Во Охис, освен во погонот за електроника, жива има и во малата депонија

Во малата депонија на линдан во ОХИС е пронајдена жива, која во минатото се користела за постројката за електролиза. Отровниот метал беше откриен минатата година, при расчистувањето на првата половина од депонијата. Долго време се предупредува на опасноста што ја крие живата депонирана во ОХИС, но и историската контаминација на зградите, почвата и подземните води во животната средина. Хемискиот гигант се уште е темпирана бомба која го загрозува здравјето на граѓаните на Скопје. Живата е опасна затоа што е нестабилна, а вдишувањето и на многу мали концентрации е отровно, пишува Мета.мк, пренесува Поталб.мк. Остатоците откриени при екстракција на линдан, како што соопшти Министерството за животна средина, во моментов се складирани во еден од веќе исчистените базени на малата депонија. Завиткан е во фолија и заштитен од надворешни влијанија, а од министерството велат дека ќе остане тука додека се бараат решенија за безбедно отстранување. Количините се уште не се прецизно утврдени бидејќи живата се меша со контаминирана почва.

Професорот Трајче Стафилов вели дека целиот ОХИС е загаден со жива, а тоа особено се однесува на просторот каде што била постројката за електролиза, каде што овој отровен метал се користи долги години. Во минатото, ОХИС го користеше ова растение за производство на хлор, во процес во кој се користеше течна жива. Во оваа зграда, вели Стафилов, освен за употреба се чувала и жива, а често во процесот на полнење на кадите каде што се користела протекувала и загадувала се во околината.

„Во 2005 година имавме можност да влеземе во фабриката. Откривме дека е целосно загаден со жива. Почвата и подземните води се загадени во областа, а живата е фрлена во малата депонија каде што неодамна беше откриена при ископ на линдан“, вели Стафилов.

Тоа покажува дека решенија постојат, но тие бараат многу пари. Стафилов советува да се урне постројката за електролиза, а оттука целосно да се отстрани загадената почва.

Од Министерството за животна средина велат дека се преземаат мерки во случај повторно да се сретне ваков вид отпад при чистењето на малата депонија.

„Со договорот потпишан за чистење на третиот дел од малата депонија се предвидува дополнителна можност доколку тука останат хемикалии да се отстранат“, велат од Министерството.

Од таму велат дека во моментов работат на стратегија за идентификување на сите области загадени со жива, како и ажурирање на инвентарот на жива. По завршувањето на оваа активност се очекува да бидат идентификувани сите локации во државата кои се контаминирани и да се утврдат приоритетите за чистење.

„Во оваа подготвителна фаза се уште е рано да се зборува за методи на третман, достапни технологии за чистење со жива, тоа ќе се направи откако ќе се утврдат локациите и степенот на загаденост“, велат од Министерството.

Веќе се избрани експертите кои ќе работат на ажурирање на инвентарот, а во следните шест до осум месеци ќе треба да ги посетат сите локации во постојниот инвентар и да спроведат дополнителни истражувања. Врз основа на новите податоци ќе се утврдат приоритетите по кои ќе треба да се спроведува Стратегијата.

Проектот е финансиран од Секретаријатот на Конвенцијата Минамата, која земјата ја ратификуваше во 2020 година. Ќе трае три години, а за тоа време мора да се изградат капацитети за третман на отпадот од овој токсичен метал. Во овој период ќе треба да се подготви Национален план за имплементација на Конвенцијата, како и листа на активности кои мора да се преземат.