„Вие не сте поголеми Срби од мене“: Како режисерот Владимир Милчин и претставата „Свети Сава“ ја “променија” судбината на Жарко Лаушевиќ (Видео)

Лаушевиќ во својата книга ја означува изведбата на претставата „Свети Сава“ во Југословенскиот драмски театар на 31 мај 1990 година како почеток на неговата трагична судбина.

Жарко Лаушевиќ почина денеска на 63-годишна возраст, а освен за улогите кои го направија ѕвезда на домашната сцена, се зборува и за трагедијата што го одбележа неговиот живот. И всушност, тие две приказни се поврзани од самиот почеток.

Имено, самиот Лаушевиќ во својата книга ја означува изведбата на претставата „Свети Сава“ во Југословенскиот драмски театар на 31 мај 1990 година како почеток на неговата трагична судбина.

Тоа беше гостување на Народниот театар од Зеница во ЈДП со претстава по текст на Синиша Ковачевиќ, во режија на Владимир Милчин. Лаушевиќ тогаш беше на врвот на својата популарност и ја играше насловната улога во претставата, за која ја доби Стеријината награда во 1990 година во Нови Сад, како и многу други.

„Кога се обидов да ја изведам истата претстава во мојот матичен театар, се случи еден од најтемните настани во историјата на југословенскиот театар. Воислав Шешељ, лидерот на Радикалната партија, засилен со поранешен поп, Жарко Гавриловиќ и неговата свето-савска партија, брутално ја прекина мојата претстава и го оневозможи нејзиното изведување“, забележува познатиот актер во својата книга.

Проблем беше секс сцената – Свети Сава во оваа претстава пред да се замонаши води љубов, што очигледно беше многу навредливо за фигурата и делото на светец.

Педесетина членови на таканаречениот српски младински блок на чело со Жарко Гавриловиќ и Воислав Шешељ се појавија во галеријата на ЈДП од каде извикуваа патриотски пароли, пцовки и пцости упатени до уметниците. И покрај тоа, актерите излегоа на сцената.

„Ве молам да ја зачувате својот суд, каков и да е, за крајот на претставата“, рече Лаушевиќ, а потоа се случи сцена која и денес ќе ви предизвика морници.

„Трагично денес изгледаат снимките на кои се слушаат гласовите на актерите кои се обидуваат да ги совладаат гласовите на толпата; Трагично изгледа излегувањето на Александар Берчек на сцената и обидот да ја смири публиката; трагично е сведоштво за тоа како Милена Дравиќ отишла во галеријата во мировна мисија; Трагична е молбата на Лаушевиќ до штитениците на Гавриловиќ „својот суд, каков и да е да го остават“ за крајот на претставата. Најморничава и речиси пророчка сцена е кога Лаушевиќ во средновековна носија, со раката на градите и расплаканите актери зад него, со мирен глас вели: „Ќе ја одиграме целата претстава“. Вие не сте поголеми Срби од мене, ниту Синиша Ковачевиќ, ниту некој учесник овде. Ќе почнеме од почеток“, пишува Време.

После тоа животот на Лаушевиќ стана пекол.

Иако голем број интелектуалци, уметници и целото свештенство го осудија срамниот чин на Гавриловиќ и „неговите деца“, членовите на Српскиот младински блок и Српската Светосавска партија дури тогаш почнаа да го прогонуваат Лаушевиќ, прекинувајќи ги неговите настапи, чекајќи го пред неговиот стан, заканувајќи му се со смрт нему и на неговото семејство…

„Да не беше таа ноќ, немаше да добивам закани дека ќе бидам ликвидиран. Од истата причина, многу брзо по овој настан, по совет на полицијата, ќе купам пиштол, а по уште еден немил настан во „Бојан Ступица“, значи повторно под истиот кров, ќе почнам да го носам истиот пиштол со мене цело време во кожната чанта, го опиша почетокот на својата трагедија.

Недолго потоа, ноќта помеѓу 30 и 31 јули 1993 година, во Подгорица се случи фаталната тепачка. Двајца млади момчиња беа убиени, еден беше ранет, а Жарко беше осуден, затворен, прогонуван…

Претставата „Свети Сава“ повеќе не се играше…