Каде ,,заглави” добриот однос меѓу Путин и Ердоган? Се слушаа секој месец а сега го прекинаа контактот! Пресврт беше Шведска и НАТО, а потоа пристигна и Ф-16 (фото)

Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган минатата недела наполни 70 години, а рускиот претседател Владимир Путин телефонски му испрати една од неговите роденденски желби и нема да биде чудно ова да не им биде прв разговор од октомври 2023 година.

Роналд Мајнардус, висок соработник на Грчката фондација за европска и надворешна политика (ЕЛИАМЕП) од Атина, за грчкиот весник „Катимерини“ ги анализирал односите меѓу овие двајца државници, нагласувајќи дека Путин и Ердоган разговарале телефонски секој месец во најдобрите денови од нивните врска.

– Односите меѓу Москва и Анкара во моментов се затегнати, а доказ за тоа е ненадејното откажување на планираната посета на рускиот претседател на Турција во средината на февруари – рече Мејнардус, осврнувајќи се на посетата на Путин, која турските власти минатиот месец ја најавија за 12 февруари, но што набрзо беше одложено за доцна напролет.

Според Мејнардус, „постојат неколку знаци кои укажуваат на влошување на руско-турските односи“.

– Овој тренд се совпаѓа со значителното подобрување на односите на Турција со Западот, со што почнаа разговори за нормализација во различни области – оценува аналитичарот.

Тој потсети на изјавата што Ердоган ја даде при враќањето со авион од неодамнешната посета на Египет.

– Се зголемува бројот на теми за кои имаме слично мислење со САД или се согласуваме – изјави тогаш турскиот претседател.

Се потсетува дека односите меѓу Вашингтон и Анкара беа затегнати со месеци, а во американските кругови се зборуваше за функционирање на НАТО без турско учество.

Се наведува дека пресвртница во оваа негативна спирала на настани била долгоочекуваната турска ратификација на приемот на Шведска во НАТО.

– На крајот, проблемот немаше врска со таа скандинавска земја. Во замена за укинување на блокадата, Турција обезбеди одобрение од Вашингтон за испорака на врвни борбени авиони Ф-16… Сега сме сведоци на нов, позитивен моментум во односите САД-Турција – напиша Мејнардус.

Тој потсетува дека, набргу откако американскиот Конгрес го одобри договорот за испорака на оружје за Анкара, заменик-шефот на Стејт департментот, Викторија Нуланд, рече дека „САД би биле среќни да ја пречекаат Турција назад во семејството Ф-35 доколку ќе го решиме прашањето во врска со С-400“.

Во 2019 година, Вашингтон ја исфрли Турција од програмата за производство на технолошки најнапредните борбени авиони, Ф-35, откако Ердоган го купи рускиот систем за воздушна одбрана С-400.

– Иако нема индиции дека Ердоган е подготвен да се откаже од тоа руско оружје, условната покана што Американците ја испратија во однос на Ф-35 сама по себе го покажува зголемениот интерес на Вашингтон за нов политички и дипломатски почеток со Ердоган – оценува аналитичарот.

Тој изјави дека, за разлика од прашањата поврзани со Ф-16 и Ф-35, кои со недели доминираа на насловните страници на медиумите во Грција и Турција, „релативно мало внимание на јавноста привлече одлуката на Атина и Анкара да се приклучат на Иницијатива European Sky Shield, која е подеднакво значајна во геостратешка смисла.

Се вели дека станува збор за германска иницијатива покрената на крајот на 2022 година поради руската агресија врз Украина, која НАТО и Берлин ја сметаат за неопходна за зајакнување на напорите на сојузниците, особено на полето на воздушната одбрана, што би одговорило на агресивните потези на Путин.

– Новата иницијатива има за цел да ги покрие празнините во европскиот систем за противвоздушна одбрана, особено фокусирајќи се на одбраната од балистички ракети на голема височина, беспилотни летала и крстаречки ракети – напиша Мејнардус.

Тој оцени дека потписот на декларацијата за намера да се приклучи на иницијативата, која Турција ја стави заедно со Грција, „носи дополнителна политичка тежина, особено кога станува збор за нејзиниот однос со Западот, бидејќи поканата за приклучување дојде откако Турција го ратификуваше приемот на Шведска. НАТО“.

– Овој процес може да се смета како уште еден чекор кон нормализација на односите на Турција со западниот (воен) сојуз. Но, приказната не завршува тука: се појавија шпекулации дека учеството на Турција во европската програма за ракетен штит дизајнирана од Берлин може да има позитивен ефект врз вооружената соработка меѓу Германија и Турција – рече Мејнардус.

Проблем во турската фабрика Бајрактар ​​кај Киев?

– Фабриката во Украина е голема, планираме да вработиме околу 500 луѓе – изјави тогаш првиот човек на „Бајкар“ на маргините на Светскиот саем за одбранбена индустрија во саудиската престолнина Ријад.