Словаците гласаат, Путин се надева: На чело на клучната земја за транспорт на оружје во Украина би можел да се врати марионетата на Кремљ и фанот на Виктор Орбан

Во сабота во Словачка се одржаа парламентарни избори, чиј исход би можел да предизвика тектонски промени на европската политичка сцена. Последните анкети пред гласањето го фаворизираат Роберт Фицо, чиј претходен мандат како премиер заврши со обвинувања за соработка со криминал. Покрај тоа, контроверзниот бизнисмен важи за симпатизер на Кремљ и голем почитувач на ликот и делата на унгарскиот премиер Виктор Орбан. Затоа аналитичарите сметаат дека неговото враќање на власт може да биде сериозен проблем за Словачка, но и пошироко, имајќи предвид дека таа земја е на рутата на испорака на вооружена помош за Украина.

Како прво, откако Русија ја нападна Украина минатиот февруари, Словачка е еден од најверните сојузници на Киев.

Словачка беше првата земја што испрати противвоздушна одбрана во Украина и прими десетици илјади бегалци.

Сега сето тоа може да се смени доколку Фицо дојде на власт.

Тоа е веќе сигурно, ако се земе предвид сето она што Фицо го кажа во текот на претходните месеци.

Пред сè, поранешниот премиер има симпатии во Кремљ и ги обвини „украинските нацисти и фашисти“ за провокација на рускиот претседател Владимир Путин да ја започне инвазијата, повторувајќи ја приказната што Путин ја користеше за да ја оправда својата инвазија.

Фицо дури ја повика словачката влада да престане да го снабдува Киев со оружје и рече дека Словачка „нема да испрати нова рунда муниција“ доколку тој стане премиер.

Тој исто така гласно се противи на влезот на Украина во НАТО.

Григориј Месежников, политички аналитичар и претседател на Институтот за јавни работи, словачка тинк-тенк, рече дека, како и многу руски симпатизери, Фицо ја претставува својата поддршка за Москва како „мирна“ иницијатива.

„Тој и неговите сојузници тврдат дека Словачка не треба да испраќа оружје во Украина бидејќи тоа ќе направи војната да трае подолго. Тие велат дека ќе има мир ако престанеме да испраќаме оружје во Украина, бидејќи конфликтот ќе заврши побрзо. Значи, во основа, тој не е за мир, тој е проруски настроен“, рече Месежников.

Фицо претходно беше премиер на Словачка повеќе од една деценија, прво помеѓу 2006 и 2010 година, а потоа повторно од 2012 до 2018 година.

Тој беше принуден да поднесе оставка во март 2018 година по неколкунеделни масовни протести поради убиството на истражувачкиот новинар Јан Куцијак и неговата свршеница Мартина Кушнирова. Куцијак пријави корупција меѓу елитата во земјата, вклучително и луѓе директно поврзани со Фиц и неговата партија СМЕР.

Најголемиот фан на Орбан

Противниците, исто така, стравуваат од долгорочна штета на демократијата во земјата од отвореното восхитување на Фицсу кон унгарскиот премиер Виктор Орбан.

Затоа постои страв дека во новиот мандат ќе личи на Орбан, пред се затоа што мисли дека исто како и унгарскиот премиер ќе го толерира и европската заедница.

Исто така, за време на кампањата тој го истакна укинувањето на правата на ЛГБТК+ со цел да им угоди на десничарските гласачи исто како и неговиот унгарски пример.

Зошто има шанса?

Сепак, никој не може да негира дека Фоцо има големи шанси за победа, пред се благодарение на собранискиот хаос што со години владее со Словачка. Во оваа земја се одржуваат петти парламентарни избори за четири години.

Покрај тоа, Словачка има комплициран изборен систем и фрагментирана политичка сцена, со дури 10 политички групи кои имаат потенцијал да го достигнат прагот од пет проценти потребен за влез во парламентот.

Тоа значи дека, доколку Фицо освои најмногу гласови на изборите, ќе му треба барем еден коалициски партнер. Аналитичарите веруваат дека тоа ќе биде Република, екстремно десничарска партија која тврди дека војната во Украина е последица на „проширувачката политика на НАТО“ и „агресијата на Киев врз руското малцинство во источна Украина“.

Треба да се напомене дека според извештаите, само 40 отсто од Словаците сметаат дека Русија е одговорна за војната во Украина, што е најмал процент меѓу осумте централно-источноевропски и балтички држави. За споредба, во Чешка дури 71 отсто од луѓето ја обвинуваат Русија за војната.

Истражувањата покажаа дека 50 отсто од Словаците ги доживуваат Соединетите Држави – долгорочниот сојузник на земјата – како безбедносна закана.

Покрај тоа, Словачка ги комплицираше односите со Унгарија, која со векови беше дел од Австро-Унгарија. Унгарците се најголемото малцинство во Словачка и многу Унгарци сè уште го гледаат Трианонскиот договор од 1920 година, кој ги редефинира националните граници по Првата светска војна, како неправда кон нивната земја.

Кај големото население, одлуката на Словачка да испрати противвоздушна одбрана само неколку недели по почетокот на инвазијата, придружена со испорака на оклопни возила, хеликоптери, хаубици и друга опрема, предизвика бес.

Тие сметаат дека Словачка не треба да и помага на Украина бидејќи тоа е штетно за Словаците. Велат дека е прескапо и треба само да се грижат за себе.

Тоа е моќен аргумент за гласачите кои се борат со кризата на трошоците за живот.

Инаку, Фицо беше премиер на Словачка повеќе од една деценија, прво помеѓу 2006 и 2010 година, а потоа повторно од 2012 до 2018 година.

Тој беше принуден да поднесе оставка во март 2018 година по неколкунеделни масовни протести поради убиството на истражувачкиот новинар Јан Куцијак и неговата свршеница Мартина Кушнирова. Куцијак известуваше за корупција меѓу елитата во земјата, вклучително и луѓе директно поврзани со Фиц и неговата партија СМЕР.

Дополнително, Фицо беше уапсен од словачката полиција во 2021 година, бидејќи организираше протест против владата во Братислава, кој беше забранет од полицијата поради епидемиолошките мерки кои беа на сила, а кои беа воведени за борба против коронавирусот. Тој потоа остро ја критикуваше владата за строгите епидемиолошки мерки што ги донесува и беше еден од најгласните противници на вакцинацијата.

Потоа, во 2022 година, тој беше обвинет за формирање криминална група.