Железото игра клучна улога во одржувањето на енергијата и правилниот метаболизам. Кога неговото ниво е ниско, телото започнува да „штеди“ и приоритет им дава на виталните органи.
Недостатокот на железо е една од најчестите нутритивни состојби што може да доведе до низа здравствени проблеми. Најчесто настанува поради недоволен внес преку исхраната, но причината може да биде и слаба апсорпција, хронична загуба на крв или зголемени потреби – особено за време на бременост.
Зошто е важно железото?
Железото е есенцијален минерал во организмот. Тој е составен дел на хемоглобинот – протеинот во црвените крвни клетки што пренесува кислород до сите ткива. Покрај тоа, го поддржува имунолошкиот систем, ја овозможува правилната функција на мускулите и учествува во создавањето на енергија.
Кога во организмот нема доволно железо, се јавуваат симптоми како студени раце и стапала – знак дека телото не може ефикасно да ги снабди сите делови со кислород.
Како телото реагира?
Според д-р Брунда М., при недостиг на железо, телото се обидува да ја сочува енергијата и ги насочува ресурсите кон виталните органи, како срцето и мозокот.
„Ова значи дека периферните делови – рацете и стапалата – се снабдуваат со помалку крв, што доведува до чувство на студ“, објаснува таа.
Други симптоми на недостаток на железо:
• замор и слабост
• вртоглавица и главоболки
• кршливи нокти
• опаѓање на косата
• отежнато дишење при физички напор
• болка или рани на јазикот
• проблеми со концентрацијата
• раздразливост
• синдром на немирни нозе
• невообичаени желби да се јаде мраз, земја
• склоност кон чести инфекции
Жените се изложени на поголем ризик
Најмногу се изложени жените, особено трудниците, жените со обилна менструација, но и децата, тинејџерите и луѓето што се хранат исклучиво со растителна храна.
Дополнително, ризик постои и кај лица со дигестивни заболувања (целијакија, воспалителна болест на цревата), хронични болести (како бубрежни заболувања, рак) и кај луѓе што често даруваат крв.
Според Светската здравствена организација, анемија предизвикана од недостаток на железо погодува:
• 40% од децата на возраст од 6 до 59 месеци
• 37% од трудниците
• 30% од жените на возраст од 15 до 49 години
Може ли исхраната да помогне?
Според д-р Брунда, благ до умерен недостаток на железо може да се коригира со правилна исхрана.
„Најдобри извори се: црвено месо, пилешко, риба, леќа, грав и спанаќ. За подобра апсорпција, комбинирајте ги со храна богата со витамин Ц – како киви или пиперки“, советува таа.
Сепак, во потешки случаи или при развиена анемија, исхраната не е доволна. Тогаш се препорачуваат суплементи, а понекогаш и терапија со железо преку инфузија.
„Затоа е важно дијагнозата и третманот да ги води лекар, кој ќе процени дали е доволно менување на исхраната или е потребна дополнителна терапија“, заклучува докторката.