НЕОЧЕКУВАН ПОТЕГ – Руски бомби паѓаат на 200 метри од границата на НАТО, општа паника во Романија: „Војната пристигна“

За прв пат Русија ги бомбардира украинските пристаништа на Дунав, на 200 метри од романската граница

Романските речни морнари прво реагираа со изненадување, а потоа и паника. Во зори, тие ги снимија беспилотните летала како се приближуваат со нивните мобилни телефони: на почетокот тие беа ситни точки на небото со писклив шум на нивните мотори. „Ќе ги пуштат да експлодираат овде“, вика еден од мажите запрепастен. Ќе падне директно на пристаништето!“, пишува Дојче веле.

Потоа на неколку стотини метри блесна огнена топка од експлозија, по што следеше звук од силна детонација. „Ајде луѓе, штотуку почна војната кај Романија!“ извикува еден од морнарите.

Украинското дунавско пристаниште Рени во зори на 24 јули 2023 година: Русија насочува 15 беспилотни летала Shahed-136 во пристанишните објекти. Некои се соборени од украинската противвоздушна одбрана, други експлодираат во пристаништето, уништувајќи магацини и силоси за украинското жито. Седум лица се повредени. Во нападот беше оштетен и романски товарен брод. Нападнато е и пристаништето Измаџил понатаму низводно, но овој напад бил неуспешен за Русите.

Најнов степен на ескалација

Војната на Русија против Украина никогаш не била толку блиску до надворешната граница на НАТО како тоа утро на 24 јули. Дунавското пристаниште Рени се наоѓа на три-границата Украина-Романија-Република Молдавија, на околу 120 километри западно од сливот на Дунав во Црното Море.

Од уништените згради во пристаништето Рени, тоа е само 200 метри до средината на реката, каде што е националната граница на Романија – а со тоа и членка на НАТО. Молдавското Дунавско пристаниште Ѓурѓулешти е само пет километри возводно. А романскиот град Галати на Дунав, со 220.000 жители, е околу десет километри додека лета врана. Среќа е што беспилотните летала Шахед, кои не припаѓаат на прецизни ракети, не паднаа на територијата на НАТО.

Нападот во Рена е најновата ескалација на руските бомбардирања што започнаа пред една недела во пристанишните градови на Црното Море Одеса и Миколаев, првенствено насочена кон инфраструктурата за извоз на жито во Украина. Два руски ракети веќе прелетаа низ дел од романскиот воздушен простор. Фрагменти од руска ракета паднаа во Молдавија, една руска ракета падна и во полска шума. Но, планираниот напад толку блиску до надворешната граница на НАТО, и врз цивилна цел во област без значителна воена инфраструктура, е нов кога станува збор за руската агресија.

Дунавската рута како алтернатива

„Владимир Путин сака да ги искористи сите расположливи средства за да го парализира извозот на жито во Украина и во исто време да се одмазди затоа што одредени санкции против Русија не беа укинати, на пример во банкарскиот сектор“, изјави за ДВ политикологот Арманд Госу од Букурешт. Госу предава руска и советска историја и дипломатија на Универзитетот во Букурешт и е еден од најдобрите експерти за Русија и постсоветскиот простор во Романија.

Украина во моментов е во голема мера зависна од приходите од продажба на житарки и маслодајни семиња и досега имаше три извозни патишта: дури и по почетокот на руската инвазија на Украина на 24 февруари 2022 година, најголемото количество беше извезено преку рутата на Црното Море од пристаништата во Одеса и Миколајев благодарение на договорот со Русија, кој беше постигнат со меѓународно посредништво, пред се од Турција.

Од почетокот на војната, вториот дел преку Романија, Унгарија, Словачка и Полска стигна до светските пазари по копно. Конечно, третата извозна рута минува низ делтата на Дунав преку украинските пристаништа на Дунав Рени и Измајил, исто така преку Црното Море, но делот што припаѓа на романските територијални води. Украина конкретно има намера да ја прошири оваа последна рута.

Проблем со капацитетот

Но, пристаништето на малиот град Рени (18.000 жители) на крајниот југо-запад на Украина е оддалечено и тешко е достапно по копно, но нуди подобар пат за навигација: од тука до Црното Море можат да пловат и поголеми товарни бродови т.е. преку романскиот канал Сулина, најдобро развиената гранка на реката во делтата Дунав.

Од друга страна, до дунавското пристаниште Измајил (70.000 жители), кое се наоѓа на северниот огранок на делтата на Дунав, е полесно да се стигне по копно од Рени, но ова пристаниште е достапно само за мал број поголеми товарни бродови. Проектот за продлабочување на одредени делови од Дунав во оваа област, како што е каналот Новостабулска/Бастроја, напредува бавно и со години е контроверзно прашање меѓу Романија и Украина.

Демаскирајте го НАТО

Во споредба со црноморската рута од Одеса и Миколаев, само помал дел од украинското жито може да се извезува преку пристаништата на Дунав. Ако се земе предвид овој факт, за Русија бомбардирањето на овие пристаништа е под знак прашалник со оглед на ризикот поради близината на територијата на НАТО.

Според политикологот Арманд Госу, овој напад е многу повеќе од само спречување на извозот на жито. „Путин сака да покаже дека не му е грижа колку неговите напади се блиску до територијата на НАТО“, вели Госу. „Повеќе од тоа: целта на Путин е да го посрамоти НАТО и да покаже колку НАТО е неодлучен.“

Романската јавност реагираше со ужас и длабока загриженост на бомбардирањето на украинските пристаништа на Дунав, и тоа не само затоа што тоа се случи на самата граница. Делтата на Дунав е област каде што жителите на двете страни се тесно поврзани историски, јазично и културно. На пример, во пристанишниот град Рени, повеќе од половина од жителите се етнички Романци.

НАТО не сака ескалација

За разлика од пошироката јавност, официјалните реакции во Романија беа невообичаено воздржани. Романскиот претседател Клаус Јоханис накратко ги „осуди“ овие руски напади во близина на Романија преку Твитер. Министерството за одбрана само кратко објави дека „нема директни воени закани за националната територија“.

Советот НАТО-Украина заседава од почетокот на бранот руски напади врз Одеса и Миколаев пред една недела, но западната одбранбена алијанса ниту ја осуди, ниту ја предупреди Русија за бомбардирањето веднаш до границата со НАТО. Од Канцеларијата за односи со јавноста не одговорија на барањето на ДВ до објавувањето на овој текст.

Политикологот Арманд Госу вели дека НАТО сака „по секоја цена да избегне ескалација“. „Елитите на Запад сега се уморни од војна и повеќе се плашат од колапс на Русија отколку од пораз во Украина“, рече Госу. Затоа Украина не е поддржана како што треба. „Нема да има долг, замрзнат конфликт во Украина само поради Русија, туку затоа што Западот не испорачува доволно оружје“, заклучува Госу и додава: „Тоа е цинична игра“, пишува Дојче веле.