ДАЛИ ЖЕНА ДОАЃА НА ЧЕЛО НА НАТО? Сите зборат само едно – дали е ова нова провокација за Русија (ФОТО)
Седум децении Федерацијата ја водат мажи од Западна Европа, а многумина сметаат дека е време жена од Источна Европа да го преземе кормилото.
НАТО во неделата потврди дека нејзиниот долгогодишен генерален секретар ќе се повлече од функцијата во октомври, што предизвика нов бран шпекулации за тоа кој ќе го наследи .
Дипломатите во Брисел велат дека нема консензус за тоа кој да го замени поранешниот норвешки премиер Јенс Столтенберг (63).
Некои сојузници размислуваа да го продолжат неговиот деветгодишен мандат за да може да го води НАТО во кризата предизвикана од руската војна против Украина.
Но, портпаролката на Столтенберг во неделата, веднаш по враќањето од состанокот во Вашингтон, потврди дека тој ќе се повлече на крајот на годината.
– Мандатот на генералниот секретар Јенс Столтенберг беше продолжен три пати и тој беше на функција речиси девет години – изјави портпаролката Оана Лунгеску.
Мандатот му истекува во октомври годинава и нема намера да бара друг.
Одлуката на Столтенберг да се повлече од функцијата ќе предизвика трка меѓу високите европски функционери за негово наследство, а можните кандидати веќе протекоа во медиумите.
Генералниот секретар на НАТО отсекогаш бил европски, дури и ако во пракса Вашингтон има одлучувачки глас за неговото – или можеби овој пат – назначување. И иако таа работа се сведува на координација и барање консензус меѓу 30-те земји-членки на Алијансата, изборот ќе се гледа како симбол на насоката на НАТО во годините што доаѓаат .
Време е за жена?
Последен пат иднината на Столтенберг беше доведена во прашање – во февруари 2022 година, кога беше именуван за иден гувернер на норвешката централна банка, за подоцна да се повлече од процесот, се шпекулираше дека ќе биде заменет со жена.
Седум децении Алијансата ја водат мажи од Западна Европа, а многу набљудувачи мислат дека е време жена од Источна Европа да го преземе кормилото . Последните четворица шефови на НАТО беа избрани во навидум спротивна насока од стрелките на часовникот долж брегот на Северното Море – Британец заменет со Холанѓанец, Данец и Норвежанец.
Во меѓувреме, стратешкиот фокус на алијансата се префрли на нејзиното источно крило, каде новите земји-членки на Балтичкото и Црното Море се соочуваат со Русија. Полска и балтичките републики докажаа дека нивните долгогодишни предупредувања против Москва се оправдани и се водечки повици Украина да биде вооружена и да и се помогне.
Ова доведе до повици НАТО да ја назначи литванската премиерка Ингрид Шимоните или нејзината естонска колешка Каја Калас за генерален секретар .
И двајцата одамна зазедоа решителен дипломатски став кон Русија, што можеби е препорака меѓу јастребите во редовите на сојузниците, но во некои престолнини можеби нема да им оди во прилог.
Некои тврдат дека назначувањето жена од Балтикот може да биде премногу провокативно за Русија , притискајќи ги сојузниците, кои веќе ги вооружуваат и финансираат украинските сили, поблиску до директен конфликт со Москва.
Ако не јастребот од Балтикот, тогаш кој?
Сè уште не е објавена официјална кандидатура, но дипломатите во Брисел сугерираат дека Холандија би можела да го предложи својот министер за одбрана, Кајса Олонгрен.
Британија веќе обезбеди тројца генерални секретари на НАТО и традиционално сака да се гледа како мост меѓу Европа и САД.
Британскиот министер за одбрана Бен Валас често се споменува како можен кандидат, но тоа можеби не им одговара на 21 членка на НАТО кои се исто така членки на Европската унија.
Британија, особено за време на поранешниот премиер Борис Џонсон, стекна пријатели во Украина обезбедувајќи рана и гласна поддршка за нејзината одбрана, но Брегзит ги наруши односите на Лондон со многу земји-членки на ЕУ. Ова го остава јужното крило на НАТО, на кое се издвојуваат личности како поранешниот италијански премиер Марио Драги (75) и романскиот претседател Клаус Јоханис.
А што ако НАТО за прв пат избере некој надвор од Европа и ја поддржи канадската вицепремиерка Кристиа Фриланд?
– Нема консензус – изјави висок функционер на НАТО, со оглед на тоа што се вели дека администрацијата на Џо Бајден допрва треба да размислува за тоа прашање.
Столтенберг ја презеде функцијата на 1 октомври 2014 година и ја предводеше Алијансата низ неколку меѓународни кризи. Последните трупи на НАТО и САД го напуштија Авганистан во август 2021 година, непосредно пред Кабул да им се врати на Талибанците. Столтенберг го предводеше и одговорот на НАТО на руската војна во Украина. Тој беше ценет како главен секретар и особено како мост меѓу европските сојузници и Вашингтон во времето на поранешниот американски претседател Доналд Трамп, кој често го критикуваше НАТО.
