Зошто покрај ова пропадна Југославија? Список на фабрики кои би можеле да го хранат, обучуваат и изградат целиот свет
Верувале или не, Југославија беше една од петте земји во Европа кои имаа свои компјутери.
„Од игла до локомотива“ е можеби најдобриот начин да се опише тоа што се произведувало во поранешна Југославија (СФРЈ). Оние кои се сеќаваат на поранешната држава Југославија често велат дека воопшто немало потреба од увоз и дека државата се задолжувала токму за да се развива на овој начин.
Некои од југословенските производи ги користеше буквално целиот свет, а се произведуваа бродови, автомобили, авиони, камиони, оружје, па дури и компјутери. Има и фирми кои биле производители на облека, храна и други потреби. Многу од нив веќе не постојат, некои се приватизирани, а некои се во стечај.
За време на Југославија во БиХ во ТАС се произведуваше популарниот Volkswagen Golf, но и популарната „буба“ кој се произведуваше со помош на тогашниот УНИС. Муницијата, на пример, се произведуваше во ПРЕТИС од Вогошќа, лидер на наменската индустрија во Југославија.
Во ФАП од Прибој и ТАМ од Марибор се произведуваа тешки камиони и шлепери, додека лесни транспортери се произведуваа во Застава во Крагуевац. Годишно таму се произведувале околу 200.000 автомобили.
Гордоста на воената индустрија во поранешната држава беше СОКО со производство во Босна и Херцеговина, додека државната фабрика за авиони постоеше и во Краљево.
Верувале или не, Југославија беше една од петте земји во Европа кои имаа свои компјутери. Веројатно најпознат е Galaxy, додека првиот произведен компјутер е CER-10. Кон крајот на 70-тите Дигитрон во Бује во Истра и Искра во Словенија почнаа да склопуваат компјутери, пренесува Независне.
Во Славонски Брод имаше фабрика за вагони, а бидејќи Хрватска има излез на море, таму имаше најмногу бродоградилишта.
Еве што имаше во Југославија:
1. „Леви Штраус“ го произведуваше Вартекс од Вараждин
2. „Ле купер“ Беко од Србија
3. „Вранглер“ се произведуваше во Македонија
4. Патики „Пума“ во Борово, Хрватска
5. „Адидас“ Планика, … во Словенија
П.С „Најк“ не постоеше, се појави дури кон крајот на седумдесеттите
6. „Бос“ во ДИОРК…Крагуевац
7. „Јавор“ од Ивањица произведуваше 20.000 кошули месечно за светски извоз
8. „22 Декември“ произведуваше униформи за војска и полиција…денес преку приватници се увезува од Кина.
9. „Елан“ од Словенија ги произведе скиите што ги возеше светскиот шампион Ингмар Стенмарк
10. „Томи“ мајонез, PEZ и Wrigley гума за џвакање, денешен Орбит се произведуваа во Колинска, Словенија.
11. „Подравка“ од Копривница со Вегета покриваше 20% од светскиот пазар на зачини, а нивната говедска чорба дури беше вклучена во воените пакувања на некои светски армии!
12. Нашата класа на малини „Роланд“ беше најскапа на пазарот и бевме најголеми извозници
13. „Застава“ произведе приближно 200.000 автомобили, од кои 90% се направени од домашни подизведувачи.
14. Сараевскиот TAS произведе 40.000 Volkswagen како и „буби“ со помош на тогашниот UNIS Во Вогошќа (Сараево).
15. Ново Место произведуваше 30.000 Рено возила
16. Cimos го произведуваше Citroen
17. Во Приштина – Peugeot!
18. ИДА од Кикинда „направи“ 10.000 опели… а во нивната ливница блокови за Мерцедес, БМВ…
19. ФАП од Прибој и ТАМ од Марибор произведуваа тешки камиони и шлепери, а лесни транспортери Застава…
20. „Икарбус“ произведе автобуси и минибуси ТАМ
21. Томос од Копер произведуваше мопеди и надворешни мотори…нивната „пента“ беше најдобриот мотор на светот
22. Фабриката Лада во Русија и -125 пз- во Полска ги пуштија во производство во соработка со експертите на Фиат Застава
23. Освен во Застава, фаровите на словенечката фабрика „Сатурнус“ се поставени и во VW, Opel, Fiat…
24. FRAD во Алексинац произведе филтри за воздух за Мерцедес, Морис, Фиат…
25. ХТД од Охрид произведуваше брави, рачки… за автомобилската индустрија, меѓу другото, за целото советско производство
26. Приштина „произведе“ амортизери за Zastava, Fiatt и Opel
27. Во Белград фабриката „21.мај“ произведувала мотори
29. Југопластика од Сплит извезуваше 40% на европскиот пазар
30. „Филип Кљајиќ“ беше една од само четирите фабрики во светот кои произведуваа синџири. Некогаш беше најголемиот извозник во Србија.
31. „Првомајска“ Загреб произведуваше стругови, дупчалки и опремува цели погони ширум светот
33. ИМТ извезе 20.000 трактори во Египет
34. Бродоградилиштата во Хрватска ги произведуваа најголемите океански бродови
35. А „Уљаник“ генератори за тие бродови
36. Ималше фабрики за електрични апарати, телевизори, радија, грамофони, магнетофони и бела техника „Обод“, „Цер“, „Горење“, „Искра“, „Руди Чајевац“, „Борац“… Белград дури произведувал еспресо машини
37. Во Словенија, во Бује, компјутерите почнаа да се склопуваат кон крајот на седумдесеттите
38. ЕИ Ниш беше еден од најдобрите светски производители на светилки кои Philips исто така ги инсталираше и имаше производство на телевизор во боја пред Sony
40. „Инса“ од Земун произведуваше часовници
41. Три фабрики за телефони, од кои едниот на „Искра“ е прогласен за најдобар во светот и се наоѓа во Њујоршкиот музеј за современа уметност
42. Имаше две фабрики за светилки „Тесла“ Панчево и „ТИЗ“ Загреб
43. Три фабрики за кибрит, таа во Риека произведуваа дури и парафински кибритчиња за извоз
44. „Југодент“ од Војводина произведуваше и извезуваше стоматолошки столчиња во Африка и Индија.
45. „Соко“, Мостар произведе авиони и хеликоптер Газела
46. Пиштолот на Застава го користела и американската полиција, а ловечката пушка била најпродаваната пушка во САД.
47. Тенковите се произведуваа целосно во земјава преку соработка на фабриките во Славонски Брод, Крушевац, Белград… Само Кувајт набави 149 тенкови М-84. Телеоптик произведе жироскопи за целиот свет
48. Покрај ЈАТ имаше уште една авиокомпанија „Инекс адриа“ која во својата флота имала 9 боинги кои ги купиле како компензација за прашка шунка „Црвена звезда“ од Крагуевац и ФРА алат за сечење од Чачак…
49. Фармацевтската индустрија снабдуваше 30% од пазарот на СССР, речиси половина од Африка и Индија…„Лек“, „Крка“, „Плива“, „Галеника“, „Здравје“, „Алкалоид“
50. Повеќето од најголемите градежни работи во светот се проектирани и изведени од „Енергопроект“ и „Енергоинвест“ од браната Асван, мостовите низ Африка и цели населби во СССР, преку болниците во Либија до Панама, Зимбабве…
51. „Шипад“ Сараево ги опремуваше сите хотели, болници и други објекти изградени во светот, а ги имаше стотици …
52. „Словенијалес“, „Леснина“ и „Мебло“ речиси целото производство го извезуваа на западниот пазар бидејќи имаа и квалитет и дизајн.
53. „Јеловица“ и „Шипад“ извезуваа во Австрија и Италија
54. Имавме железарница во Скопје, Смедерево, Сисак, Зеница и Словенија, фабрики за алуминиум во Титоград и Скопје, фабрика за галванизиран лим во Косово.
55. Севојно ја доби првата линија за пластифицирање на лимови во Европа
56. Една нуклеарна централа во Словенија, или во тоа време во Југославија.
57. Имавме „обоена металургија“ во составот на „Зорка“ од Шабац, која го произведуваше најквалитетниот цинк во светот.
58. Фабрика за авиони Утва, Панчево
59. Фабрики за злато – во Цеље и Мајданпек
60. Фабрика за велосипеди Рог во Љубљана и ФБП – фабрика за велосипеди Партизан во Суботица.
61. Панчево – индустриски град – Рафинерија, петрохемија, Азотара, стакларата (пропадна), Тесла (фабрика за светилки, пропадна), Фабрика за чевли (пропадна), Минел…
62. Зрењанин – Серво Михаљ, Кожара, Југомедија (фабрика за лекови), Шеќерана (најстарата во Србија) ИПОК (фабрика за скроб), Луксол (козметика), Дијамант (фабрика за масло за јадење), Житопродукт (пекарска индустрија), Жарко Зрењанин, Шинвоз, Бродоградилиште Бегеј, ЦЕБА, СИБА, Радијатор… Само неколку од овие фабрики преживеале
