АЛАРМ ЗА ТРЕВОГА ЗА СИ ЏИНПИНГ – Сега е јасно: Кина е во голема неволја !?

Кога претседателите на САД и Кина – Џо Бајден и Си Џинпинг, ќе седнат на маса во Сан Франциско денес (среда), надежта е дека напредокот во преговорите за отворените економски прашања на Вашингтон и Пекинг ќе ги поддржи финансиските пазари. На тоа особено се надева Кина, која се најде во цела низа поврзани проблеми.

Индија е најбрзорастечката голема економија во светот, со поволна демографија и геополитички ветер во „грбот“, додека владите и мултинационалните компании бараат пријателска алтернатива за Кина, пишува аналитичката компанија Gavekal на 13. ноември. Народна Република Кина годинава за првпат од 1960 година забележа намалување на бројот на жители. Тоа не би било проблем, но падот стана тренд кој сериозно ги ограничува можностите на кинеската економија на страната на производството и потрошувачката.

Ли Кечијанг, поранешниот премиер на Кина, почина на крајот на октомври. Тој беше премиер од 2013 година до оваа година, кога ја напушти функцијата. Ли Кечијанг се надеваше дека Си Џинпинг ќе продолжи со пазарните политики и реформи, но тоа не му се допадна, па кинеската економија падна во тешкотии што станаа јасни веќе за време на пандемијата што започна во Вухан, Кина.

Алармот го вклучи гигантот за недвижности Evergrand во есента 2021 година, кој не успеа навреме да го плати купонот на сопствената обврзница, што го потресе целиот сектор, кој претставува околу четвртина од кинеската економија. Властите успеаја да ја ублажат ситуацијата, но не и да ја смират, па рејтинг агенцијата Moody‘s неделава предупредува дека натамошното слабеење на пазарот на недвижности негативно ќе се одрази на растот.

Тоа е структурен проблем од политичка природа бидејќи Си Џинпинг се спротивстави на идеите на Ли Кечијанг, кој на крајот мораше да застане на страната на одлуката на претседателот да воведе поголема државна контрола во економијата. Адам Ни, независен кинески политички аналитичар, го опиша Ли Кечијанг како премиер кој остана немоќен додека Кина нагло скршна од патот на реформите и отворањето. Фирмите, и приватните, мораа да основаат партиски ќелии чии газди директно се мешаат во бизнисот.

Се враќа на идејата за изедначување со тезата за „заеднички просперитет“ и на почетокот на оваа деценија следи остар напад врз моќните интернет гиганти кои конечно ги почитуваат одлуките на партијата. Немаше избор, еден од најбогатите, Џек Ма, основачот на Alibaba, исчезна од јавноста извесно време. Ова создава атмосфера која не поттикнува деловни потфати, па резултатите од истражувањето на Европската централна банка не се изненадувачки: повеќе од 40 отсто од мултинационалните компании очекуваат да го преселат производството во политички пријателски земји во наредните години, а најмногу се загрижени за ризикот поврзан со Кина.

Странските компании повлекоа повеќе од 160 милијарди долари од вкупната заработка од Кина во шест последователни квартали до крајот на септември, според анализата на кинеските податоци на The Wall Street Journal. Во претходните периоди најголемиот дел од профитот тие го реинвестираа во земјава. Тоа е невообичаено долга серија одливи на профит што покажува колку земјата е привлечна за странскиот капитал. Во овој процес помогнаа и околностите на глобалниот пазар; додека каматните стапки растеа на Запад, Народна Република Кина потона во дефлација по втор пат оваа година во октомври.

Поплавата од заработувачка што ја напушта Кина ги турна вкупните странски директни инвестиции во минус во третиот квартал, пишува The Wall Street Journal. На почетокот на месецот Кина го забележа првиот квартален дефицит во странски директни инвестиции.

Пречки за развојот на кинеската економија се и големите долгови со кои се соочуваат локалните власти, а ММФ проценува дека 30 отсто од овие долгови се неодржливи. Дополнителен проблем е процесот на „намалување на ризикот“ што го спроведуваат САД и ЕУ кон Пекинг. Демографијата, фискалната политика и финансискиот сектор извршија сериозен притисок врз кинеската економија, но таа има и здрава, силна страна.

Кина сè уште е глобална фабрика. The Wall Street Journal пишува:

„Дури и ако Си Џинпинг погрешно управува со економијата, кинеската производна моќ ќе се одржи поради вкоренетите конкурентски предности: голема, интегрирана и приспособлива база на производители, сигурна и скромно платена работна сила и знаење за управување“.

Во такви услови ослабна и економскиот раст кој веројатно нема да надмине 5 проценти годинава и следните години, што е целта што ја постави партијата.