“ЦРВЕНИОТ АЛАРМ Е ВКЛУЧЕН!“ – Утре би можел да биде најопасниот ден од почетокот на војната: “На вработените им кажаа – обвинете ја Украина!“

Нуклеарната централа Запорожје и претходно беше загрозена бидејќи руските и украинските војници разменија оган во нејзина близина, но ризиците нагло се зголемија по уништувањето на браната „Нова Каховка“ лоцирана во непосредна близина.

Уништувањето на големата брана на 6. јуни предизвика катастрофална поплава, но и го загрози снабдувањето со вода потребна за ладење на реакторите на централата и потрошеното гориво, обвинуваат Украинците, пренесува The Washington Post (WP).

Предупредувањата од украинските власти и нуклеарните експерти за потенцијална катастрофа во југоисточна Украина станаа итни по пукањето на браната. Уште во октомври, претседателот на Украина, Володимир Зеленски, предвиде дека Русија ќе ја урне браната, а сега тој и другите високи украински функционери се повеќе предупредуваат дека руските сили планираат да ја кренат во воздух нуклеарната централа Запорожје, најголемиот таков објект во Европа.

Кирило Буданов, првиот човек на украинската тајна служба вели: „Постои исклучително висок ризик од човечка грешка или, со оглед на количината на експлозив, случајна детонација“.

Во петокот, воената разузнавачка агенција додаде дека тројца руски надзорници се евакуирани и дека украинските вработени кои потпишале да работат за рускиот државен конгломерат за нуклеарна енергија се очекува да заминат до 5. јули. Во извештајот, исто така, се вели дека на другиот персонал му било кажано „да ја обвинат Украина во случај на вонредна состојба“.

Оваа недела, Ихор Клименко, кој го предводи Министерството за внатрешни работи на Украина, најави вежби за обука на сите нивоа на власта за справување со можна нуклеарна катастрофа.

Ова вклучува планирање евакуации во одреден радиус од централата, затворање патишта и создавање контролни пунктови за проверка на изложеноста на луѓето на радијација. Жителите кои не можат да се евакуираат навреме, се повикани од официјалните лица да се засолнат, внимавајќи да ја исклучат вентилацијата и клима уредите како и да ги покријат прозорците со леплива лента или со влажна крпа, а кога се надвор, треба да носат маски што можат да ја филтрираат радиоактивната прашина и други честички во воздухот.

Ихор Клименко и другите функционери, исто така, ја повикаа јавноста да остане смирена – совети од кои се чини дека многу Украинци го послушале и има мала паника во земјата, и покрај историјата на нивната земја со Чернобил, местото на најголемата нуклеарна катастрофа во светот. 

„Луѓето веќе се закоравија и станаа отпорни на ваквите вести“, тврди Јуриј Малашко, прв човек на воената администрација на регионот Запорожје.

Сепак, од 24. јуни, нивото на водата во езерото Каховка, кое ја лади фабриката, е околу 16 метри, што е само четири метри над минималното ниво потребно за ладење на фабриката, соопшти Олена Паренјук, виш истражувач во Украинската национална академија за науки кои ги проучувале катастрофите поврзани со нуклеарната енергија. 

Ситуацијата исто така го натера генералниот директор на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) да спроведе итна проверка на нуклеарната централа неколку дена по пробивањето на браната.

Во изјавата објавена на веб-страницата на МААЕ, Рафаел Маријано Гроси напиша дека базенот за ладење се полни со вода од каналот за испуштање во блиската електрана на јаглен и од системот за одводнување што се напојува со подземни води. Со сегашната стапка на испарување од околу десет сантиметри дневно, тој процени дека електраната има доволно вода за „многу недели“ и додаде дека не видел никакви докази дека Запорожје е минирана.

Што може да се случи тогаш ? Многу експерти веруваат дека тоа е малку веројатно да биде нешто слично на Чернобил, кој експлодираше додека реакторот беше во активна работа. Експертите велат дека најверојатно најлошото сценарио може да биде нешто како катастрофата во Фукушима во 2011 година, кога горивото во три од четирите реактори на јапонската нуклеарна централа се стопи по силниот земјотрес и цунами.