Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг во средата изјави дека свикал состанок на високи претставници од Турција, Шведска и Финска за 6-ти јули.
Западната воена алијанса сака да ги надмине приговорите на Турција и Унгарија за приклучување на Шведска во воениот сојуз.
Пред средбата со Столтенберг во средата, францускиот претседател Емануел Макрон повторно ги повика Турција и Унгарија брзо да го одобрат приемот на Шведска во НАТО.
„Сега е време… да и дозволиме на Шведска да присуствува на самитот во Вилнус како сојузник“, рече Макрон во заедничката декларација со Столтенберг. „Сега, повеќе од кога било е време да се донесат одлуки кои ќе обезбедат единство и стабилност на континентот“.
Унгарските пратеници рекоа дека долго одложуваното гласање во парламентот за ратификација на кандидатурата за членство на Шведска во НАТО нема да се случи до есенската законодавна седница. Тоа речиси сигурно би значело дека нема да добие зелено светло навреме за големиот самит од 11 до 12 јули.
Шведска поднесе барање за приклучување кон НАТО минатата година, откако Русија ја нападна Украина поради големата загриженост во Европа дека претседателот Владимир Путин би можел да ја прошири војната. Нордиската земја ги промени своите антитерористички закони и го укина ембаргото за оружје на Турција за да ги задоволи нејзините барања.
Но, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во изјава објавена на неговиот профил на социјалните мрежи рече дека претходно во средата телефонски разговарал со германскиот канцелар Олаф Шолц и повторно ја изразил својата загриженост за членството на Шведска во НАТО.
„Претседателот Ердоган изјави дека додека презема чекори во вистинската насока, особено промената на шведското законодавство за борба против тероризмот, поддржувачите на ПКК/ПЈД/ЈПГ во Шведска продолжуваат слободно да организираат демонстрации во кои го фалат тероризмот, регрутираат луѓе и обезбедуваат финансиски ресурси за терористичките организации. и дека оваа ситуација е неприфатлива за Турција“.
Работничката партија на Курдистан, или ПКК, водеше 38-годишен бунт против Турција во кој загинаа десетици илјади луѓе. Таа е прогласена за терористичка организација од страна на САД и Европската унија.
Турската влада ја обвинува Шведска дека е премногу попустлива кон групите за кои Анкара вели дека претставуваат закана за безбедноста, вклучувајќи ги милитантните курдски групи и луѓето поврзани со обидот за државен удар во 2016 година.
Шведска има курдска дијаспора од околу 100.000 луѓе.
Повикувањето на претсамитот на 6 јули претставува последен обид на Столтенберг да ја внесе нордиската земја во редовите на НАТО на самитот. Тоа би бил многу симболичен момент и уште еден показател за тоа како руската војна во Украина ги поттикнува земјите да се приклучат на западната алијанса.
„Сега е време да се поздрави Шведска како полноправна членка на НАТО“, им рече Столтенберг на новинарите. Министрите за надворешни работи, шефовите на разузнавањето и безбедносните советници од Турција, Шведска и Финска, кои се приклучија на НАТО во април, ќе учествуваат на разговорите во Брисел.
НАТО бара едногласно одобрение од сите членки за проширување.
Стравувајќи дека би можеле да бидат цел на Москва откако Русија ја нападна Украина минатата година, Шведска и Финска ги напуштија своите традиционални позиции на воена неусогласеност за да побараат заштита под безбедносниот чадор на НАТО.
Унгарија никогаш јасно не кажала која е нејзината загриженост за можното членство на Шведска. Официјалните претставници на НАТО очекуваат дека тој ќе го следи примерот штом Турција ќе ги повлече своите приговори.
Исто така во средата, маж со ирачко потекло запали Куран пред Големата џамија во Стокхолм додека муслиманите ширум светот го славеа Курбан Бајрам.
Полицијата доби дозвола да протестира, но потоа го обвинија за агитација против етничка или национална група.
Турција го нарече настанот „гнасен“ и рече дека шведските власти се соучесници во исламофобијата.