Над 1.000 Сиријци умреа во аеродромски затвор за време на Асад

Повеќе од 1.000 Сиријци починале во притворот на воен аеродром на периферијата на Дамаск, убиени со егзекуција, тортура или малтретирање на местото од кое нашироко се стравувало, се вели во извештајот кој ги следи смртните случаи на седум сомнителни гробници.

Во извештајот, објавен ексклузивно од Ројтерс, Сирискиот центар за правда и одговорност соопшти дека ги идентификувал гробниците користејќи комбинација од сведочења на сведоци, сателитски снимки и документи фотографирани на воениот аеродром во предградието Мезе во Дамаск по соборувањето на Башар ал Асад во декември.

Некои локации беа на теренот на аеродромот. Другите беа низ Дамаск.

Ројтерс не ги испита документите и не беше во можност самостојно да го потврди постоењето на масовните гробници преку сопствен преглед на сателитски снимки.

Но новинарите на Ројтерс навистина видоа знаци на прекопувана земја на сликите на многу места што ги посочи СЈAЦ.

Две од локациите, едното на имотот на аеродромот Мезе и другото на гробиштата во Најха, покажуваат јасни знаци на долги ровови ископани во временски периоди во согласност со сведочењето на сведоците од СЈAЦ.

Шади Харун, еден од авторите на извештајот, рече дека и тој бил меѓу заробениците. Задржан во текот на неколку месеци во 2011-2012 година поради организирање протести, тој ги опиша секојдневните испрашувања со физичка и психичка тортура со цел да го принудат на неосновани признанија.

„Смртта дојде во многу форми“, изјави тој за Ројтерс.

Иако затворениците не видоа ништо освен ѕидовите на нивните ќелии или просторијата за испрашување, тие можеа да слушнат „повремени пукотници, истрел по истрел, на секои два дена“.

Потоа тука биле и повредите нанесени од нивните мачители.

„Мала рана на стапалото на еден од затворениците, предизвикана од камшикување што го добил за време на мачењето, била оставена нестерилизирана или нетретирана со денови, која постепено се претворила во гангрена и неговата состојба се влошувала додека не стигнала до точка на ампутација на целото стапало“, рече Харун, опишувајќи ја маката на еден другар од ќелијата.

Покрај добивањето на документите, СJAЦ и Здружението за притворени и исчезнати лица во затворот Седнаја интервјуираа 156 преживеани и осум поранешни членови на разузнавањето на воздухопловните сили, сириската безбедносна служба која беше задолжена за следење, затворање и убивање на критичарите на режимот.

Новата влада издаде декрет со кој им забранува на поранешните функционери на режимот да зборуваат јавно и никој не беше достапен за коментар.

„Иако некои од гробовите споменати во извештајот не беа откриени претходно, самото откритие не нè изненадува, бидејќи знаеме дека има повеќе од 100.000 исчезнати лица во затворите на Асад, кои не излегоа за време на деновите на ослободувањето на почетокот на декември“, рече полковник во Министерството за внатрешни работи на новата влада, кој се идентификуваше со неговиот воен алијас Абу Бакер.

„Откривањето на судбините на тие исчезнати лица и потрагата по повеќе гробници е едно од најголемите наследства што ги остави режимот на Асад“, рече тој.

Стотици илјади Сиријци се проценува дека се убиени од 2011 година, кога задушувањето на протестите од страна на Асад прерасна во војна од целосен обем.

И Асад и неговиот татко Хафез, кој му претходеше како претседател и почина во 2000 година, долго време беа обвинувани од групи за човекови права, странски влади и обвинители за воени злосторства за широко распространети вонсудски убиства, вклучително и масовни егзекуции во затворскиот систем на земјата и употреба на хемиско оружје против сирискиот народ.

СЈАЦ рече дека сите преживеани кои ги интервјуирала биле мачени.

До 2020 година, според извештајот, разузнавањето на воздухопловните сили претворило повеќе од десетина хангари, соби и канцеларии во Мезех во затвори

Извештајот се фокусира на првите години од востанието, од 2011 до 2017 година. Но некои од сведоштвата на поранешните режимски офицери со седиште во Мезех ги детализираа настаните до падот на режимот.

Воениот аеродром Мезех беше составен дел од владината машинерија за присилни исчезнувања ни во него беа сместени најмалку 29.000 затвореници меѓу 2011 и 2017 година, според извештајот.

До 2020 година, според извештајот, разузнавањето на воздухопловните сили претворило повеќе од десетина хангари, соби и канцеларии во Мезех во затвори.

СЈAЦ, група за човекови права со седиште во САД, предводена од Сирија, финансирана од европските влади и до неодамна од американската влада по замрзнување на финансирањето од администрацијата на Трамп,  соопшти дека нејзината проценка за загинатите доаѓа од две збирки податоци на разузнавањето на воздухопловните сили во кои се наведени вкупно 1.154 затвореници кои починале таму помеѓу 2011 и 2017 година.

Збирките на податоци протекле во група на Фејсбук, која ја надгледувала СJAЦ додека режимот паѓал, а организацијата ги споредувала документите и сведочењата на сведоците. Проценката не ги вклучува луѓето кои биле егзекутирани откако биле осудени на смрт од воен суд поставен во хангар.

Според исказите на сведоците во извештајот, офицерите и војниците биле егзекутирани со стрелачки вод, додека цивилите биле бесени. Двајца сведоци изјавија дека многу од погубените биле закопани во близина на хангарот.

Во декември, американското Министерство за правда ги разоткри обвиненијата за воени злосторства против двајца офицери на разузнавањето на сириските воздухопловни сили поради „нанесување сурово и нечовечко постапување кон затворениците под нивна контрола, вклучително и американски државјани, во притворските објекти на воениот аеродром Мезех“.