Во правна смисла, Северна Македонија ги исполнува стандардите на развиените земји на Европската Унија во изградбата на згради отпорни на земјотреси, но нивната усогласеност во пракса останува предизвик.
Горан Марковски, декан на Градежниот факултет при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“, за Радио Слободна Европа вели дека инвеститорите успеваат да избегнат целосно почитување на законот, благодарение на недостигот од постојани проверки на терен од официјалните инспекциски органи.
„Во Северна Македонија се почитуваат законите, но не целосно, како што не се почитуваат целосно процедурите во областа на градежништвото…“, вели Марковски.
Исак Идризи, професор на Градежниот факултет при Универзитетот „Мајка Тереза“, вели дека при изградбата мора да се создаде култура на одговорност, со почитување на секој дел од овој синџир, од подготовката на документацијата за градежни дозволи, до испораката на изградениот објект.
„Имам многу страв бидејќи не се почитуваат соодветно критериумите за градба при изградбата на зградите во работилницата. Од формална страна е регулирано прашањето за координирање на повеќе инстанци при градба, но во пракса куцаме“, вели тој и додава дека се уште има „ниска свест за последиците“ од овие градби.
За Марковски проблем во однос на стабилноста на деловните и станбените објекти претставуваат дивите градби, кои, како што вели, се „темна дупка“ во областа на градежништвото.
Тој вели дека овие градби, бидејќи се незаконски, се изведуваат без филтер на инспекциски надзор во однос на проектот и квалитетот на градежниот материјал.
„Во однос на квалитетот, бидејќи никој нема пристап при изградба на диви објекти, многу е тешко да се зборува за квалитетот на градбата. Можеби има исклучоци каде се почитуваат стандардите, но генерално овие објекти оставаат нешто да се посакува“, вели Маркоски.
Додека Идризи вели дека покрај почитувањето на законите за градење, мора да се отвори и правен пат за воспоставување системи за сеизмичка заштита на конструкцијата на зградите, кои според него, во тој случај зградите може да претрпат оштетувања, но ќе останат стабилни. .
„Во многу земји во светот овие елементи се веќе поставени, за мостови, болници и катни згради… Ова се применува во развиените земји во светот, но ние се уште не ни зборуваме за тоа“, тој. вели.
Од Државниот инспекторат за градежништво и урбанизам велат дека во надлежност на оваа институција е контролата на постапките за доделување градежни дозволи. со сите процедури за сеизмичка заштита, како и контрола на надзорните работи на објектите значајни за Северна Македонија.
Велат дека градбите без дозвола, како и објектите кои се легализирани преку Законот за постапување со диви објекти, остануваат предизвик сами по себе.
Инспекторатот додава дека повеќепати апелирал да не се дозволува легализација на диви објекти само со геодетски елаборат, нагласувајќи дека статиката, поточно сеизмичката стабилност е она што долгорочно ја гарантира безбедноста на објектите.
„Со други зборови, не треба да се дозволи во новиот Закон за легализација повторно да има членови спротивни на Законот за градби кои се однесуваат на механичка отпорност, стабилност и сеизмичка заштита. Да не дозволиме сликите од Турција и Сирија да се видат во Република Северна Македонија“, се вели во нивната реакција .