ЕДНИОТ ДОЈДЕ ВО ЛИМУЗИНА, ДРУГИОТ ВО “ЅВЕР“ – Средбата меѓу Си Џинпинг и Џо Бајден потсетува на Студената војна, но САД овој пат би можеле да бидат – Советскиот Сојуз !?

Претседателот на Кина, Си Џинпинг и претседателот на Соединетите Американски Држави (САД), Џо Бајден, се состанаа на Самит за азиско-пацифичка економска соработка во Калифорнија. Состанокот потсети на ерата на Студената војна, а Ниал Фергусон прашува во својата колумна за Bloomberg, што ако овој пат САД ја имаат улогата на Советскиот Сојуз ?

Си Џинпинг се појави во фенси електрична лимузина произведена од Hongqi. Џо Бајден не остана импресиониран и го спореди седанот со неговиот блиндиран бункер на четри тркала, кој во медиумите го нарекуваат и како – „ѕвер“. Така, пред педесет години, Ричард Никсон му ги даде на Леонид Брежњев клучевите од темно синиот Lincoln Continental за време на посетата на советскиот лидер на САД. 

На Запад, генерално се верува дека Западот економски расте, додека Кина паѓа, но Си Џинпинг мисли поинаку. Но, се чини дека тие сакаа да остават добар впечаток во САД, па потенцијалниот претседателски кандидат и актуелен гувернер на Калифорнија, Гевин Њусом, кој го организираше долго планирано „чистење“ на Сан Франциско. Тој напор не се сметаше за неопходен за луѓето кои живеат во Северна Калифорнија и ги плаќаат даноците што ја прават можна дистопијата, пишува Ниал Фергусон, но со доаѓањето на лидерот на кинеската комунистичка политика во градот, се знаеше што треба да се направи – целосна „чистка“.

И додека во 1973 година, за време на посетата на Леонид Брежњев, сè се вртеше околу закрепнувањето од катастрофата во Виетнам, импровизација на предлог за таен мировен план за Блискиот Исток, взаемно намалување на војниците во Европа, а и денес лидерите на денешните суперсили можеа продуктивно да разговараат за нуклеарното оружје, контролата на мирот на Блискиот Исток, како што тоа го правеа нивните претходници пред половина век.

Сепак, тоа не беше случај, туку се појави прашањето за Тајван. Во кинеската изјава се споменува дека Си Џинпинг ги повикал САД со „конкретни акции“ да покажат дека не ја поддржуваат независноста на Тајван, да престанат да испраќаат оружје во Тајван и да го прифатат „мирното обединување“ на Тајван со Кина како „неизбежно“. Американската страна не го коментираше тоа.

Кинеското соопштение, исто така, ги осуди САД за користење на извозни контроли, инвестициски прегледи и еднострани санкции против Кина, но ниту за тоа нема коментар.

Растот на приходите и трошоците можеби се враќаат назад, но Кина заостанува зад САД во долари, пишува колумнистот. Кинескиот БДП беше 76% од големината на американскиот во 2021 година, паѓајќи на 64% во третиот квартал, приближно онаму каде што беше пред шест години. Има и други проблеми со кинескиот модел на раст, а кинескиот приватен капитал е во пад. Резултатот е минимална поддршка за економијата и пад на валутата.

Од друга страна, Кина има индустрија. 

„Тие веќе изградија доволно фабрики за соларни панели за да ги задоволат потребите на целиот свет“, забележа Кит Бредшер од New York Times.

До крајот на 2024 година, Кина ќе изгради онолку петрохемиски фабрики за само пет години колку што работат сите во Европа, плус Јапонија и Јужна Кореја. Покрај тоа, Кина гради 46% од бродовите во светот. Повеќето батерии за електрични автомобили се произведени во Кина. И така натаму, и така натаму.

Иако се вели дека растот на Кина „помина“, од 2017 година уделот на американскиот увоз кој доаѓа од Кина е намален за само 5%. Apple сè уште таму произведува огромно мнозинство од своите iPhone-и. САД се геронтократија, како Советскиот Сојуз. Претседателот наполни 81 година, неговиот главен ривал за претседателската функција, Доналд Трамп, го прослави својот 77-ми роденден. А граѓаните, исто како и во поранешниот Советски Сојуз, се разочарани. Неодамнешната анкета покажа дека гласачите помлади од 30 години повеќе му веруваат на Доналд Трамп во економијата со огромни 28 процентни поени. Помалку од еден процент од испитаниците на возраст под 30 години ја оцениле моменталната економија како одлична.

Во Студената војна, постојат два начини да се изгубите: внатрешен колапс и „конвергенција“, односно да станете како вашиот непријател. Ова беше една од причините за загриженост во 1970-тите години за време на трката во вооружување и шпионажата.

На состаноците на суперсилите, често има чудно чувство дека двете велесили не се баш спротивставени во тоа што го прават, што може да ја направи средбата застрашувачка и комична. Ако се повтори кубанската ракетна криза над Тајван, страната што ја воведува блокадата нема да биде, како во 1962 година, САД. Тоа ќе биде Кина, пишува колумнистот на Bloomberg и заклучува дека да се биде Советски Сојуз во 2024 година е чудна улога што некој би сакал да ја игра.