ТОЈ БЕШЕ КРУНИСАН ВО СКОПЈЕ, А ВАКА ИЗГЛЕДАЛО МЕНИТО НА ЦАР ДУШАН: И ДЕНЕС БИ БИЛЕ СПЕЦИЈАЛИТЕТИ, САМО ТАА ХРАНА ЈА ЈАДЕЛ
Храната беше од големо значење во дворот на Душан, а за квалитетот на јадењата на царот и неговите најблиски се грижеше еден вреден млад човек – готвачот Лазар Хребељановиќ (да, токму тој што подоцна ќе стане најсаканиот српски принц кој застана на линијата против турските освојувачи на косовското поле).
На дворот на првиот српски император Душан Немањиќ, кој ја прошири земјата до невидени размери, немаше недостиг од добра храна. Со големата територија дојдоа и нови зачини, нови видови месо, досега непознати рецепти…
Храната беше од големо значење во дворот на Душан, а за квалитетот на јадењата на царот и неговите најблиски се грижеше еден вреден млад човек – готвачот Лазар Хребељановиќ.
Во дворот се јадеше многу месо – дивеч, риба, живина, суво месо и секако, сланина! Посебно се ценеше овново месо, а од брегот на дворот беа донесени и морски риби, октоподи и солена икра.
Рецепти од српскиот двор – Сливи полнети со козјо сирење во сланина
Има информации дека ова јадење било во употреба во Србија во 1393 година.
Сувите сливи се потопуваат во вода за да омекнат, се вадат, се цедат и се сушат. Кога ќе се исчистат, на нивно место се ставаат ореви и козјо сирење. Сè се завиткува во тенки парчиња сланина и се пече на скара. Јадењето обично се служело на парчиња тост пченица или ржан леб.
По освојувањата на Душан, Србите имале свои рудници за сол во Албанија и Грција. Од останатите зачини се користеле бибер, мајчина душица, равнец, нане, а се додавале шафран, цимет, копар, каранфилче… Медот бил најчеста замена за шеќер.
Зеленчукот не беше „на цена“. Се викаше зелена, а кога спомнуваа „зачинета зелена“ мислеа на кромид и ротквици. Овде-таму, можете да јадете кромид и лук, зелка, зелена салата, ротквици, глуварчиња, блитва и многу видови печурки.
Рецепти од српскиот двор – Пилешко во мед
Ова јадење датира од 12 век, а познато е дека на дворот се служело уште од времето на Стефан Првовенчани.
Пилешките гради малку се посолуваат и убаво се мачкаат со мед. Ваквото месо се остава да отстои два часа, па се валка во пченично брашно и се пржи на маснотии додека не добие златна боја. Во садот во кој се пржело месото се прелива бело вино, лукче и малку мајчина душица, па месото се прелива со сосот и се служи така.
Освен месото, млекото и сите млечни производи (сирење, кајмак…) беа вистински деликатеси и резервирани за посебни пригоди и благородници. Некои „стари“ српски јадења тогаш беа „млади“, па се јадеа и на дворот и кај обичниот народ, гибаница, проја, цицваре, попаре…
Сега… оваа добра храна мора да се напои. Изборот на пијалоци не беше толку голем, но се пиеше квалитетна „капка“. На дворот главен пијалок бил медовината (алкохолен пијалок направен од мед), а се служело и пиво кое во источна Србија го нарекувале „аловина“.
Сепак, предците на императорот Душан го основале лозарството во Србија, па дури постоел закон со кој се забранува додавање вода во виното. Царот Душан имал голема визба во околината на Призрен.
Рецепти од српскиот двор – Стек со лук
Овој рецепт датира од крајот на 13 век.
Исечете средни парчиња говедски стек и натопете во саламура од зелка еден ден. Потоа се вадат, се сушат и се мачкаат со лук и маслиново масло. Вака подготвеното месо се пече на скара. Готовото месо се покрива со сос од црвено вино, мед, печурки и капини, кој се комбинира со пченично брашно до средна конзистентност.
