ОВА Е ВИСТИНСКАТА ЦЕЛ НА ВЛАДИМИР ПУТИН – Еве зошто има чести напади на складишта за жито на Црното Море и реката Дунав: “Планот на Русија е ужасен за целиот свет!“
Од 17. јули, речиси една година по потпишувањето на Договорот за жито во Истанбул, Русија одлучи да не ја обнови оваа Црноморска иницијатива за жито (BSGI), која и овозможува на Украина да продолжи да извезува земјоделски стоки на светските пазари за време на војната. Како што истакна генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш, таа иницијатива била „светилник на надеж“.
Пред руската инвазија, Украина беше светски снабдувач со храна – една петтина од јачменот во светот доаѓаше од Украина, како и една шестина од пченката и една осмина од пченицата. По инвазијата која започна минатиот февруари, напаѓајќи ги полињата со жито и силосите и блокирањето на украинските пристаништа, глобалните цени на храната се искачија на рекордно ниво и го загрозија извозот на храна. BSGI сакаше повторно да ја воспостави главната рута за извоз на земјоделски производи од Украина и да ја намали цената на храната.
И покрај многуте предизвици, целта беше постигната. Од август 2022 година, извозот на речиси 33 милиони тони жито и храна од Украина во 45 земји одигра клучна улога во намалувањето на глобалните цени на храната за 25 проценти. Според податоците за јавната трговија, повеќе од половина од зрната, вклучително и две третини од пченицата, стигнале до своите дестинации.
Покрај тоа, BSGI обезбеди континуиран пристап до жито за Светската програма за храна (WFP). Во 2023 година, Украина испорача 80 отсто од набавената пченица за поддршка на хуманитарните операции во неразвиените земји како Авганистан, Џибути, Етиопија, Кенија, Сомалија, Судан и Јемен. Без црноморската рута, WFP мора да го набавува своето жито од друго место по повисоки цени и со подолго време на испорака во време кога светот се соочува со огромна криза со храна.
Одлуката на Русија е донесена и покрај обновените предлози на генералниот секретар на ОН. За да ја префрли вината, Русија тврди дека нејзиниот сопствен земјоделски извоз не добил големо олеснување. Тоа не го потврдуваат јавно достапните трговски податоци, кои покажуваат дека рускиот земјоделски извоз напредува. Русија имаше значителна корист од меморандумот со ОН за извоз на ѓубрива, кој беше паралелен со BSGI. ОН неуморно работеа на изнаоѓање решение.
Како што пишува весникот The Guardian, „=наспроти лагите што ги шири Русија, ЕУ се погрижи санкциите да немаат влијание врз глобалната безбедност на храната – нема санкции за рускиот извоз на храна и ѓубрива во трети земји, а ЕУ даде потребните упатства.
И покрај овие факти, Русија одлучи да се повлече од BSGI во јули, користејќи ја храната како оружје и загрозувајќи го глобалното снабдување со храна. Неколку часа по повлекувањето, Русија со секојдневни напади почна да ги уништува украинските складишта за жито и пристанишната инфраструктура, не само во самото Црно Море, туку и на реката Дунав.
Како итна реакција, големопродажните цени на пченицата и пченката забележаа најголем пораст од почетокот на војната. Зголемувањето на цените на храната веројатно ќе трае онолку долго колку што сака Русија, што ќе ја влоши глобалната криза на трошоците на животот – што е страшно за луѓето кои живеат во земји кои зависат од увоз на храна.
Додека светот се соочува со нарушени резерви на храна и повисоки цени, Русија се израмнува со другите земји, како што е Африка.
Како одговор на дејствијата на Русија, ЕУ е активна на три главни линии – ќе продолжи да ги поддржува ОН и напорите на Турција за обновување на BSGI, потоа ќе продолжи да ги зајакнува „патиштата на солидарноста“ како алтернативен пат за украинскиот земјоделски извоз да стигне до глобалните пазари преку ЕУ.
Овие ставки досега овозможија извоз на повеќе од 41 милион тони украинска земјоделска стока, а ЕУ тоа го зголемува колку што е можно за да не ги ублажи последиците од прекинот на Русија со BSGI. ЕУ, исто така, ја зголеми финансиската поддршка за земјите и луѓето на кои им е најпотребна, обезбедувајќи 18 милијарди евра за решавање на проблемите со безбедноста на храната до 2024 година.
