КРЕМЉ НА КОЛЕНА – Едвај произведуваат тенкови, ни Кина не може да им помогне со чипови, а останаа без клучен адут

Русија се обидува да најде чипови за воената индустрија дури и во машини за миење садови и фрижидери, но експертите велат дека тоа е залудна борба

Фабриката за тенкови „Уралвагонзавод“ во западен Сибир останува без работници, а големите планови за додавање на втора производна линија за борбените тенкови Т-90 се стопирани.

• Фабриката страда од сериозен недостиг од кадар. На вистински мајстор порано му требаше специјална обука за работа, но сега се вработува кој било, а искуството во производството веќе не се ни бара – вели еден вработен, а пренесува The Telegraph.

Гореспоменатиот комплекс служел како задна тврдина на Сталин во Втората светска војна и произведувал советски тенкови Т-34. Меѓутоа, денес е под државниот конгломерат Ростек, а со него управува поранешниот генерал на КГБ Сергеј Чемезов. И сега кога Ростек регрутира нови работници низ цела Русија, нудејќи им високи плати и ваучери за домување. Дизајнерите се најбарани, но базенот на вештини и труд се чини пресуши.

Сè помалку работна сила

Околу 700.000 луѓе, главно млади и високообразовани, ја напуштиле Русија од почетокот на инвазијата на Украина. Воената машина дневно „уништува“ по 800 војници, барем така тврдат британските разузнавачи, а колку повеќе рускиот претседател Владимир Путин ги мобилизира оние што остануваат, толку помалку работна сила останува за својата воена индустрија.

Меѓународниот институт за стратешки студии проценува дека Русија веќе изгубила од 2.000 до 2.300 тенкови во Украина. Се вели дека изгуби половина од предвоените залихи тенкови Т-72 и Т-80. А новото производство не е ни приближно доволно за да ги надомести сите овие загуби. Ниту големиот „Уралвагонзавод“ не може да промени ваква црна статистика. Русија моментално ја исцрпува својата последна резерва на старите советски тенкови, но им недостасуваат делови за нив, што е огромен проблем.

Министерството за финансии на САД во октомври објави дека западната блокада на полупроводници доведе до 70 отсто пад на увозот на чипови од сите светски извори, што во голема мера го ограничува руското производство на хиперсонични ракети, ракети земја-воздух и воздушни системи за рано предупредување. Затоа, Русија се обидува да најде чипови за армијата дури и во машини за миење садови и фрижидери, но тоа е, велат експертите, залудна борба.

Русија има два големи производители на полупроводници – Микрон и Бајкал, но тие се несоодветни за модерно прецизно оружје.

• И покрај руската пропаганда и напорите да се изгради домашна индустрија за полупроводници, тие не успеаја и мислам дека никогаш нема да успеат. Ќе продолжи да зависи од странската технологија – изјави Џејмс Бирн од Институтот за кралски Обединети услуги (RUSI).
  

Чипови од Кина?

Но, податоците на руската царина покажуваат дека увозот на чипови е зголемен и покрај блокадата на Западот – барем така Кремљ сака светот да верува. Сепак, овие увозни се главно рутински нискотехнолошки чипови од Кина, кои наводно имаат и до 20 пати повисоки „стапки на дефект“ од другите чипови.

Џејмс Луис, главен службеник за технологија во Центарот за стратегиски и меѓународни студии со седиште во Вашингтон, вели дека ќе бидат потребни две до три години за да се реконфигурираат платформите за да се приспособат многу од гореспоменатите кинески увози.

– Тие не ги произведуваат сите видови чипови што им се потребни на Русите – рече тој.

Џејмс Бирн од RUSI додава дека оружјето заробено или соборено во Украина во големо мнозинство содржи американски чипови, главно од Texas Instruments и Analogue Devices. И за да ја одржи својата воена индустрија во живот, дури и една година по инвазијата на Украина, Русија продолжи да се потпира на американските чипови, набавувајќи ги нелегално и без знаење на производителот.

• Дали кинеските производители можат да ги заменат сите овие компоненти? Јас сум скептичен. Речиси не сме виделе некој од овие кинески чипови во руските платформи за оружје, рече Бирн.

Кога станува збор за оружјето, Кремљ сè уште зависи од синџирот на снабдување со западни чипови преку Хонг Конг, Турција или Блискиот Исток. Многумина поминуваат, но многумина не, а администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден сè повеќе ја стега глобалната јамка.

Скап шверц

Во исто време, шверцот од размери што и треба на Русија е многу скап. Путин можеби ќе можеше да плати онолку колку што е потребно во 2022 година, но воведените санкции ги измешаа неговите планови и пресметки.

Фосилните горива му обезбедија на рускиот претседател буџетски суфицит, што во голема мера придонесе за очигледната издржливост на руската економија. Иако рускиот БДП се очекуваше да се намали за 10 до 12 отсто, централната банка тврди дека тој се намалил за само 2,5 отсто минатата година.

Но, ситуацијата во меѓувреме се влоши, а податоците објавени во јануари предизвикаа вистинска тревога во Кремљ. Државните приходи од енергетиката паднаа за 46 отсто, а буџетот за еден месец падна на дефицит од дури 25 милијарди долари. Сето горенаведено значи дека Русија наскоро ќе мора да се соочи со драконско штедење доколку сака да ја продолжи борбата.

Иако Путин сè уште може да ја продава својата нафта по ценовните ограничувања наметнати од групата Г7 во декември, Западот е тој што контролира 90 отсто од трговијата преку осигурување, финансирање и сопственост на бродови. Од друга страна, Кина, Индија или Турција не сакаат да се пазарат, знаејќи дека Русија е „потресен“ продавач.

Што се однесува до гасот, Русија засекогаш го загуби својот примарен пазар во Европа. Цената на течниот природен гас, кој Русите сè уште можат да го продаваат, од август минатата година падна за цели 70 отсто. А Русија сега изгуби половина од својот глобален приход од извозот на нафта, што е многу, многу поболно за неа.

Но, Путин сè уште има одредени средства на располагање да го измачува Западот.

Влијаат на цената на нафтата

Тој може, пишува The Telegraph, да го намали производството на нафта за три милиони барели дневно и да ја зголеми цената на 200 долари со надеж дека ќе ги испровоцира исцрпените европски демократии да се свртат против нивните лидери кога станува збор за Украина. Тој би можел да се обиде да го надомести сето она што го губи во однос на цената. Но, таков нафтен шок ќе им наштети на Кина, Индија и на глобалниот југ дури и повеќе отколку на Западот.

Лекцијата од економското војување е тоа што трае долго, но често завршува со неверојатна брзина. Зошто германската пролетна офанзива од 1918 година се распадна и предизвика тотален колапс на системот, зошто нацијата се распадна по четири години стоичка издржливост? Затоа што земјата повеќе немаше економски средства да води офанзивна војна. Фабриките за железо и челик останаа без работници. Земјоделските раце ги снема. Германија остана без гориво, гума, ѓубриво и храна. Таа остана без пари.

Русија нема да остане без гориво и храна, но сепак и недостига многу за одржување на воената машина, а Западот во голема мера ја надмина.