БОРБА ЗА МИЛИЈАРДИТЕ И ГОЛЕМА “КАВГА“ ВО ЕУ – Виктор Орбан не е единствената пречка, се разрешува уште еден сериозен финансиски проблем

Од почетокот на 2020 година до денес, земјите-членки на Европската унија (ЕУ) непречено трошат за да можат нивните економии и граѓани да ја преживеат пандемијата на вирусот Ковид-19 (САРС-КоВ-2), војната во Украина и поскапувањето на енергијата. Во 2020 година, побогатите земји од северот на Европа неволно се согласија да придонесат во фондот за закрепнување на ЕУ, кој тежеше 806 милијарди долари, а кој главно беше потрошен за спас на јужните и источните членки на ЕУ. Сепак, високите каматни стапки ги оштетија тие планови, пишува угледниот The Economist.

На Самитот одржан на 14. и 15. декември, 26 од 27-те земји-членки на ЕУ постигнаа договор за тоа како да се пополни буџетот на Европската унија за да и се помогне на Украина да се одбрани од Русија, повисоки каматни стапки на долгот на ЕУ и дополнителна помош за земјите во кои мнозинството мигрантите доаѓаат од посиромашните земји во светот. Компромисот не беше толку дарежлив како што сакаше Европската комисија, но беше доволно добар за речиси сите земји-членки да го прифатат.

Против него беше само премиерот на Унгарија, Виктор Орбан, кој неодамна даде премолчено одобрение за отворање на преговорите за членство во ЕУ на Украина, но дури откако Брисел му испрати 10 милијарди евра, кои не сакаше да му ги даде порано бидејќи тој и неговите колеги го кршат владеењето на правото во неговата земја.

Доколку ЕУ сака Виктор Орбан да го одобри гореспоменатиот поголем фискален пакет, веројатно ќе мора да му ги даде останатите пари што до сега не сакала да му ги даде поради одредени авторитарни практики. Станува збор за околу 20 милијарди евра. Сепак, неговиот простор за маневрирање не е неограничен.

Лидерите на ЕУ велат дека неговото вето може да се заобиколи со користење на Европскиот Стабилизациски Механизам, фонд за обезбедување финансиска стабилност во еврозоната, кој има прилично голем капацитет. Доколку ЕУ заземе силна позиција кон него на почетокот на 2024 година, тој би можел да се откаже од својата уцена.

Во исто време, министрите за финансии на земјите-членки на ЕУ се обидуваат да си ги расплетаат финансиските потреби. Застарените и строги правила на ЕУ за долг и дефицит едвај функционираа пред пандемијата. Тие беа премногу сложени, презадолжените земји се мачеа со нив, а поради постојаното кратење на буџетот не дозволуваа да се свртат кон зелени инвестиции.

Кога пандемијата ја погоди Европската унија, тие беа привремено суспендирани за земјите да можат слободно да трошат. Оттогаш ЕУ не им се врати. Сепак, бидејќи тие ќе се вратат на почетокот на 2024 година, требаше да се надградат.

Европската комисија предложи промени кои ќе и дадат поголема моќ и кои нема да бидат робови на бројки. Членовите ќе се согласат со плановите фокусирани на намалување на долгот и ќе иницираат реформи што ќе им овозможат да растат. Сепак, Германија сакаше да ги принуди другите членки да ги намалат своите долгови и дефицити за одредени минимални износи секоја година.

Се очекуваше Франција да се согласи со предлогот, но под услов овие измени целосно да стапат на сила дури по завршувањето на мандатот на претседателот Емануел Макрон.

Премногу ригидните правила навистина можат да бидат проблем, како што може да се види на примерот на Германија. Во ноември, неговиот Уставен суд ги запре обидите да се прибегне кон креативни решенија за заобиколување на одредбите за уставниот дефицит. Во меѓувреме, Владата предложи серија буџетски кратења и зголемување на даноците за да се закрпат дупките во буџетот. Сето ова се случува во време кога германската економија стагнира и „плаче“ за инвестиции.