ВИДЕО | “ПОВЕЌЕ ОД 2.100 МРТВИ!“ – Воздушните снимки откриваат застрашувачки размери на уништување во Мароко: Геолозите објаснуваат зошто земјотресот бил толку разорен

Еден ден по земјотресот во Мароко, во кој според последните податоци загинаа најмалку 2.100 луѓе, спасувачките тимови се тркаат со времето за да ги извлечат преживеаните од урнатините. Вооружените сили, службите за итни случаи и цивилната заштита се на терен деноноќно, свесни за фактот дека првите 72 часа по несреќата се критични во однос на потрагата и спасувањето.

Кралот на Мароко, Мохамед VI, прогласи тридневна национална жалост, а лидерите од целиот свет испратија сочувство и се ја понудија потребната помош, вклучително и американскиот претседател Џо Бајден, кинескиот лидер Си Џинпинг и францускиот претседател Емануел Макрон.

Многу луѓе беа изненадени и погодени од земјотресот со јачина од 6,8 степени. Земјотресите, особено од оваа јачина, не се вообичаени во Северна Африка. Северниот раб на африканскиот континент се карактеризира со релативно ниска стапка на сеизмичност, а повеќето земјотреси всушност се случуваат на север во Медитеранот. Потресите во тоа подрачје се од тектонско потекло. Африканската тектонска плоча се спушта под европската плоча, создавајќи голем притисок помеѓу карпите, кој на крајот се ослободува во форма на земјотреси.

Неколку фактори имале значително влијание врз јачината и разорната моќ на земјотресите во Мароко, од длабочината на која се наоѓа фокусот на земјотресот, геологијата на областа до времето во кое се случил земјотресот.

Северниот дел на Мароко лежи на раседната линија Азори-Гибралтар, главната зона што ги дели африканските и евроазиските тектонски плочи. Раседна линија е пукнатина во Земјината кора што се јавува кога плочите на секоја страна од раседот се движат една покрај друга. Американскиот геолошки институт го припиша земјотресот во Мароко на косиот обратен расед на плитка длабочина во мароканскиот планински венец Висок Атлас.

„Планините Атлас се зона на слабост во Мароко со многу долга геолошка историја. Во овие области се создава стрес (тензија). Африка се движи кон север кон Европа и ова е причината за земјотресот што се случи во оваа област“, ​​изјавил Крис Елдерс за Al Jazeera, геолог на Универзитетот „Куртин“ во Австралија.

Научниците го користат аголот на раседот во однос на површината на Земјата и насоката на лизгање по раседот за да ги класифицираат. Раседите што се движат по правецот на рамнината на раседот се дефекти на потопување, додека раседите што се движат хоризонтално се познати како дефекти при лизгање.

Косите раседи на свлечиште покажуваат карактеристики и на раседите на натопи и на ударно лизгање. Терминот „обратна“ се однесува на ситуацијата кога горниот блок, над рамнината на дефектот, се движи нагоре и над долниот блок. Овој тип на расед е вообичаен во областите на компресија, кога една тектонска плоча се конвергира во друга.

„На пример, силниот земјотрес во Турција во февруари имаше хоризонтално движење, бидејќи земјата се движи кон запад, се движи кон Грција, а имаше и хоризонтално лизгање на тектонските плочи. Но, во Мароко, имаше конвергенција меѓу Африка и Евроазија, преклопувачки раседи“, изјави за AFP, Филип Вернант, експерт за активна тектоника на Универзитетот во Монпеље.

Геологијата на областа е еден од факторите кои придонеле за интензитетот на земјотресот. Бидејќи областа се состои од релативно меки седиментни карпи, тоа го олеснува процесот на нивно кршење и ги прави поранливи на движењето на тектонските плочи, што доведува до ослободување на голема количина на енергија. Друга важна причина зошто земјотресот во Мароко беше толку разорен е длабочината на која се наоѓа епицентарот.

Имено, земјотресот кој го погоди Мароко бил прилично плиток, со епицентар на длабочина од околу 18 километри. Плитките земјотреси се чувствуваат посилно и предизвикуваат поголема штета од земјотресите со подлабок фокус. Во поплитки земјотреси подобро се развиваат површинските бранови кои се движат по површината на Земјата, каде што предизвикуваат штета.

Голем дел од погодената област е рурална со многу куќи направени од кал, традиционален метод на градба кој е многу ранлив на земјотреси и обилни дождови. Во Маракеш, многу куќи се урнаа во густо преполниот стар град, кој е на листата на светско наследство на УНЕСКО.

Една од причините зошто земјотресот бил толку смртоносен е фактот што се случил ноќе, поради што многу луѓе се помалку способни да се справат со ваква несекојдневна ситуација.

Најсмртоносниот земјотрес во современата историја на Мароко се случи во 1960 година. Иако не е толку вообичаено, неколку земјотреси посилни од 6,0 степени според Рихтеровата скала се регистрирани во Мароко. Во 2004 година, земјотрес со јачина од 6,3 степени според Рихтеровата скала го погоди градот Ал Хосеима на северниот брег на Мароко, а во 2016 година земјотрес со јачина од 6,3 степени според Рихтеровата скала го погоди брегот во Алборанското Море, североисточно од градот Ал Хосеима.