Хаос во најсиромашната земја во Европа: „Доаѓаат повици за мобилизација, сите веќе знаат што следува“

Молдавија влезе во нова фаза на криза бидејќи и прозападната и проруската страна веруваат дека ова е време кога се решава нивната судбина

Не поминаа ни десет дена откако рускиот министер за надворешни работи и голем поддржувач на војната во Украина, Сергеј Лавров, се закани дека „следна Украина ќе биде Молдавија“, а работите станаа уште покомплицирани во таа и онака нестабилна земја на „фронтот“ на обидот на Русија да го прошири своето влијание.

По 18 месеци, премиерката Наталија Гаврилиса поднесе оставка, проруските партии организираат протести, а поранешниот претседател Игор Додон и бегалскиот опозициски политичар Илиан Теор (тој избега во Израел поради проневера на една милијарда долари буџетски средства, но неговата партија го именуваше по и него има претставници во парламентот) бараат предвремени избори и ја обвинуваат претседателката Маја Санду за „узурпирање на власта“.

Сепак, претседателката Маја Санду го даде мандатот за формирање на новата влада на нејзиниот најблизок соработник и советник, шефот на молдавскиот Национален совет за безбедност, Дорин Речеану од нејзината Партија за акција и солидарност (Partidul Acțiunea și Solidaritate, PAS), која веќе најави дека најголемиот дел од досегашните министри ќе ги зачуваат своите функции и дека стратешка цел е отворање на пристапните преговори со ЕУ, можеби во текот на оваа година.

Да потсетиме, Молдавија минатото лето доби кандидатски статус за ЕУ ​​и развива партнерство со НАТО, поради отворените руски закани на кои земјата беше изложена на почетокот на агресијата против Украина. И претседателката Маја Санду и сега поранешниот премиер Гаврилица велат дека приоритет е да се зајакне одбранбената безбедност на Молдавија, која е загрозена, пред се поради проруската сепаратистичка парадржавна формација на Придњестровје, која сака обединување со Русија.

Преврат на хоризонтот?

Неодамна во Брисел, украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека украинските разузнавачки служби ги „пресретнале“ плановите на Кремљ да ја преземе контролата врз Молдавија. Претседателката Санду рече дека со Зеленски разменува мислења за состојбите во регионот на неделно ниво. Токму затоа, Маја Санду, среде нова политичка криза што ја тресе Молдавија, изјави дека „Русија подготвува диверзии со цел државен удар во земјата“ и дека зборовите на Зеленски ги потврдила и молдавската разузнавачка служба. Санду вели дека сакаат да предизвикаат енергетски колапс во Молдавија за да го зголемат незадоволството кај населението и да предизвикаат насилни протести.

И шефот на молдавската разузнавачка служба СИС (Serviciul de Informationi şi Securitate) Александру Мустеаца неодамна изјави во интервју за молдавските медиуми дека „Русија планира да изврши инвазија на територијата на Молдавија со цел да го припои регионот на Придњестровје“ и дека има неколку сценарија за спроведување на овој план и смета дека е вклучен во најновата најавена руска офанзива.

Русија, од друга страна, ги обвинува претседателот Санду и проевропската влада дека сакаат целосно да се отцепат и да се приклучат или на Украина или Романија и во НАТО, а во врска со ова, материјали за „тешката позиција на „рускојазичното „населението“ се повеќе се појавува во медиумите на рускиот режим. „изложено на прогон“, дека Молдавија ја „загрозува безбедноста на Русија“ со нејзината политика на приближување кон Западот и дека Молдавија нема да и биде дозволено да стане, како што велат, Украина. „Западна марионета во борбата против Русија“. Ова беше изговор за агресијата врз Украина пред точно една година. Затоа и двете страни шпекулираат дали „ќе се отвори втор фронт“ во Молдавија. Затоа Москва брза да ја дестабилизира Молдавија што е можно побрзо и поразително, ако веќе не може да ги стави своите играчи на позиција.

Проруската опозиција сака со сите средства да го спречи формирањето на нова влада. Така Додон за руската државна агенција ТАСС изјави дека „потребна е целосна промена на власта“ во Молдавија.

Тешка ситуација

Сакаат да ја искористат тешката економска состојба во и онака економски слабо развиената земја – инфлацијата е околу 30 проценти, а има и проблеми со снабдувањето со струја и енергија, а особено сакаат да го сменат проевропскиот политички „курс “ на претседателката Маја Санду. Да потсетиме, руските генерали отворено рекоа, на почетокот на инвазијата на Украина, дека целта е да се припои одметнатиот молдавски регион Придњестровје кон Русија и да се спречи приближувањето на Молдавија кон Западот.

Генералот Рустам Минекаев, тогашен заменик командант на Централниот воен округ, во април 2022 година изјави дека „во втората фаза, задачата е да го поврзе југот на Русија со Крим по копно, бидејќи на тој начин Москва ќе добие пристап до Придњестровје“.

Друга причина зошто Москва брза да ја „паси“ Молдавија е неодамна донесениот закон за борба против сепаратизмот, кој беше прогласен за „акт на агресија“ во Придњестровје, а во Русија како продолжение на репресијата врз сите оние кои се залагаат за пријателство и врски со Москва, објаснува Спутник.

Русија го поддржува и етничкото малцинство Гагаузи, чие политичко раководство е многу проруско, а таму организираат и протести против „антируската политика на владата“, како што пишува руската државна новинска агенција Риа Новости. Шефот на автономниот регион Гагауз , Ирина Влах, изјави за руската агенција Интерфакс дека „Санду ја претвора Молдавија во полициска држава“. Русија ја смета Молдавија за своја зона на влијание, на ист начин како и Украина, и иако е мала и една од најсиромашните земји во Европа, стратешки е многу важна, бидејќи ако „падне“ во крилото на Путин, може да стане полигон за дестабилизација на источното крило на ЕУ и НАТО – Романија и Бугарија.

Турбулентна историја

Да потсетиме, Молдавија беше дел од Романија, но во 1940 година СССР ја анектираше, прво како автономија во рамките на социјалистичката република Украина, а потоа доби статус на советска република, што и донесе државна независност по распадот на СССР. Во Букурешт сметаат дека во тој случај би биле нападнати и дека таквото сценарио би ја вклучило Романија во тамошните конфликти. Од почетокот на војната во Украина, Молдавија „се тресе“.

Во Придњестровје, каде што се наоѓа и рускиот воен контингент, беше подигната борбена готовност, беа дистрибуирани повици за мобилизација, а во неколку наврати руски ракети насочени кон цели во Украина го прелетаа воздушниот простор на Молдавија. Русија, особено сега, кога се обидува да започне пролетна офанзива на истокот на Украина (целта, наводно, е да ја окупира целата област на Донбас, која Русија ја испита на крајот на 2022 година), сака да ги искористи сите загрозените области во Европа – Молдавија, Косово, Босна и Херцеговина и Црна Гора – со цел да го олесни овој нејзин план. Молдавија е најслабата точка во таа приказна бидејќи таму има многу силно проруско влијание.

За каква политичка „папазјанија“ се работи, најдобро говори истражувањето според кое најпопуларен политичар е Владимир Путин со околу 38 отсто, но романскиот претседател Клаус Јоханис (37 отсто) и Володимир Зеленски со повеќе од 35 отсто. Инаку, претседателката Маја Санду моментално има поддршка од 24 проценти, но играчот на Путин, Додон е далеку подолу – има поддршка од помалку од 7 проценти. Молдавија влезе во нова фаза на криза бидејќи и двете струи, и прозападни и проруски, сметаат дека ова е време кога се решава нивната судбина, а тоа е особено важно за втората опција, која се избрзува бидејќи Путин во Украина не оди според планот.