Многу Македонци грешат околу чувањето и употребата на светата вода: Само ако го направете ова, ќе избегнете голем грев
Обредот на осветување на водата влече корени од раните периоди на христијанството, што го потврдуваат и старите списи како што се апостолските институции. Сепак, иако е многу стар, немаше цврсто утврдено правило за местото, времето и начинот на спроведување на оваа церемонија.
Имаше разлики во ритуалите, но сите тие содржеа основни елементи како молитви, призив на Светиот Дух, благослов во вид на крст и потопување во вода, кои и денес се незаменливи делови на секоја церемонија на осветување на вода.
Познати се две осветувања на вода: големо и мало
Големото водосвет се врши два пати годишно на Крстовден (навечерието на Богојавление) и на Богојавление, во кое се сеќаваме на Крштевањето на Исус Христос во реката Јордан. Мало осветување на вода се врши во различни прилики, за време на други црковни чинови и церемонии, на Велигден и пред прославата на крштевањето на домаќинот, а исто така и на барање на поединечни верници – во секое време и на секое место – во куќата, во полето, во градината и така натаму.
Колку долго може да се чува светата вода, особено онаа што се осветува на Богојавление, Водици и Велигден? Што се прави со старата по една година кога ќе дојде новата вода?
Одговорот на тоа прашање не е запишан во црковните книги, ниту пак има пишана наредба за тоа. Но затоа постои едно народно предание и обичај што Црквата премолчено го усвоила, а се здобила со традиционална вредност, како и многу други работи што се зачувани во Црквата преку традицијата.
Значи, според тоа народно предание, а сега и црковно, ако целото количество на Богојавленската вода не се троши побожно во текот на годината, тогаш остатокот, кога ќе дојде новата вода, се влева во бунар, во река или во цвеќиња. Во секој случај, каде што нема да бидат изложени на газење и сквернавење. Но, ако имате каде да чувате шишиња со света вода, не ги истурајте, туку чувајте ги и старите.
Светата вода, особено онаа што се користи за време на Богојавление (често ја чуваат луѓето во нивните домови), може да се чува на неодредено време. Без разлика колку долго го чувате, таа не ја губи својата корисна моќ и не станува ,,лоша”. Има семејства кои ја чуваат Богојавленската вода повеќе од триесет години, а секоја година додаваат малку нова вода од црквата во старото шише.
Што се однесува до водата што се осветува за Велигден…
За време на постот, се препорачува секое утро пред јадење да се зема мала количина велигденска света вода. Тоа се прави со намера да се освети домот за празникот Велики Велигден, но и да се освети душата (како храм на Светиот Дух). Редовното користење на светата вода придонесува за оваа духовна пракса.
Целата осветена вода за празнувањето на крштевката се користи за правење на празничниот колач и други јадења, а малку може да се остави за пиење за да можат сите членови на домаќинството да испијат голтка за да ги осветат душата и телото.
