Од Кахраманмараш, кој речиси беше срамнет со земја по разорните земјотреси кои во понеделникот ја погодија Турција, пристигнуваат неверојатни слики кои ја покажуваат негрижата и невештоста на градежниците во источниот регион на земјата.
На видеото што го објави турскиот медиум „Сабах“, се слушаат двајца мажи кои со неверување покажуваат кон зграда која е навалена наназад бидејќи нема темел. Станува збор за станбена зграда од пет ката која иако не е урната, веќе не е употреблива за домување.
Во снимката од околу 40 секунди, може да се слушне како мажите коментираат дека зградата нема пукнатини или скршени прозорци.
„Не можам да верувам, погледнете го ова“, вели еден од нив додека камерата ја прикажува зградата во суштина изградена на земја без потребните столбови и темели.
Соговорниците на „Сабах“ посочуваат дека се работи за метод на градба наречена „општа подна покривка“ која, сепак, е направена толку површно што предизвикало почвата да се претвори во течност и да доведе до овој застрашувачки ефект.
Според инженерот, оваа снимка ја покажува потребата од геотехнички студии, кои обично се вршат само кога се работи за високи згради.
Изведувачите добија само казни
Според истрагата на Би-Би-Си, владата во Турција често ги „амнестира“ градежните компании, додека законските исклучоци се засноваат само на обврската за плаќање казни за зградите што биле изградени без претходно да ги имаат потребните безбедносни прописи и сертификати.
Како што истакнува Би-Би-Си, станува збор за прописи и закони кои првпат се донесени во 60-тите години на минатиот век, а последниот закон е донесен во 2018 година. Според Пелин Пинар Гиритлиогл, шеф на Техничката комора во Истанбул, речиси 75.000 згради погодени од земјотресот во десет провинции во Турција добиле такви „амнестија“.
Извештајот на Министерството за животна средина и инфраструктура од 2018 година откри дека 50 отсто од зградите во Турција – стапка еквивалентна на 13.000.000 згради – биле изградени со прекршување на прописите.
Истражен тим на Би-Би-Си ја идентификуваше и ја истражи ситуацијата во три згради во Малатија, Антиохија и Александрета. Изградбата на становите заврши дури лани, а градежните фирми „рекламираа“ дека се градат „по најновите антисеизмички прописи“ и „со најдобри материјали“.
Ревидираните прописи, кои се во сила од 2018 година, предвидуваат посебни конструкции, вклучително и армиран бетон со челични шипки во области со силна сеизмичка активност. Столбовите и гредите на секоја зграда мора да бидат наредени на таков начин што ќе можат да ги апсорбираат вибрациите од земјотресот.
Уапсени се 12 лица
Дванаесет лица од градежниот сектор досега се уапсени во Турција поради уривање згради за време на разорните земјотреси. Меѓу уапсените има и бизнисмен од провинцијата Газиантеп и 11 лица од провинцијата Шанлиурфа, според турската новинска агенција DHA.
Целосното уривање на зградите, откривајќи ја нивната лоша градба, оставајќи ги нивните станари практично без никакви шанси, предизвикува бес во земјата каде што речиси 26.000 луѓе ги загубија животите, а повеќе од 80.000 се повредени.