Два месеци се чека за пасош

Граѓаните секојдневно тропаат на вратите на институцијата народен првобранител во Македонија со жалба дека им се повредува правото на слободно движење поради неможноста институциите да ги исполнат обврските преземени со Договорот од Преспа, а тоа се да ја организираат опремата со документи со новото уставно име во рокот утврден со закон – во рок од 15 дена.

„Сите граѓани кои аплицирале за нови документи чекаат подолго од законскиот рок од 15 дена што е предвиден со Законот за лични документи. Продолжуваме да добиваме поплаки, иако оваа бројка се намалува. Граѓаните се жалат дека барањето го поднеле пред еден месец и повеќе, а личните документи како пасош, лична карта или возачка дозвола и дека не се подготвени“, информираат за Радио Слободна Европа од институцијата Народен правобранител.

Една од оние што повеќе од два месеци чека да го извади пасошот е Даниела Настевска, која вели дека ризикува да го загуби билетот за да оди кај ќерка си во Белгија, која допрва ќе се роди.

„Граѓаните штом почнат да реагираат го затвораат шалтерот и не добиваме никаква информација. Ми велат дека уште не е готов, не е испечатен. Не разбирам зошто е потребно толку долго за печатење. Се плашам дека ќе ја запалам авионската карта што ја извадија моите деца. Се чувствувам толку беспомошно, што не можам да го запознаам девојчето во првите денови од нејзиното мајчинство“, нагласува таа за Радио Слободна Европа.

Башким Селмани, предавач на Правниот факултет при Универзитетот во Тетово, за Радио Слободна Европа вели дека со две стапки се крши правото на граѓаните во однос на слободното движење поради ненавремено обезбедување на личните документи.

„За прекршувањето не се ни разговара. Но, загриженоста е што не само што не се почитуваат роковите, туку никој не одговара за нивното прекршување. Додадете ја тука и неорганизираноста на граѓаните да ја тужат државата за непримање лични документи навреме, бидејќи Македонија ќе преземе мерки од моментот кога ќе почне да плаќа казни за нефункционални услуги врз основа на јавното право, во спротивно овој хаос со лични документи ќе продолжи уште долго“, вели Селмани.

Тој додава дека Управата на Македонија е генератор на депресија кај граѓаните од причина што основните документи се уставно право, со која граѓаните мора да бидат доставени во право време во законските рокови.

„Ако не се испочитуваат овие рокови, тогаш немаме администрација која им нуди услуги достоинствено на граѓаните, туку напротив, ги ограничува правата на граѓаните, создавајќи им многу грижи“, нагласува Селмани.

Министерството за внатрешни работи не соопштува детали колку граѓани во моментов немаат валидни документи за идентификација, како пасоши и лични карти.

Од ова, министерот за РЕЛ вели дека од 5 јуни 2021 година, кога почна издавањето документи со новото име на државата, до 4 април 2024 година за да се опремат со новите пасоши, 1 милион аплицирале 491 илјада 408 граѓани.

„Министерството за внатрешни работи со зајакнувањето на своите капацитети презеде мерки граѓаните што поскоро да ги добијат сите документи“, потенцираат од министерството, не наведувајќи повеќе детали за доцнењето во однос на вадење пасоши до крајниот рок за аплицирање.

Од ова одделение нагласија дека пасошот со забрзана постапка, за кој се плаќа двојно повеќе, може да се добие во рок од 48 часа.

По измените во Изборниот законик во март годинава, над 100.000 граѓани ќе можат да гласаат со лична карта или патна исправа што им е истечена во рок од девет месеци до денот на изборите.

Сепак, неважечките документи не се валидни во банки или институции каде што е потребно ажурирање на податоците.

„Поплаките на граѓаните се меѓу најразновидните во однос на проблемите со кои се соочуваат при постапката за обезбедување на лични документи. Има и такви на кои банкарските сметки им се блокирани бидејќи не можат да ги ажурираат банкарските податоци, иако оваа бројка е помала. Како превентивна мерка бараме да се најде решение од надлежните институции“, велат од институцијата Народен правобранител за Радио Слободна Европа.

Врз основа на Договорот од Преспа со Грција за промена на името на државата, кој беше постигнат на 17 јуни 2018 година, граѓаните на Македонија беа обврзани своите лични документи, имено пасоши, лични карти и сообраќајни дозволи, да ги заменат со новото име на државата, Северна Македонија.