме како ќе изгледа, кој ќе биде вклучен, како ќе се организира. Тоа се практични прашања кои треба да се решат оваа година. Курти треба сериозно да почне да се посветува на ЗСО и по 10 години да ја засили својата игра по ова прашање – вели Петриќ.
Како што вели, би сакал да види позитивен сигнал од Приштина за формирање на ЗСО.
– Но очекувам и изјава за подготвеноста на Белград сериозно да се справи со европскиот предлог. На претседателот на Србија нема да му биде лесно да објасни дека предлогот мора да се прифати. Тоа секако не е лесна задача. Затоа е потребно објаснување и информирање на граѓаните. Мора да се повикаат партнерите ЕУ и САД, Германија и други за јавно да се објасни каква е фактичката состојба. За тоа што пишува во документот и каков би можел да биде исходот. Мора да се отстранат емоциите, да се одземат аргументите на неконструктивно противење и да се создаде клима за преговори што би довеле до позитивни исходи. Пооптимист сум дека Белград ќе го преземе ризикот и ќе влезе во дискусија за содржината на предлогот. Во Приштина мора да се објасни дека се посакува српската заедница во Косово да добие форма на организација. Од двете страни тоа би бил првиот чекор што би овозможил да се постигне важен напредок во наредните месеци – советува Петриќ.
„Патот до членство во ЕУ трае долго време“
Австриски дипломат објаснува зошто ЕУ не може да понуди членство во ЕУ како награда за позитивен исход од преговорите меѓу Белград и Приштина.
– Членството во ЕУ е тешка работа за која треба долго време. Откако на Украина и беше понудено членство, неопходно е побрз напредок во европската интеграција на Балканот. Мислам дека тоа е можно со фактот што земјите од Западен Балкан чекор по чекор во пристапот кон ЕУ би биле вклучени во нејзините структури. На пример, прво на заедничкиот европски пазар.Тоа е најважната институција на ЕУ, која овозможува слободен проток на стоки, луѓе и услуги. Вклучувањето на заедничкиот пазар, по исполнувањето на условите, многу би значело за земјите од Балканот. Граѓаните на Балканот на тој начин би можеле да ги уживаат придобивките од заедничкиот пазар и самите да се уверат во предностите на Унијата. И тоа вклучување не е така лесно, но полесно се спроведува од членството, поради стравот од проширување на ветото од 27 на 30 или повеќе земји. Поради Унгарија, која става вето на различни работи, членки како Германија и Франција велат дека не сакаат ова да се внесе во ЕУ преку проширувањето – заклучува Петриќ.
