Исповед на Кристина за животот во Данска: „Ја наплаќаат храната кога ве канат на гости, казните ме шокираа“

Цел регион ја раскажува исповедта на Кристина за животот во Данска – ја поканиле на гости, и и ја дале сметката за храната!

Кога Кристина се преселила во Данска, не можела да сонува колку поинаков ќе биде животот во таа земја. Живеела во Данска три години, таму родила дете, а тоа биле работите кои најмногу ја изненадиле.

Нема подење на гости, Данците не ве викаат дома, а може да ви се наплати ако го прекршат тоа правило. Кристина платила казни што дошла седум минути порано на тренинг, а го опишала и случајот со колегата кој барал отштета за сопругата затоа што морал да оди на службен пат, па да и се днадохнади што сама мора да се грижи за куќата и децата!

Нема одење на гости

Дружење со данско семејство – да одите кај нив дома, да се викате на вечера, излегувате на пијачки и плаќате наизменично, да ги повикате во последен момент кога нема кој да ви ги чува децата – е многу, многу тешко. Тие се непоправливи личности. Кристина си постави задача. На почетокот таа бескрајно ги покануваше на вечера колешките и родителите на пријателите на нејзиниот син. Сите доаѓаа редовно, но никој не ги покани дома. Се додека колешката ненадејно не ја покани на суши забава, мала дружба на колеги во нејзиниот дом по повод промоција. И додека забавата веќе падна во заборав, еден ден Кристина доби порака на своето биро: должи 100 круни . За состојките.

Голотијата е насекаде

Колку е појужна земјата, толку повеќе завеси и ткаенини користи. Колку повеќе одите на север, толку повеќе паѓаат завесите. Данците, на пример, обожаваат стаклени ѕидови и се добива впечаток дека користат нормални ѕидови исклучиво внатре во куќата или станот – никогаш надвор. Нивните домови се стаклени, проѕирни, отворени за сите погледи. И тие не користат завеси. Не им е непријатно да се пресоблекуваат на прозорецот, а Кристина фатила неколку соседи како водат љубов. На локалниот базен, каде што многу често мајките доаѓаат со своите деца, вообичаено е сите жени да се соблекуваат и да се тушираат заедно, коментирајќи една со друга пред да одат на базен. Кристина беше единствената која се тушираше во костим.

Надомест на сопругата за прекувремена работа додека сопругот е на службен пат

Родовата еднаквост е навистина жива во Данска. Во домашните и родителските обврски полот не е важен, се е поделено по пол. Данец во мултинационална компанија бил известен дека за неколку недели треба да замине на двонеделно службено патување.

Тој веднаш побарал да разговара со странскиот газда и побарал „финансиски надомест за прекувремената работа на неговата сопруга дома поради неговото отсуство“ . Му објаснил дека сега жената ќе мора да ги промени сите планови, да преземе половина од неговите обврски, готвење, грижа за децата. Зошто би се согласила на тоа? Странците останаа во неверување. Но, по неколку часа консултации, тие одлучија дека е подобро да и платат хонорар на сопругата на Дан.

Сè „умира“ во шест попладне

Живееме до 18 часот. Ние, навикнати да можеме да добиеме речиси секаква услуга дури и во 22 часот, се чини дека во Данска сè функционира како одделот за издавање потврди за невработеност – фризери, педикир, продавници и библиотеки – сè се затвора околу 18 часот. Ако чекате во продавница еден час во ред за да ја платите робата, кога ќе истече работното време – треба да ја напуштите продавницата и да се вратите утре. Излегувањето после 18 часот е малку грубо.

Данците имаат заеднички оброк во 18 часот, еден вид ручек-вечера, а во 19 часот данските деца веќе спијат. Таков е редот. Долго најавуваниот и очекуван културен настан – посетата на Германската филхармонија – во Копенхаген е закажана за 17:30 часот. Еднаш, Кристина реши да го тестира данското трпение . Таа заедно со две другарки од југот отишла да го прослави 8 март во ресторан на доцна вечера во 19:30 часот и цврсто решила да остане што подолго. Од 21 часот наваму келнерите го миеја подот околу нив, ги расчистија сите маси, намќорно им ја донесоа сметката што не ја побараа, но не се откажаа. Во 22 часот беа буквално избркани.

Една картичка, цел живот

За да постоите во Данска, да имате име, адреса, автомобил или телевизија, да можете да платите за лотарија, да платите струја, да позајмите книга од библиотека или да се зачлените во фитнес клуб – мора да имате жолт картон . Мал пластичен жолт картон со десетцифрен CPR број. Тој број е како голем брат – знае сè, сè за вас и ја следи секоја, дури и најмала промена: таа картичка „знае“ каде живеете, дали сте во брак и со кого, колку деца имате, која градинка или во училиште одат, каде работиш, колкава ти е платата, колку сметки имаш и во кои банки, што поседуваш во Данска и што во странство, кој ти е доктор, дали имаш месечен билет за метро…

И тоа е единствениот документ што го имаат Данците – тоа е документ за идентификација, пасош и здравствен документ. И правиш се со тоа. Нема документација што ви треба за да завршите што било – не, венчани или изводи од матичната книга на родените, или да ги чекате „не постари од шест месеци“. Доволен е жолт картон. Данската бирократија функционира беспрекорно. Во првиот момент, странците од југот се импресионирани од него, полудени од бескрајното чекање на безброј шалтери и плаќањето празни хонорари. Сепак, оваа беспрекорност е делот на кој е тешко да се навикнеш: беспрекорноста не трпи исклучоци. Ако доцните еден час со плаќањето, ако рокот паѓа во недела, а платите во понеделник во зори – жолтиот картон знае. И ќе ја платиш казната. Иако тој час не игра никаква улога. Затоа што правилата се правила.

Седум минути порано за тренинг, плати казна

На две улици од својот стан, Кристина нашла добар фитнес клуб. Работат нон-стоп, имаат јога, пилатес, вежбаат, датумите ги одредуваш како сакаш и тоа преку интернет, а цената од 350 круни месечно (околу 5000 динари) била прифатлива. Таа се пријави користејќи го својот жолт картон и возбудена отиде дома да резервира термини. Бидејќи не знаеше како ќе изгледа нејзиниот распоред, како ќе работи нејзиниот сопруг, како ќе биде со детето во дневен престој, таа ќе резервира шест до осум состаноци неделно, знаејќи дека, во најдобар случај, ќе искористи два. По успешен месец во кој со ентузијазам ги пофали и цената и услугата, ја доби сметката: 1.500 круни! Таа беше ладна како шприц, уверена дека наскоро ќе го реши недоразбирањето. Се испостави дека немало недоразбирање и дека Данката искрено не разбрала за што зборува Кристина: најмалку 15 пати резервирала термин на кој не дошла. Ова е апсолутно неприфатливо, па таа доби 15 индивидуални казни. Час што не го посетувате е двојно поскап од оној што го посетувате.

Кристина се налути и токму во моментот кога реши дека нема да им плати по никоја цена „па нека тужат ако сакаат“, се сети на жолтиот картон со кој се пријави: секој месец ќе и се наплатува камата и сигурно ќе се наплати на крајот. Сепак, таа не престана да ги плаќа казните: во договорот (на дански) потпишала дека ќе доаѓа на секој час 10 минути порано. Еднаш таа дојде седум минути пред почетокот. Таа уредно ја платила казната.

Кристина Волспергер Даниловски објави книга базирана на мејлови кои им ги напишала на своите пријатели за животот во Данска. Книгата „Данците и странците“ стана вистински хит. За жал, Кристина заспала една вечер во јули годинава и не се разбудила.

„Најдобрата мајка на светот и љубовта на мојот живот, мојата сродна душа, вечерва спиеше мирно и спокојно и сега трча со ангелите во небесните полиња. Уживајте без болка, обожавана виолетова, а ние ќе продолжиме да го славиме животот во твоето име“, напиша тој на нејзината Фејсбук страница на нејзиниот сопруг Саша.