ТИТО УМРЕ ВЕРУВАЈЌИ ВО ЛАГА! Проговори човекот кој работел за маршалот 20 години: Една смрт криеле од него до последен момент

Иван Ивањи е човек кој повеќе од 20 години бил преведувач на германски јазик на Јосип Броз Тито и на други државни и партиски функционери.

Тој раскажа како Броз ги советувал југословенските фудбалери пред мечот со Германија, зошто Броз не присуствувал на фудбалскиот натпревар Југославија-Германија и што не му кажале на маршалот кога умирал.

Ивањи се присети на ручекот во чест на Тито кој бил подготвен во Дизелдорф во 1974 година. Претседателот на покраинската влада, социјалдемократот Хајнц Кин, наздравува:

„Вие, господине претседателе, како што слушам бевте еден од првите југословенски гастарбајтери во Германија и велат дека во тоа време сте сакале да емигрирате во Америка. Што ќе беше со вас, со вашата земја, со Европа ако тогаш се преселивте на друг континент?”

Ивањи вели дека Тито потоа му шепнал:

„Сега не можам да ги читам глупостите што ми ги напишаа, сега треба да импровизираме…“

И тогаш тој одговори:

„Да, господине премиере, во 1912 година бев тест-возач во Дајмлер-Бенц во Манхајм. И да, размислував да одам во Америка. Се разбира, не можам да одговорам на вашите прашања за тоа што ќе се случи со мојата земја, па дури и Европа да заминав тогаш, но што ќе ми се случеше мене, сега ќе ви кажам, во тој случај сега ќе бев милионер во Америка.

А како реагираа германските милионери кои седнаа на маса?

„Тие искрено се смееја и мислам дека го сфатија што сака да каже“, рече Ивањи.

Тој истакна дека Тито бил лош говорник, но знаел да импровизира.

„Тито беше најдобриот лош говорник. Тој беше лош говорник, но беше смешен и потоа можеше да импровизира“, рече тој.

Токму тој ден се одигра фудбалски натпревар помеѓу Германија и Југославија.

„Обезбедувањето не го пушти Тито да оди на мечот, бидејќи оценија дека е комплицирано од безбедносен аспект, па тој ја прими нашата репрезентација пред ручек. Во моментот на натпреварот патувавме со специјален воз од Дизелдорф до Бон. Тито и Јованка седат во фотелји и тука има телевизор. Југославија губи, а Тито се изнервира и вели – Им реков да не дриблаат толку. А Јованка вели – зошто не ги тренираш ако тоа подобро го разбираш. Патем, Германија победи“, рече Ивањи.

Кој беше Јосип Броз Тито?

Ивањи објасни дека да се биде преведувач на шефот на државата не е лесна работа, користејќи го примерот на еден од преведувачите на Сталин кој се нашол во многу тешка ситуација.

“Преведувачот на Сталин, за време на состанокот што го одржа првиот човек на СССР во тоа време и Черчил, преведуваше во двете насоки – и она што го зборуваше Сталин и она што го зборуваше британскиот премиер. Додека Сталин јадеше, Черчил зборуваше, а потоа Черчил јадеше, а Сталин зборуваше. А овој преведувач не може ништо да јаде. Во одреден момент и двајцата замолкнаа. Овој преведувач ја користи можноста да касне нешто. Штом ја ставил храната во уста, Сталин почнал да зборува. Побрза да преведе и парче храна му испадна од уста. За тоа доби прекор од Сталин“, вели Ивањи и забележува дека немал такви проблеми со Тито затоа што Броз најчесто комуницирал со германските соговорници без преведувач.

Зборувајќи за Јованка Броз, тој се присети и на една анегдота од Титовиот винарски подрум.

“Австрискиот претседател Франц Јонас ја посети Југославија и околу 5-6 часот сите седевме во винарската визба на Тито. Тито, Јонас, Јованка и сопругата на Јонас седеа. Бидејќи немам што да правам, седнав на страна.

Во еден момент Јованка ми вика да седнам со нив. Пристигнува вино и малку риба на скара како мезе. Му велам на келнерот да не ми дава чинија бидејќи подоцна ќе има вечера. Јованка во одреден момент зеде чинија од Тито и ми рече – ти јади, Тито многу јадеше. „Тито не протестираше затоа што и онака не сакаше риба“, рече тој.

На прашањето како Тито се префрли од германски овчари да има пудлици како домашни миленици, Ивањи рече:

„Ни тоа навистина не ми е јасно. Мислам дека белата машка пудлица беше подарок од грчката кралица. Живееше многу долго. Почина во време кога Тито беше многу болен. Инаку, слушнав дека Тито на смртната постела не му било кажано дека неговото куче е починато“.