НЕВИДЕН ПАТ НА СТАНДАРДИТЕ ВО ГЕРМАНИЈА – Цената на храната експлодира, а сеништето од кое трепери цела Европа се враќа на политичката сцена ?!

До крајот на 1923 година, хипер-инфлацијата ја направи германската валута толку безвредна што една жена употребила неколку милијарди германски марки за да направи карневалски фустан од банкноти. Фустанот е дел од изложбата во Историскиот музеј во Франкфурт, кој предизвикува непријатност кај Германците кои сега страдаат од најголемото поскапување од обединувањето на земјата, поради нападот на Русија врз Украина.

„Не можевме да замислиме дека тоа ќе биде толку релевантно“, вели Натали Ангерсбах, куратор на изложбата – „Инфлација 1923. Војна, пари, траума“. „Не сакаме инфлација, но вниманието што го имаме сега не прави среќни“, додала таа. „Хитот“ и кај младите и кај старите односно изложбата доби пофалби од Филип Лејн, главен економист во Европската централна банка (ЕЦБ) со седиште во Франкфурт, која се бори да го намали растот на цените во 20-члената еврозона на 2 отсто.

За Германија, и покрај нејзиниот неодамнешен напад на инфлација, која секако не беше ни близу 29.000 проценти или повеќе и брзо ги збриша заштедите на домаќинствата пред еден век, предизвиците што ги изложи не треба да се потценат. Зголемените трошоци за енергија помогнаа да се активира рецесија која ги откри економските слабости. Во меѓувреме, зголемената нееднаквост го поттикнува повторното оживување на екстремно десничарските политички сили.

По врвот од 11,6 отсто во октомври минатата година, инфлацијата во најголемата европска економија би можела да се намали до 6,4 отсто овој месец, според истражувањето на угледниот Bloomberg и на аналитичарите. Но, зголемувањето на цените на сè, од бензин до путер, заедно со невидените зголемувања на каматните стапки што ЕЦБ ги започна како одговор, се болни. И како што се приближува кон крајот, можеби тоа време ќе биде продолжено.

Традиционалната аверзија на Германците кон инфлацијата, вкоренета во тешкото искушение од 1920-тите години, оживеа минатата година, откако благо се намали во претходниот период, покажаа анкетите.

Како и пред еден век, економските тешкотии што следеа се покажаа како плодна почва за популизам. Поддршката за германската партија АфД се искачи на рекордно високо ниво во последните месеци, позиционирајќи ја крајно десничарската партија пред централно-левичарските Социјалдемократи (СПД) на канцеларот Олаф Шолц. Според Марсел Фрацшер, кој го предводи истражувачкиот институт DIW, симпатизерите на АфД се особено незадоволни со нивните животи и економија од просечните гласачи. Со стагнирање на германското производство, работите би можеле да станат уште полоши.

За сиромашните, скокот на инфлацијата беше особено изразен во трошоците за храна – кои сочинуваат поголем дел од нивните трошоци од побогатите домаќинства – чии цени се зголемија двојно побрзо од вкупните цени.

Во Франкфурт, во сенката на облакодерите во кои се сместени некои од најголемите европски банки, банката за храна Frankfurter Tafel беше сведок на катастрофата од прва рака. Барањата за помош се зголемија толку многу што добротворната организација беше принудена да го запре понатамошниот проток на корисници. Иако има доволно простор за складирање, донациите не се во чекор со побарувачката. „Еднаш остана само еден кромид и три моркови, а чекаа уште четири семејства, кои потоа почнаа да се караат за сè“, рекла портпаролката Нилаб Алокузај-Кисингер, гледајќи во празните полици на маркетите.

На едно место за дистрибуција, сместено во ноќен клуб во Латинска Америка, луѓето се редат секој петок наутро, чекајќи кеси полни со се, од зеленчук до колбаси и јогурт. 

Инфлацијата би можела дополнително да забави, но цените веројатно нема да паднат. „Постои перцепција дека вкупната инфлација се намалува“, изјавил претседателот на Бундесбанк, Јоаким Нагел за Bloomberg минатата недела и додал: „Често е случај кога е потребно повеќе време за да се намали базичната инфлација. Тоа би можело да биде можно сценарио. Но, мора да почекаме за септемвриските бројки“.

Во исто време, Владата ги намалува мерките за поддршка кои им помогнаа на граѓаните да ги задржат сметките за парно ниски откако војната во Украина ги зголеми цените на енергијата.

Олаф Шолц е оптимист дека инфлацијата може да се надмине, оценувајќи дека Германија е совршено способна да ги надмине проблемите на нашето време. Иницијативите вклучуваат брза инсталација на терминали за течен природен гас за да се намалат трошоците за енергија и инвестиции во зелената транзиција за да се задржи електричната енергија евтина за индустрискиот сектор кој претходно стана зависен од евтиниот гас од Русија.

Канцеларот е исто така многу пркосен кога станува збор за подемот на АфД: „Нема да можеме да избегнеме да заземеме став и да кажеме дека ја браниме демократијата и слободата што ги постигнавме“, порача Олаф Шолц претходно овој месец.

Во музејот во Франкфурт посетителите дознаваат за опасностите од печатењето пари, а меѓу нив е и Клаус Мур, пензионер кој дома чува кутија со милиони обезвреднети марки на својот дедо. „Се надевам дека нема да биде толку лошо како што беше тогаш“, рекол тој. „Имам добра пензија, но можам да замислам дека многу семејства, особено оние со деца, тешко се справуваат со денешните поскапувања“, заклучува Клаус Мур.